Voorzitter Verenso: Coschap ouderengeneeskunde

erwijl iedereen de mond vol heeft van vergrijzing, is het moeilijk uit te leggen dat er nog vrijwel aan geen enkele faculteit een verplicht coschap ouderengeneeskunde is, zo stelt klinisch geriater en klinisch farmacoloog Paul Jansen op 28 september in zijn blog op Artsennet. Hij vindt dat het vanzelfsprekend moet zijn dat ouderengeneeskunde evenveel aandacht krijgt als kindergeneeskunde. Dan kan zowel aan kwaliteit van leven als aan kostenbesparing optimaal aandacht worden besteed.

Als voorzitter van Verenso kan ik het daar natuurlijk alleen maar hartgrondig mee eens zijn. Maar ook andere disciplines zouden hiervoor lobby moeten voeren. Het is een achterhaald concept dat alleen de arts die kiest voor de ouderengeneeskunde te maken heeft met geriatrische patiënten. Ook het merendeel van de patiënten in het ziekenhuis is op leeftijd. Een grondige kennis van de specifieke kenmerken van deze patiëntengroep en – bovenal – praktijkervaring, zijn tegenwoordig voor alle artsen van belang.

Het is bijvoorbeeld belangrijk dat elke arts ervan doordrongen is dat bijna 20 procent van de 75-plussers tien of meer geneesmiddelen gebruikt en dat het effect van geneesmiddelen – zeker bij een combinatie – bij ouderen vaak anders is dan bij jongeren of mensen van middelbare leeftijd. Patiënten die negen of meer verschillende geneesmiddelen gebruiken, hebben een beduidend grotere kans op het ontwikkelen van bijwerkingen en interacties dan patiënten die minder geneesmiddelen gebruiken.

Een deskundig iemand die weet hoe therapietrouw het meest effectief kan worden bevorderd en wat voor gevolgen een bepaalde combinatie van medicijnen kan hebben, is van grote waarde. Het toenemend aantal ouderen met multimorbiditeit maakt polyfarmacie tot een steeds groter maatschappelijk probleem. Polyfarmacie gaat gepaard met vele negatieve gevolgen zoals een grotere kans op bijwerkingen, toename van de morbiditeit, ziekenhuis- en verpleeghuisopnames en zelfs overlijden. Het leidt daarmee tot een afname van de kwaliteit van leven van oudere patiënten én hogere zorggerelateerde kosten. Iets om aandacht aan te schenken in de opleiding!

De zorg voor oudere patiënten in het ziekenhuis is nog lang niet altijd op orde, zo blijkt ook uit een artikel in het Algemeen Dagblad van 29 september (‘Complicaties vellen ouderen’). Te vaak wordt alleen gekeken naar de gebroken heup en niet naar andere aandoeningen, zoals suikerziekte en hartproblemen of mogelijke complicaties, zoals acute verwardheid.

Maar er zijn meer onderwerpen die in de opleiding aan bod zouden moeten komen. Denk bijvoorbeeld aan pijn en de beleving daarvan. Uit onderzoek blijkt dat pijn bij kwetsbare ouderen nog onvoldoende wordt herkend en (daarmee) behandeld. Daardoor zijn zij vaak minder fysiek en sociaal actief en minder zelfredzaam. Ook kan pijn leiden tot angst, depressie en verdere cognitieve achteruitgang. Kwetsbare ouderen kunnen bovendien anders reageren op pijn en pijnmedicatie.

Gezien de bevolkingsopbouw van Nederland moet een coschap ouderengeneeskunde een verplicht onderdeel worden van de opleiding! Hierbij zijn de patiënt en het zorgstelsel gebaat.

Mieke Draijer, voorzitter Verenso