Voorlichting over gunstbetoon (3)

De KNMG besteedt de komende tijd aan de hand van praktijkvoorbeelden aandacht aan de regels over geneesmiddelenreclame en gunstbetoon. Hieronder deel 3 van een serie voorlichtingsartikelen.1

Sponsoring
Casus 1: U werkt met vier huisartsen samen in een gezondheidscentrum. U wilt een apart spreekuur opzetten voor obese diabetespatiënten omdat daar veel behoefte aan bestaat. Daarvoor is extra training en begeleiding van de POH-er nodig en een aantal extra voorzieningen, zoals voor een conditietest. U verzoekt een farmaceutisch bedrijf om sponsoring van dit initiatief.

Casus 2: Uw maatschap kindergeneeskunde wil een project starten
om patiëntjes die langdurig zijn opgenomen via de computer contact te kunnen laten houden met school. Dit vergt een investering van 9000 euro. U vraagt een aantal farmaceuten om een financiële bijdrage.

- Sponsoring mag, mits… Als artsen een financiële bijdrage vragen aan een farmaceut, moeten zij rekening houden met de regels over gunstbetoon. De Code Geneesmiddelenreclame (CGR) heeft aparte gedragsregels over sponsoring. De ratio van deze regels is dat het krijgen van een financiële bijdrage er niet toe mag leiden dat keuzes in de zorg worden bepaald door persoonlijke (financiële) belangen in plaats van objectieve, medisch-inhoudelijke overwegingen. Anders gezegd: sponsoring die leidt tot persoonlijke bevoordeling van u als arts, kan ook leiden tot ongewenste beïnvloeding van uw voorschrijfgedrag en dat is niet toegestaan. Daarom mag sponsoring alleen als wordt voldaan aan een aantal criteria. De regels over sponsoring gelden voor alle vormen van financiële of op geld waardeerbare ondersteuning, ongeacht de hoogte van de bijdrage, ongeacht of er een tegenprestatie tegenover staat en ongeacht welke naam eraan wordt gegeven. 

- Geen sponsoring individuele arts Sponsoring is alleen toegestaan als het gaat om een geformaliseerd samenwerkingsverband van beroepsbeoefenaren (zoals een maatschap of bv), of een duurzaam, in een contract vastgelegde en naar buiten blijkende samenwerking. Sponsoring van een individuele arts is niet toegestaan. Een uitzondering geldt voor sponsoring van proefschriften. 

- Inhoudelijke eisen Sponsoring moet betrekking hebben op een duidelijk omschreven activiteit. Dit kan een bepaald project zijn, maar ook bijvoorbeeld het opzetten van bepaalde diensten of de aanschaf van apparatuur. Er worden drie eisen gesteld aan de activiteit.

Het moet gaan om innovatieve en/of kwaliteitsverbeterende activiteiten die zonder sponsoring niet of lastig van de grond zouden komen. De activiteit moet iets extra’s toevoegen aan de bestaande praktijk. Sponsoring van activiteiten die gelden als ‘best practice’ is daarom niet toegestaan.

Sponsoring moet direct of indirect leiden tot verbetering van de zorg aan patiënten of bevordering van de medische wetenschap. Aan deze eis zal vrijwel altijd zijn voldaan als het gaat om een innovatieve of kwaliteitsverbeterende activiteit. Sponsorgelden mogen in ieder geval nooit aan de arts persoonlijk ten goede komen.

Tot slot moet er voor de activiteit geen of geen volledige andere reguliere financiering beschikbaar zijn. In dat geval vormt de sponsoring een ‘extra’ bron van inkomsten die aan de arts ten goede kan komen. Dat is niet de bedoeling.

Een bedrijf mag de aanvraag alleen honoreren als in de sponsoraanvraag aannemelijk is gemaakt dat aan alle vereisten is voldaan. Een heldere projectomschrijving met het doel, opzet, uitvoering, tijdpad, etc. is noodzakelijk. Uit de begroting moet blijken dat er geen/onvoldoende andere, reguliere financiering is.

Alle rechten en verplichtingen van partijen moeten vervolgens in een overeenkomst worden vastgelegd. Denk daarbij ook aan de verplichting van de sponsorvrager om tussentijdse wijzigingen in beschikbare financiering te melden en aan de afspraken over frequentie en wijze van verantwoording van besteding van de sponsorgelden.

Tegen deze achtergrond is over de twee casussen het volgende te zeggen.

In beide casussen is er sprake van een formeel samenwerkingsverband. Het lijkt in beide gevallen aannemelijk dat het doel van de activiteit (spreekuur voor obese diabetes patiënten en computerondersteund contact) innovatief en kwaliteitsverbeterend van aard is en de zorg ten goede komt.

Ten aanzien van de beschikbaarheid van financiering heeft de CGR in vergelijkbare zaken geoordeeld dat van huisartsen (casus 1) niet mag worden verwacht dat zij deze activiteiten zelf financieren, althans dat zij daaraan – ten koste van andere belangen – prioriteit zullen geven. In een ziekenhuissetting (casus 2) kan een andere afweging plaatsvinden, waarbij stellingname van bijvoorbeeld raad van bestuur of zorgverzekeraar relevant kan zijn. In het voorbeeld van de computerapparatuur kan worden verdedigd dat dit niet in het reguliere budget van de maatschap en/of het ziekenhuis valt. Leg in ieder geval alle afspraken met de sponsor schriftelijk vast.

De regels voor geneesmiddelenreclame en gunstbetoon van de Stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR) zijn te vinden op

www.cgr.nl

Gunstbetoon is in beginsel verboden. Binnen bepaalde kaders en onder bepaalde voorwaarden zijn geschenken, gastvrijheid, betaling voor dienstverlening en sponsoring toegestaan. De regels daarvoor komen in dit artikel aan de orde.