Statines beschermen tegen dementie

Mensen die statines slikken, ontwikkelen minder neurologische veranderingen die wijzen op de ziekte van Alzheimer. Amerikaanse onderzoekers komen tot deze conclusie na het bekijken van de hersenen van 110 personen. Hun bevindingen staan in Neurology.

Eerder epidemiologisch onderzoek laat een beschermend effect zien van statines bij cognitieve achteruitgang, dementie en de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende oorzaak van dementie. Echter, recente grote prospectieve cohortstudies en twee grote gerandomiseerde placebo­gecontroleerde onderzoeken bevestigen dit niet. Ook de onderzoekers Li c.s zagen aanvankelijk geen beschermend effect van de statines. Na selectie van 110 overleden patiënten - jonger dan tachtig jaar - zagen zij wel een effect.

Van de 110 geselecteerde patiënten hadden er 36 statines gebruikt. Ze hadden minimaal drie recepten gekregen voor 15 of meer pillen simvastatine (Zocor), lovastatine, prava­statine (Selektine) of atorvastatine (Lipitor). De groep werd vergeleken met de overige 74 patiënten. De statine­gebruikers hadden significant minder aan alzheimer gere­lateerde neurologische afwijkingen, zoals neurofibril­-laire tangles en amyloïde plaques.

De onderzoekers denken dat statines de progressie van het neurodegeneratieve proces vertragen, maar dat ze waarschijnlijk niet effectief zijn als de klinische symptomen van alzheimer zich al hebben gemanifesteerd.

Hoe statines de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer vertragen, is nog onduidelijk. In eerder onderzoek hadden Li c.s. wel gemeten dat gebruik van simvastatine gedurende 14 weken de spiegel van het gefosforyleerd tau-eiwit verlaagt. Verhoogd gefosforyleerd tau-eiwit hangt samen met de ziekte van Alzheimer. In-vitro- en dieren­onderzoek wijzen er ook op dat statines de fosforylering van het tau-eiwit vertragen. << HC

Neurology 2007; 69: 878-85