Menselijke evolutie

Van Adam tot DNA, zo heet de nieuwe, grote tentoonstelling in het Leidse Museum Boerhaave, dat daarmee in dit Darwinjaar een staalkaart van ideeën laat zien die wetenschappers in de afgelopen vijf eeuwen over de mens hebben ontwikkeld.

De bezoeker wordt geleid langs Adam en Eva, de perfecte mens naar Grieks schoonheidsideaal, achttiende-eeuwse schedels uit alle windstreken en langs allerlei wonderlijke meetinstrumenten om de mens in kaart te brengen. Uiteraard is er veel aandacht voor de genetica, uitgaande van de gedachte dat het genoom niet meer is weg te denken uit het onderzoek en discussies over gezondheid, identiteit en afkomst. Bezoekers wordt gevraagd te reageren op actuele kwesties, zoals de vraag hoe het is om te weten of je een verhoogde kans hebt op een ziekte.

Bij de tentoonstelling is een activiteitenprogramma georganiseerd en een speciale website. Alle informatie daarover is te vinden via www.museumboerhaave.nl.

Wie zich intussen gedegen wil voorbereiden op het geëxposeerde verhaal van de menselijke evolutie kan terecht bij twee uitstekende boeken die zojuist zijn verschenen.

Dageraad van taalkundige en wetenschapsjournalist Rik Smits schetst ingenieus en kraakhelder hoe taal ons tot mens heeft gemaakt en hoe de mens daardoor behoorlijk apart is komen te staan van het dierenrijk. Wat gedragsbiologen daarover ook, en soms nogal ongenuanceerd, mogen beweren.

En in Koken, over de oorsprong van de mens schetst Richard Wrangham (hoogleraar biologische
antropologie aan Harvard) dat mensen ‘menselijk’ werden dankzij hun kookkunst. Vooral omdat sommige voedingsmiddelen alleen gekookt verteerbaar zijn. Gecombineerd met de sociale activiteit die eten ook is, zette dat gegeven de mens op aanzienlijke voorsprong ten opzichte van andere primaten. Wrangham legt omstandig uit hoe dit heeft geleid tot fundamentele veranderingen in de (hersen)anatomie en de fysiologie.

Met de onzalige erfenis daarvan kampen we overigens nog steeds in de vorm van overgewicht en obesitas. HM