Onzichtbare vijand

Het kleine, onzichtbare strengetje RNA houdt me aardig bezig. Dood, angst en onzekerheid. Mijn gedachten dwalen makkelijk af naar mijn tropentijd in Kenia. Dagelijks overleden kinderen op onze afdeling van dertig bedden, waar soms wel 75 moeders met hun kinderen lagen. Wanneer een kind overleed, renden alle moeders solidair naar buiten en weeklaagden minutenlang ‘mwana wanche’, mijn kind. Elke ‘mwana wanche’ voelde als een dolksteek. Waarom had ik die kinderen niet kunnen redden? De vijand was zichtbaar: honger en onwetendheid.

Ik denk aan de Tweede Wereldoorlog, aan de verhalen van mijn ouders over saamhorigheid, verzet, honger, over Hitlermoppen, goeie en slechte Duitsers, over NSB’ers. De vijand was zichtbaar en droeg een uniform. Na de oorlog de euforie, de wederopbouw. Pas in de jaren zestig, toen ik op de middelbare school zat, vielen vaders en moeders om, geveld door het KZ-syndroom, PTSS avant la lettre.

Ik zal meer mensen met een depressie gaan zien

Wat zal corona, een onzichtbare vijand, ons brengen: moeilijker te bestrijden dan Duitsers of honger? Zoals bij elke crisis heeft elk nadeel zijn voordeel. We zien saamhorigheid, humor, lege agenda’s, creativiteit, burn-outers die opknappen. Tijdens ‘de wederopbouw’ zal er fundamenteel iets aan onze maatschappij moeten veranderen. Minder contact tussen mens en dier en meer aandacht voor de planeet. Als huisarts zal ik tijdens de ‘wederopbouw’ meer mensen met een depressie gaan zien. Vereenzaamde ouderen, kinderen die geen afscheid hebben kunnen nemen van hun overleden ouders. En wellicht volgt jaren later nog een epidemie PTSS.

Toch zal ook deze crisis de mensheid uiteindelijk weer vooruithelpen, al is het alleen maar door de wetenschap dat boerka’s en geen handen geven zo gek nog niet is en dat er leven mogelijk is zonder toiletpapier.