Overleving maag- en nierkanker in Nederland lager dan elders
2 reactiesOver het algemeen is de prognose van patiënten met kanker in Nederland beter dan het Europees gemiddelde. Alleen de overleving van maag- en nierkanker ligt in Nederland onder het Europees gemiddelde; afhankelijk met welk land je het vergelijkt is die 10 tot zelfs 20 procent lager. De overleving van non-hodgkinlymfomen en prostaatkanker is te vergelijken met het Europese gemiddelde en de overlevingscijfers van de andere tumoren liggen boven het Europees gemiddelde. Dit geldt ook in vergelijking met onze directe buurlanden.
Al deze gegevens komen van de Eurocare-5-studie, waarin de overlevingscijfers van 10 miljoen kankerpatiënten tussen 2000 en 2007 zijn geanalyseerd. De analyse is gebaseerd op 107 kankerregistraties uit 29 verschillende landen en omvat meer dan 50 procent van de volwassenen en 77 procent van de kinderen met kanker in Europa. De resultaten zijn vorige week gepubliceerd in The Lancet Oncology.
Sabine Siesling van het IKNL schreef mee aan de studie. Dat Nederland slechter ‘scoort ‘ met de overleving van maag- en nierkanker kan volgens haar verschillende oorzaken hebben. ‘Het heeft misschien te maken met verschillen in het stadium van de kanker waarmee de patiënt binnenkomt. We kunnen daar nu niet voor corrigeren, want niet alle registraties houden daar rekening mee. Mogelijk is ook dat men in andere landen sneller beeldvormende diagnostiek toepast.’
De cijfers laten zien dat de 5-jaarsoverleving van kinderen met kanker in Europa hoger is dan bij volwassenen. Opvallend is verder dat er over heel Europa per tumorsoort 5 jaar na de diagnose een groot verschil is in overleving bij volwassenen. Zo is 80 procent van de patiënten met zaadbal-, schildklier-, prostaat-, borstkanker, melanomen en de ziekte van Hodgkin nog in leven, maar minder dan 15 procent van de patiënten met long-, slokdarm-, lever-, longvlies- en alvleesklierkanker. Ook de variatie tussen landen is aanzienlijk. De landen met de laagste overleving liggen in Oost-Europa. Daar is de overleving onder het Europees gemiddelde, met name voor kankersoorten met een betere prognose, zoals darmkanker (49% in Oost-Europa versus 57% gemiddeld), rectumkanker (45% vs 56%), non-hodgkinlymfoom (50% vs 59%), en melanoom (74% vs 83%).
De hoogste overleving is te zien in Noord-Europese landen (met uitzondering van Denemarken) en enkele Centraal- en Zuid-Europese landen. Hoewel de overleving in alle regio’s van Europa toeneemt, verminderen de verschillen tussen landen slechts voor enkele kankersoorten, zoals borstkanker, prostaatkanker en melanomen. De grootste vooruitgang werd tussen 1999 and 2007 geboekt bij prostaatkanker (van 73 naar 82%), rectumkanker (van 52 naar 58%), en non-hodgkinlymfoom (van 54 naar 60%).
De verbeterde overleving van de laatste twee vormen van kanker danken we volgens eerste auteur Roberta De Angelis aan betere chirurgische technieken en medicatie. ‘Vroege diagnose en de detectie van indolente kankers en overdiagnose door de het groeiend gebruik van de PSA-tests verklaart de dramatische toename van overleving bij prostaatkanker.’
Er zit vertekening in de cijfers, vindt ze. ‘Nederland kent een zeer goede landelijke kankerregistratie. Maar registraties in België, Oostenrijk en Duitsland – landen waarmee wij ons graag vergelijken - zijn bijvoorbeeld niet landendekkend. Mogelijk gevolg is dat er dan een regio tussen zit met een jongere patientengroep of met meer vroegdiagnostiek wat voor die landen een overschatting van de overleving geeft.’
In de volgende ronde van het Eurocare onderzoek zal in ieder geval waar mogelijk voor kankerstadium worden gecorrigeerd.
Henk Maassen
The Lancet Oncology; doi:10.1016/S1470-2045(13)70546-1, doi:10.1016/S1470-2045(13)70548-5 en doi:10.1016/S1470-2045(13)70566-7
Lees ook:
,
Poortwachteren en kankersterfte
In MC is weinig, maar bovenal gekleurde aandacht aan het Lancet-artikel van 5 december 2013 over kankersterfte in Europa geweid (Wetenschap, 12 december 2013, p. 2651). Alleen de overleving van maag- en nierkanker zou... hier onder het Europese gemiddelde liggen, terwijl de overlevingscijfers van de meeste andere tumoren boven die van onze buurlanden zouden uitstijgen. Dit is onjuist. In mijn bijdrage in de Volkskrant van 17 december 2013 besteed ik aandacht aan deze studie. Van alle Centraal- en Noordeuropese landen (n=13) scoort Groot-Brittannië het slechtst, met in het kielzog Denemarken en Nederland.
Een mogelijke verklaring voor de droeve positie van Nederland is de gebrekkige toegankelijkheid van de tweede lijn als gevolg van de poortwachterrol van de huisarts. De rode draad is de parallel tussen de hechte organisatie van de eerstelijnszorg in ons land, maar ook in Groot-Brittannië en Denemarken, en de daarmee gepaard gaande drempel naar de tweede lijn, enerzijds, en de gerapporteerde kankersterftecijfers in deze landen anderzijds. Ook de gemiddelde levensverwachting is er relatief kort. Op de mondiale ranglijst scoort Nederland plek 21, Groot-Brittannië 30 en Denemarken 48 (CIA, 2013). Dit is niet te wijten aan grote aantallen verkeersslachtoffers of suïcides, maar louter aan de stand van de gezondheidszorg. Dertig jaar geleden was Denemarken nog het lichtende voorbeeld voor onze huisartsen. Anno nu is het de schlemiel. De levensverwachting van de Deense man is vier à vijf jaar korter dan die van zijn Zweedse buur.
Frans Rampen, dermatoloog n.p., Wijchen
Bart Bruijn
Huisarts, STREEFKERK
5 jaarsoverleving als enige informatie zegt NIETS over de kwaliteit van zorg! Of van doelmatigheid van zorg! Het zegt alleen dat, in die landen die het 'beter' doen de patiënten langer lijden aan hun ziekte. Als dit komt doordat ze ouder worden en op... hogere leeftijd doodgaan aan die ziekte, dan zegt het mogelijk iets over de kwaliteit.
MC: Zouden jullie a.u.b. eens kritisch willen lezen, alvorens jullie er weer een ronkende kop tegenaan gooien, die onzin vertelt, maar wel weer overal in de pers komt?
Toe nou!