Hogere opleiding, langer gezond, langer meedoen

Voorzitterscolumn

Onlangs woonde ik in Amsterdam een lezing bij van prof. dr. A. Burdorf van het Erasmus MC getiteld: ‘Door werken gezond’. Subtitel: gezondheid, werk en vergrijzing, bouwstenen voor duurzame inzetbaarheid. Het betrof de 13de H.J. Docterlezing. Henk Docter is erelid van de NVAB en heeft veel onderzoek verricht in de bedrijfsgezondheidszorg.

De boodschap van Lex Burdorf is – uiteraard onderbouwd met feiten, onder andere verkregen uit wijkonderzoek in Rotterdam – heel duidelijk. Mensen met een lagere opleiding leven 6 à 7 jaar korter dan mensen met een hogere opleiding. Ook is het zo dat mensen met een lagere opleiding vele jaren eerder, tot 10 à 12 jaar eerder, dan mensen met een hogere opleiding last ondervinden van gezondheidsbeperkingen. Al vanaf circa hun 50ste jaar treedt dat op. De klachten belemmeren hen in hun werk en leiden daarom vaak ook tot voortijdig verlies van werk. Deze sociaal-economische statusverschillen qua gezondheid nemen de laatste jaren helaas toe. Dat zien we niet alleen op het gebied van deelname aan het arbeidsproces, maar ook in leefstijlverschillen. Slechte gewoontes op het gebied van roken, te veel en te vet eten, weinig sport et cetera handhaven zich helaas beter bij de lageropgeleiden. Ook hier zet de denivellering en tweedeling in de maatschappij door.

Tevens is het zo – zo blijkt ook uit ander onderzoek – dat ieder jaar dat men eerder stopt met werken, men zijn eigen levensverwachting bekort met circa 9 maanden. Niet helder is mij of hier sprake is van een kip-of-eidiscussie: overlijdt men eerder omdat men eerder stopt met werken, of kondigde de neergang zich al aan door het eerdere stoppen met werken?

Overheid, treedt op,
niet terug!

Als ik beleidsmatig kijk naar al deze tendensen dan zou ik kabinet en volksvertegenwoordiging adviseren in te zetten op goed onderwijs en verbetering van leef- en werkomstandigheden. Dat is proactiever dan cure en care achteraf, en mensen laten afvloeien uit het arbeidsproces.

Ten eerste: zet maximaal in op Gezondheidsvoorlichting en Opvoeding (GVO). Doe dat via Hyves, Facebook, Twitter et cetera. Het resultaat moet zijn dat het niet meer hip en cool is om te roken en naar fastfoodketens te gaan, maar dat het juist hip is om op een goede manier met je lichaam om te gaan en het fijn is om te sporten. Stel schoolzwemmen en lichamelijke opvoeding verplicht en maak lid zijn van sportclubs goedkoop.

Ten tweede: optimaliseer de mogelijkheid om in te stromen in goed mbo-, hbo- en wetenschappelijk onderwijs. Geef daar niet alleen les in de vakken die daar thuis horen, maar blijf ook in deze fase sport en verantwoorde voeding stimuleren.

Ten derde: maak meer werk van het bevorderen goede arbeidsomstandigheden en stel mensen
in staat zich te laten monitoren/coachen. Relevant daarbij is: is dit het werk dat ik de rest van mijn leven kan volhouden? En stel dan ook instrumenten ter beschikking om de koers te wijzigen. Nodig daarbij is een actieve overheid, dus: overheid, treedt op, niet terug!

Pieter Rodenburg, voorzitter NVAB