De wereld voedt zich met hoop

Vorig jaar schreef ik een blog over een man in Afghanistan die covid-19 had opgelopen in de periode dat de taliban aan de macht kwamen. Ik schrijf nu over zijn dochters, Marina en Farha. Marina studeert aan de Polytechnical University van Kabul om ingenieur te worden en Farha zou in 2023 starten met de studie geneeskunde. Farha’s ambitie is om chirurg te worden.

Volgens een landelijk toelatingsexamen, genaamd ‘Konkur’, worden de studenten tot de universiteit toegelaten. De topscoorders hebben het voor het kiezen en maken een goede kans om arts of ingenieur te worden. Ongeacht het feit dat het voor meisjes het afgelopen jaar door het talibanregime moeilijker was om naar school te gaan en dus het Konkur-examen af te leggen, zijn er meer meisjes tot de opleiding geneeskunde in Kabul toegelaten (120 meisjes versus 80 jongens). En net als hier in het Westen, zie je in Afghanistan ook dat vrouwelijke studenten beter presteren.

Ik sprak Marina via WhatsApp en ze vertelde me zuchtend de beweegredenen van de taliban om de universiteiten nu voor vrouwen te sluiten: ‘Onder andere dat vrouwen zich niet volgens de regels kleden en dat ze op kamers wonen zonder toezicht van een mannelijk familielid.’ Marina legde toen de onderwijsstructuur in Afghanistan uit. De openbare scholen en universiteiten zijn daar altijd gratis geweest. De studenten hebben tevens de mogelijkheid, als zij uit een andere provincie moeten komen, om op kosten van de overheid op de universiteitscampus te wonen. Dat gold ‘in principe’ ook voor meisjes. Verder is het ook niet ongewoon voor ziekenhuizen om oppassers in dienst te hebben, die voor kinderen van vrouwelijke artsen en verpleegkundigen zorgen tijdens hun werk. Ondanks decennia oorlog was het onderwijs in Afghanistan in essentie sociaal en inclusief. Realiteit is wel dat vrouwenrechten altijd ondergeschikt zijn geweest aan de politieke wil en onwil van regerende politici en tot op de dag van vandaag als een politiek wapen worden ingezet.

In zaken die tot economische groei leiden is globalisering een heilige graal. Maar op het gebied van schending van mensenrechten lijken de wereldpolitici geboeid te zijn door landsgrenzen. Denk hierbij aan de verwoestingen van Palestijnse zorginstellingen en scholen door het Israëlische leger, het wereldkampioenschap voetbal in Rusland en in Qatar, de huidige situatie voor vrouwen in Iran en Afghanistan en mensenrechtenschendingen in China. Ook de ongelijke verdeling van het covid-19-vaccin wereldwijd tijdens de piek van de pandemie laat pijnlijk zien hoe (on)solidair we zijn. We staan aan het begin van het nieuwe jaar; een goed moment om op gebeurtenissen in de wereld te reflecteren. De illusie en hoogmoed om wereldconflicten op te lossen heb ik niet. Maar wel het verlangen en de hoop dat de toekomstige generaties solidariteit niet alleen als vocabulaire zullen kennen, maar ook zelf solidair zijn met elkaar, ongeacht in welk continent ze leven. In Nederland zeggen we ‘hoop doet leven’ – in het Afghaans zegt men ‘Dunya ba omeed gorda shoda’ (de wereld voedt zich met hoop).

Wegens privacy en veiligheidsredenen zijn de namen van beide zusjes geanonimiseerd.