Kantelpunt

Nederland gaat langzaam terug naar het ‘nieuwe normaal’. Uit eten gaan kan weer, musea openen hun deuren en veel mensen zijn voorzichtig aan het nadenken over de bestemming van hun zomervakantie. Betekent dit dat we verdergaan waar we begin maart waren gebleven? Of komen de voorspellingen uit dat deze crisis voor een kanteling zorgt op tal van punten: tijdens vakanties dichterbij huis blijven, meer ‘lokaal’ gaan eten, niet meer met z’n allen tussen 7 en 9 in de file gaan staan en meer oog hebben voor elkaar?

De tijd zal het uitwijzen, maar waar ik ook erg benieuwd naar ben is wat de impact op de langere termijn op de zorg is. Op dit moment zijn we nog lang niet overgegaan tot de orde van de dag; de reguliere zorg is pas net weer opgestart en iedereen houdt rekening met een eventuele tweede covidpiek. De hamvraag is echter of we dingen in de toekomst anders gaan doen. Vorige week verscheen ons nieuwe magazine, waarin artsen aan het woord komen die een sleutelrol vervulden tijdens de coronacrisis. Los van de vreselijke dingen die ze soms hebben meegemaakt, was één ding volgens hen heel prettig: er was geen bureaucratie. Dingen die normaal gesproken maanden duren, konden nu binnen een week worden gerealiseerd – zowel in ziekenhuizen als in verpleeghuizen en bij GGD’s. Arts-microbioloog Jan Kluytmans spreekt de hoop uit dat deze crisis in die zin een kantelpunt is als het gaat om het terugbrengen van de regeldruk in de zorg. ‘Geef het vertrouwen aan professionals’, zegt hij, want: ‘ze hebben laten zien dat ze tot goede dingen in staat zijn’.

Een ander punt dat werd genoemd, is dat medisch specialisten in ziekenhuizen letterlijk ‘zij aan zij’ hebben gewerkt tijdens de covidpiek in april. Er waren geen ‘heggen’ tussen verschillende specialismen. Iedereen ging voor hetzelfde doel en was fulltime bezig met patiëntenzorg: of je nou longarts of dermatoloog bent, en of je nou dertig jaar ervaring hebt of als aios net in het eerste jaar van je opleiding zit. We horen met name van veel jonge dokters hoe prettig ze dat hebben gevonden.

Professionals hebben laten zien dat ze tot goede dingen in staat zijn

En dan het bellen en beeldbellen: sinds de coronacrisis is dat een stuk normaler geworden. De meeste artsen zien (beeld)bellen nog altijd als aanvulling, maar wel als een handige aanvulling die ons én patiënten veel tijd bespaart. Ik heb zelf van diverse patiënten teruggekoppeld gekregen dat ze het best fijn vonden om niet altijd naar het ziekenhuis te hoeven komen.

Ik realiseer me dat het nog te vroeg is om te evalueren, maar ik hoop dat de crisis op een aantal punten inderdaad een kantelpunt is – ook voor de zorg. Ik zou het toejuichen als we ‘artsenbreed’ kijken welke lessen we uit deze crisis kunnen meenemen om de zorg nog beter en ons werk nog leuker te maken. Want we gaan pas óver dat kantelpunt heen als we de regie in eigen hand nemen en ons constructief en met een gezonde dosis kritische reflectie opstellen richting de toekomst. Ik ga ervoor!