Optimale beschikbaarheid en bescherming

Voorzitterscolumn

In mijn vorige column ‘Overheid, betaal mee aan opleiding bedrijfsarts’ maakte ik u deelgenoot van mijn zorgen over de haalbaarheid van de instroombehoefte aan bedrijfsartsen de komende jaren.

Waarom is het zo belangrijk dat die instroom er is? Het is iedereen bekend dat het aantal beschikbare werkenden in Nederland, en in heel Europa, onvoldoende zal zijn om het benodigd aantal handen en hoofden in de zorg, de bouw, de dienstverlening et cetera te leveren. Daarom is het belangrijk dat mensen komen tot een voor hen en de samenleving geschikte beroepskeuze, in een beroep dat zij lang en duurzaam kunnen volhouden. Je zou dan ook verwachten dat voor iedere inwoner van Nederland advies inzake arbeid en gezondheid beschikbaar is. Niets is minder waar.

Van een beroepsbevolking van circa 9 miljoen mensen heeft naar schatting 5 miljoen geen toegang tot advies inzake arbeid en gezondheid. Verkeerde beroepskeuzes, mislukte re-integratietrajecten zijn het gevolg. Dat wil zeggen dat 5 op de 9 leden van de beroepsbevolking geen structurele toegang tot een bedrijfsarts heeft die hem of haar kan adviseren bij vragen over arbeid en gezondheid.

Te weinig aandacht
voor verbetering van arbeidsomstandigheden

Wie zijn die 5 miljoen havenots? Om te beginnen 1 miljoen zzp’ers, dan 1,5 miljoen werkenden in het midden- en kleinbedrijf, 1 miljoen uitkeringsgerechtigden, 0,5 miljoen studenten en schoolverlaters en circa 1 miljoen mantelzorgers.

Van de uitkeringsgerechtigden (bijvoorbeeld Wajongers en mensen die zich vanuit de bijstand ziek gemeld hebben) heeft een aantal – meestal in het kader van vaststellen van legitimiteit van een uitkering –- toegang tot verzekeringsartsen van het UWV en sociaal-geneeskundigen bij GGD’s, gelukkig maar. Maar dat poetst de structurele problemen die er zijn om advies te krijgen over arbeid en gezondheid, en duurzame inzetbaarheid, niet weg.

Gelukkig beweegt er iets. De ministeries van SZW en VWS laten momenteel onderzoek doen naar tekortkomingen in het systeem van arbeid en gezondheid, na signalen daarover van beroepsverenigingen, KNMG en vakbonden. Ook doet de NVAB pogingen de werkgevers mee aan boord te krijgen. Zij zijn het immers die ook veel profijt hebben van een gezonde en optimaal ter beschikking staande beroepsbevolking.

Wordt er enerzijds onderzoek gedaan naar knelpunten in het systeem, anderzijds loopt er thans ook een traject om de arbowetswijzigingen van de laatste jaren te evalueren. Door de vorige kabinetten is er immers fiks gedereguleerd. Dat leidde ertoe dat werkgevers niet altijd inkochten wat nodig was. Te weinig aandacht voor verbetering van arbeidsomstandigheden was het gevolg, en soms te veel aandacht voor het terugdringen van ziekteverzuim. Dat moet anders: preventie moet weer de norm zijn. En duidelijkheid over grenswaarden van toxische stoffen, dat moet je niet aan de markt overlaten. De arbeidsinspectie moet harde normen hebben waarop zij kan terugvallen.

Onlangs is een bedrijf terecht veroordeeld tot een schadevergoeding van 6,5 ton, omdat een monteur blijvende neurologische schade heeft opgelopen – met spasticiteit tot gevolg – door te langdurige blootstelling aan toxische stoffen. Triest. Zulke schade moet in Nederland anno 2010 toch niet mogelijk zijn?

Pieter Rodenburg, voorzitter NVAB