KNMG: Afasiepatiënten moeten zelf hun bezoek regelen?

Een naaste collega wordt getroffen door een beroerte en belandt met ernstige afasie en een halfzijdige verlamming in het ziekenhuis. Contact onderhouden met iemand met zijn vorm van afasie is niet eenvoudig en tot mijn verbazing lijken (sommige) zorginstellingen het niet als hun taak te zien om afasiepatiënten en bezoekers in het onderhouden van contact te ondersteunen. Onderstaand mijn ervaringen.

Na sombere berichten over de ernst van zijn toestand, bezocht ik mijn door een CVA gevelde collega samen met een andere collega na ongeveer een week in het ziekenhuis. Wij kwamen zijn kamertje binnen en er volgende een blik van herkenning. Toen wij hem begroetten volgde echter niet meer dan een glimlach. Op goed geluk begonnen we te vertellen hoe erg we geschrokken waren en vervolgens om het gesprek op gang te houden over enkele verwikkelingen op ons werk. Hij luisterde met belangstelling, maar was niet in staat om iets terug te zeggen, of zelfs maar een gebaar te maken.

Het valt niet mee om een gesprek op gang te houden met iemand die niets kan terugzeggen en die je vooral zakelijk goed kent. Wij hadden een cd met vioolmuziek voor hem gekocht en mede om de stilte te verbreken besloten we die op te zetten. Voor zijn beroerte speelde hij zelf viool en zo te zien aan de stapel op zijn nachtkastje bracht iedere bezoeker een muziek-cd mee. Misschien kwam al die muziek tijdens het bezoek zijn neus uit, maar protesteren lukte niet…

Ik probeerde slim te zijn en zei: als je ‘ja’ wil zeggen, kun je dan knipperen met je ogen. Er gebeurde niets, alleen tekende zich spanning af op zijn gezicht. Misschien herhaalde ook dit ritueel zich wel ieder bezoek? Toen ik buiten een vogel in een boom zag en daar een opmerking over maakte, gingen zijn ogen onmiddellijk naar de goede plek. Toen ik zijn hand aanraakte greep hij de mijne stevig vast. Mijn conclusie was: hij begrijpt alles, maar kan niets vertalen in gewilde bewegingen of spraak. Toen ik hem vroeg of dit klopte, ging spontaan zijn duim omhoog (wat mijn hypothese bevestigde en ontkrachtte). Wat mij achteraf verbaasde was de afwezigheid van personeel, dat ons informeerde over de (on)mogelijkheden van de communicatie. Hadden we een schriftje (met tekeningen) kunnen gebruiken? Hadden we de woorden ‘ ja’  en ‘ nee’ kunnen aanwijzen? Ik weet het nog steeds niet.

Enkele weken later is hij overgeplaatst naar een verpleeghuis. In de bezoekagenda die zijn zoon op internet heeft aangemaakt, plan ik een afspraak. De receptie stuurt mij naar de verkeerde kamer en als ik na enig zoeken de juiste kamer heb gevonden, blijkt die leeg. Terug bij de receptie blijkt niemand te weten waar meneer is. Maar ik heb toch een afspraak gepland? Bezoek moeten bewoners of familie zelf regelen.

Vanochtend kon de logopedist niet en dus is de therapie naar de middag verplaatst evenals de fysiotherapie. Hij heeft zeker niet gezegd dat er dan bezoek zou komen, denk ik cynisch. Ik vraag aan de hoofdzuster waarom bij het plannen van de therapiëen geen rekening wordt gehouden met de bezoekagenda, maar dat is niet haar verantwoordelijkheid.

Voor twee weken later opnieuw een afspraak in de bezoekagenda gepland en enkele dagen van tevoren het verpleeghuis opgebeld, dat ik op bezoek zou komen. Prima, ik was van harte welkom, maar ’s middags weer een lege kamer en die dag weer geen bezoek…

Michiel Wesseling, beleidsmedewerker

Correspondentieadres:

m.wesseling@fed.knmg.nl