Neem ‘meer tijd voor de patiënt’ letterlijk!

Het concept ‘meer tijd voor de patiënt’ (MTVDP) komt oorspronkelijk bij de huisartsen vandaan. Er blijken echter belangrijke verschillen te zijn tussen wat partijen eronder verstaan.

Als huisarts stel ik vast dat het onmogelijk is een consult in de traditionele tien minuten te doen. Zonder extra consulttijd redden we het namelijk niet meer om adequate zorg te leveren, inclusief aan- en uitkleden, anamnese, onderzoek, metingen, overleg, verwijzing, recept, en dat alles vastleggen in het dossier. Bovendien zijn zorgvragen, consultvoering en interactie met de patiënt complexer geworden. Mede door dit tijdgebrek willen afgestudeerde huisartsen nauwelijks nog een praktijk beginnen. MTVDP is dus een noodzaak, en bovendien een voorwaarde om de huisartsenzorg in stand te houden. Het is daarom verheugend dat dit in het Integraal Zorgakkoord is opgenomen.

Ik denk dat er uiteindelijk in 2023 niet heel veel gaat gebeuren

Een zucht van verlichting

Toen de minister na onze weigering het zorg­akkoord te ondertekenen in zijn ‘Malieveldbrieven’ schreef dat MTVDP er nu echt gaat komen en hij daar vanaf 2024 jaarlijks 210 miljoen euro voor uittrekt en dat hij daar in 2023 zelfs al mee wil beginnen, wekte dat de indruk dat alle huisartsen vanaf nu vijftien minuten per patiënt zullen hebben. Een zucht van verlichting ging door onze beroepsgroep. Het is belangrijk dat ‘meer tijd voor de patiënt’ onwrikbaar vaststaat en geen speelbal wordt waar diverse partijen, waaronder de zorg­verzekeraars, mee aan de haal gaan door geld te besteden aan zaken die slechts hun eigen opvattingen bevestigen over wat MTVDP is en hoe de huisarts het beste geholpen zou zijn.

Want wij zijn maar op één manier echt geholpen: in plaats van tien minuten voortaan vijftien minuten per patiënt, voor elk consult, in dezelfde werktijd. Dat kan worden bereikt door per praktijk of gezondheidscentrum extra artsen in te zetten. Dat is nog een flinke organisatorische uitdaging – want waar halen we die extra artsen vandaan – maar we moeten ergens beginnen en het is de enige manier om in de toekomst meer tijd aan consulten te kunnen besteden en de huisartszorg toekomst­bestendig te maken. In de komende jaren waarin dit wordt voorbereid maar nog niet praktisch kan worden verwezenlijkt, zou het budget moeten kunnen worden opgespaard en doorgeschoven naar volgende jaren. Want het was voor ons een koude douche dat afgelopen Prinsjesdag zonder pardon 80 miljoen van ons budget werd afgehaald omdat dat in voorgaande jaren ‘niet zou zijn uitgegeven’. In dat licht bezien is de nu toegezegde 210 miljoen euro dus eigenlijk maar 130 miljoen euro.

De minister kondigde aan dat in 2023 voor 4,2 miljoen patiënten een aanvang zal worden gemaakt met MTVDP. Een slagvaardig besluit, waarbij ik snap dat het niet meteen voor iederéén uit de hoge hoed getoverd kan worden. Maar waarom voor 4,2 miljoen patiënten? En welke patiënten zijn dat? En bij welke dokters? Ik denk dat er uiteindelijk in 2023 niet heel veel gaat gebeuren – de verzekeraars hadden hun contracten voor 2023 namelijk al klaar toen de minister zijn belofte deed. En vanaf 2024 komt er een ingewikkelde, aan voorwaarden gebonden financiering. Dat er voorwaarden zijn is logisch, maar ik ben bang dat dit – niet voor de eerste keer – leidt tot te veel onduidelijkheid en ‘flexibiliteit’ bij verzekeraars waardoor van het oorspronkelijke plan te weinig terechtkomt.

Extra tijd

We moeten bijvoorbeeld alert zijn dat de veelgehoorde, maar onjuiste suggestie van een vijftienminutentarief naast de al bestaande vijf-, tien- en twintigminutentarieven de oplossing zou zijn voor de behoefte aan vijftien minuten consulttijd. Het maakt financieel geen verschil of ik in een uur zes keer het tienminutentarief krijg of vier keer het vijftienminutentarief. Alleen zitten er in het laatste geval aan het eind van dat uur nog twee mensen in de wachtkamer die ik niet heb kunnen helpen! Er wordt alleen extra tijd gegenereerd als er een additionele financiering komt waardoor een praktijk een extra arts kan inhuren, zodat alle patiënten vijftien minuten krijgen. Het gaat ons dus om extra tijd. We hoeven er zelf geen cent aan over te houden, dat zou je bijna vergeten.

Het probleem is dat verzekeraars denken dat we consulten nog steeds in tien minuten kunnen doen als we optimaal gebruik zouden maken van digitalisering, lean werken, et cetera. Maar ik zou niet weten hoe we nog meer zouden kunnen digitaliseren dan we nu al doen en al helemaal niet hoe ik daar meer tijd voor mijn patiënten aan over zou houden. Bovendien hadden de verzekeraars deze efficiëntieplannen al vóórdat het budget voor MTVDP op tafel kwam! Digitalisering, regionalisering, praktijkmanagement en lean werken zaten al in hun pijplijn en het is niet juist dat deze al geplande initiatieven vanaf 2024 opeens onder MTVDP komen te vallen, en al helemaal niet dat ze vanuit dat budget worden gefinancierd.

We moeten geen genoegen nemen met lapmiddelen die geen tijd opleveren

Wegvallende vergoedingen

Daarbij komt dat diverse andere vergoedingsmodules vanaf 2023 uit ons contract zijn verdwenen. Dat patroon hanteren verzekeraars al jarenlang: iets introduceren, en als het dan niet meer is weg te denken de vergoeding laten vervallen en daarna iets nieuws verzinnen. Zo zijn we de afgelopen jaren in een woud van extra werk en wegvallende vergoedingen terechtgekomen. De vergoeding voor ‘farmacotherapeutisch overleg’ is bij onze verzekeraar nu gestopt, evenals de vergoeding voor ‘diagnostisch toetsoverleg’. De vergoeding voor optimale telefonische bereikbaarheid is vervallen en vervangen door beeldbellen, een overschatte wijze van patiëntencontact. Want lichamelijk onderzoek via video is onmogelijk, dus dan kun je net zo goed telefoneren zonder ingewikkelde beeldbelverbinding. En u denkt hopelijk niet dat ik via beeldbellen een melanoom van een moedervlek ga onderscheiden.

Onze regionale verzekeraar heeft al in ons contract voor 2023/’24 opgenomen dat zij het recht voorbehoudt om bepaalde vergoedingen in te trekken als deze gaan vallen onder het toekomstige landelijke MTVDP-tarief. Dit illustreert het gegoochel met gelden tussen verschillende potjes, en dat geld uit beide potjes niet wordt uitgegeven terwijl dat wel de bedoeling was.

Organisatorische uitdaging

Er is één ding dat nu níet moet gebeuren. En dat is dat minister en verzekeraars windowdressend op tv en in de krant kunnen zeggen dat de huisartsen meer tijd voor de patiënt hebben gekregen terwijl slechts uit het daarvoor bedoelde budget geld wordt besteed aan heel andere en al eerder bestaande plannen die in de ogen van beleidsmakers ook meer tijd voor de patiënt opleveren (niet dus).

De 210 miljoen euro die Kuipers voor MTVDP heeft toegezegd, moeten volledig worden besteed aan waar het voor bedoeld is: verlenging van de consulttijd naar vijftien minuten voor elke patiënt in elke praktijk. Dat de uitvoering daarvan voor ons een organisatorische uitdaging wordt en alleen mogelijk is door meer huisartsen op te leiden, betekent niet dat we die doelstelling moeten loslaten en genoegen moeten nemen met lapmiddelen die geen tijd opleveren. Als we het Integraal Zorgakkoord tekenen zonder MTVDP op deze wijze te borgen hebben we niet bereikt wat we heel erg nodig hebben maar hebben we wel voor de komende jaren – letterlijk en figuurlijk – ons krediet verspeeld. 

auteur

Arjen Göbel, huisarts, Amstelveen

contact

arjengobel@gmail.com

cc: redactie@medischcontact.nl