Coronacompensatie ziekenhuizen was vaker te ruim dan te weinig

Ziekenhuizen hebben negentien keer geld terug moeten betalen aan zorgverzekeraars en hadden elf keer recht op extra geld. Dat blijkt de uitkomst van een financiële regeling die in coronatijd werd opgezet om medische instellingen te compenseren.

Tijdens de coronapandemie boden zorgverzekeraars in 2020 en 2021 zogenoemde continuïteitsbijdragen aan ziekenhuizen en andere medisch-specialistische instellingen om hen te compenseren voor gederfde inkomsten en gestegen kosten. In totaal werd er 289 keer een beroep op die regelingen gedaan door instellingen (over het eerste jaar iets vaker dan over het tweede jaar), laten Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en de Nederlandse federatie van universitair medische centra (NFU) weten.

Clausule

In die regelingen zat een hardheidsclausule om te voorkomen dat instellingen niet te weinig, maar ook niet te veel geld zouden ontvangen. Zowel ziekenhuizen die vonden dat zij te weinig hadden gekregen als zorgverzekeraars die vonden dat zij te ruim hadden gecompenseerd, hebben een beroep gedaan op die clausule, blijkt uit cijfers die Medisch Contact heeft opgevraagd. Dat gebeurde bijna vijftig keer: in die twee jaar vonden namelijk ziekenhuizen 21 keer dat zij te weinig vergoed kregen, en vonden zorgverzekeraars 27 keer dat zij te veel hadden uitgekeerd.

In beide gevallen moesten ziekenhuizen en zorgverzekeraars eerst zelf met elkaar in overleg. Kwamen zij er niet uit, dan zou een speciale commissie met daarin ZN-, NVZ- en NFU-vertegenwoordigers een eindoordeel geven. In totaal heeft die combinatie van overleg plus commissie-inzet ertoe geleid dat nog dertig keer de portemonnee moest worden getrokken: elf keer om ziekenhuizen extra te compenseren, negentien keer om geld terug te betalen aan zorgverzekeraars.

Compensatie

De hoogte van de extra compensatie die ziekenhuizen kregen, varieert van 190 duizend euro tot 3,5 miljoen euro per instelling. De bedragen die ziekenhuizen terug moesten betalen aan zorgverzekeraars, lopen uiteen van 16 duizend euro tot 2,5 miljoen euro. Een woordvoerder namens de drie betrokken organisaties wijst erop dat er ‘grote verschillen’ in de meerkosten van ziekenhuizen zaten, onder andere door ‘verschillen in coviddruk en verschillen in lokale situaties’. Ook moesten er ‘in crisistijd voortvarend besluiten worden genomen’ en kon door ‘gebruik van uniforme percentages’ in de regelingen ‘zowel over- als ondercompensatie’ ontstaan.

In het grootste deel van de bijna vijftig beroepen op de hardheidsclausule werd na onderling overleg overeenstemming bereikt. De commissie werd veertien keer ingezet, wat leidde tot zes gedeeltelijke of gehele honoreringen van bezwaren. Eén zaak, over een ziekenhuis dat vindt dat het te weinig heeft ontvangen over 2021, moet nog worden behandeld door de commissie. Volgens de woordvoerder hebben de eindoordelen van de commissie niet geleid tot juridische procedures waarin deze oordelen werden aangevochten.