Het is de wil van Allah

End-of-life care en levenseindebeslissingen op de intensive care zijn tegenwoordig een net zo belangrijk onderdeel als het bewaken van vitale parameters (MC 8/2011: 480). Gelukkig worden wij bij het maken van beleidsbeslissingen gesteund door richtlijnen van de KNMG en de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC). Bovendien beschermen de richtlijnen de intensivist tegen tuchtrechtelijke maatregelen of juridische stappen van familieleden.

In onze multiculturele samenleving, waar niet alleen de patiënt maar ook de verpleegkundige en de arts culturele normen en waarden hebben, is het belangrijk om richtlijnen te gebruiken bij het nemen van belangrijke beslissingen. Begrip voor de cultuur en religie van patiënt en familie, maar ook van collega’s is een vanzelfsprekendheid, maar onze beslissingen dienen voornamelijk plaats te vinden aan de hand van landelijke richtlijnen. Hierdoor voorkom je dat behandelingen worden geïnitieerd of voortgezet op basis van culturele of religieuze waarden, emoties, of angst door mondelinge of zelfs fysieke bedreigingen van het behandelteam.

Het laatste is vaak een reden om in een zeer ongewenste situatie met de familie te komen. Begrip voor de andere cultuur verdwijnt dan vaak helaas spontaan, waarbij uiteindelijk de patiënt de dupe wordt. Zo kan het voorkomen dat een patiënt meerdere weken ‘zinloos’ wordt beademd. Ongeacht of er schaarste is van ic-bedden. Dit is vreemd; alsof we met meer ic-capaciteit meer zinloos gaan beademen. Als richtlijnen niet voldoende zijn, kan de inspectie wellicht een kader geven zodat de patiënt de juiste zorg ontvangt, de familie met een specifieke culturele of religieuze achtergrond goed begrepen wordt, en de dokter niet voor het ‘eikenhouten strafbankje’ komt te staan. Want dat is waar we met zijn allen toch een beetje bang voor zijn. Wie kan, durft en mag de beslissing nemen: het behandelteam of de familie?

Deventer, maart 2011

Arthur de Meijer, intensivist