Thaise thee en aardappels

Collega’s die werkzaam zijn in de verslavingszorg kennen ongetwijfeld kratom (Mitragyna speciosa). Wij, psychiaters in het penitentiair psychiatrisch centrum, kenden het niet. Tot er een patiënt kwam die het gebruikte.

Eén verpleegkundige had eens kratomthee zien schenken op een dancefestival, hoewel het ook daar niet gangbaar is. Via hem kwam ik aan het boek The encyclopedia of psychoactive plants van Christian Rätsch, een standaardwerk over de geestbeïnvloedende aspecten van planten en paddenstoelen. Rätsch is antropoloog en beschrijft ook de culturele context waarin bepaalde psychoactieve stoffen worden gebruikt. Voor kratom is dat Thailand, waar het middel heel gekend en dan ook aan wettelijke verbodsbepalingen onderhevig is . Pas sinds  24 augustus 2021 is het gelegaliseerd voor eigen teelt. De werking wordt beschreven als in lage dosering activerend, vergelijkbaar met cocaïne en in hogere dosering rustgevend, vergelijkbaar met opioïden. Zoals de meeste drugs, en zoals ook het geval was bij de patiënt die bij ons kwam, kan het een psychose luxeren of verergeren. In Nederland is kratom in de drugsscene nooit populair geworden en het kan dan ook best zijn dat het bij veel collega’s uit de verslavingszorg helemaal niet zo bekend is.

Sommige middelen worden opgepikt in een bepaalde cultuur, andere worden niet opgemerkt of vergeten. Zo is het bijzonder dat de vliegenzwam, de rood-met-witte-stippen-paddenstoel die iedereen herkent, (gelukkig) nauwelijks wordt gebruikt, terwijl de vliegenzwam een heel hallucinogene werking heeft, die de sjamanen van het rendierhoudende Samenvolk goed kenden.

In het boek van Rätsch wordt ook de aardappel genoemd, en hoewel we de giftige kenmerken van bloemen van de nachtsschadeachtigen natuurlijk kennen, heb ik nooit geweten dat aardappel in potentie rustgevend zou kunnen zijn. Rätsch meldt – en met een search op PubMed vind ik enkele publicaties die dit onderschrijven –: de aardappel bevat een lage hoeveelheid diazepam. Wie het echt om diazapam gaat, heeft aan een aardappel of zelfs aan een kilo aardappels niet genoeg, maar dat de aardappel ook bij de subcultuur van superfoodliefhebbers geen cultstatus heeft bereikt, is opmerkelijk (wel de zoete aardappel, maar daar gaat het om de langzamer verterende koolhydraten en niet om diazepam).

Sommige planten hebben ongekende eigenschappen.