Het gaat écht niet meer - Hester Roos

Empathie is tot op zekere hoogte een prachtige eigenschap. Niet onbelangrijk ook, in het huisartsenvak. Ik heb het meegekregen in mijn genetische rugzakje. Hartstikke fijn en bovendien is het erg handig als je er niet specifiek moeite voor hoeft te doen. Hoe anders is het met empathie doseren. Je niet volledig laten meeslepen in de emoties van je patiënt. Want als er iets is waarin ik me het afgelopen jaar flink heb moeten bekwamen, is dat het wel.

We gaan een maand of negen terug in de tijd naar de dag dat hij voor het eerst op mijn spreekuur verschijnt. Meneer Dunkels, de man die op deze gure najaarsdag mijn empathie op de proef zal gaan stellen. Ik ben al enigszins voorbereid, want in de informatiebalk heeft onze assistente genoteerd ‘dat het echt niet meer gaat’.

Een jonge vent van een jaar of veertig komt mijn kamer binnen en barst los. In de minuten die volgen passeert een wirwar van dramatische gebeurtenissen de revue. Een berg financiële problemen, verlaten door zijn vrouw, ontslagen op zijn werk en traumatische kinderjaren met een gedwongen verblijf in een jeugdgevangenis. Zijn ogen staan paniekerig, de tranen rollen over zijn wangen. Het gaat echt niet meer, er moet nu iets gebeuren.

Aan de andere kant van het bureau ben ik nog net helder genoeg om te beseffen dat hij waarschijnlijk niet in die jeugdgevangenis is terechtgekomen door stiekem te snoepen uit de droppot, maar verder laat ik me compleet meezuigen in zijn paniek. Deze man heeft hulp nodig, hij moet morgen toch ergens terecht kunnen?! Met gespiegelde paniekogen vlieg ik de kamer van mijn opleider binnen en geef een volstrekt onsamenhangende samenvatting van het gebeuren.

Als hij na wat verhelderende vragen uiteindelijk adviseert om ‘gewoon’ door te verwijzen naar een psycholoog in de buurt, met bijbehorende wachtlijsten, ervaar ik dat als een compleet falen van onze taak als hulpverlener. Toch heb ik zelf geen betere oplossing voorhanden. In elkaar gekrompen verlaat de man de praktijk, mij achterlatend met een brok in mijn keel en, een dag later, met een stortvloed aan tranen op mijn onderwijsdag.

Op een of andere manier verdwijnt meneer Dunkels uit beeld. Tot hij vier maanden later op mijn spreekuur verschijnt. In de informatiebalk heeft de assistente genoteerd ‘dat het echt niet meer gaat’. Hoe het gegaan is bij de psycholoog? Heel raar, hij is niet opgeroepen. Nee, hij heeft er niet achteraan gebeld, want hij dacht dat het wel zou komen. Maar nu is het écht mis, kan ik met spoed iets voor hem regelen?

Vier maanden. Niets op een heel mensenleven, maar voor een eerstejaars huisarts in opleiding een wereld van verschil.

Hester Roos

• ««Sub Rosa
• ««Columns