Interculturaliteit is een zegen voor Nederland

‘Uit onderzoek komt naar voren dat wereldwijd een aantal menselijke eigenschappen universeel genoemd kan worden.

Vijf basisdimensies ofwel de ‘big five’ worden onderscheiden:

1. Emotioneel stabiliteit – instabiliteit

2. Extravert – introvert

3. Zorgvuldig – onzorgvuldig

4. Vriendelijk – onvriendelijk

5. Intellectueel autonoom – afhankelijk.

Het is de bedoeling dat hier in de toekomst een zesde dimensie aan wordt toegevoegd: integriteit. In de praktijk betekent integriteit: zeggen wat je doet en doen wat je zegt. Mogelijk is deze zesde dimensie van wezenlijk belang om de wervelwind van globalisering in goede banen te kunnen leiden.

Voor iedereen in deze samenleving, dus ook voor artsen, wordt het steeds belangrijker om effectief op te treden in interculturele situaties. Steeds vaker en op elk terrein van de samenleving zullen wij mensen ontmoeten met een andere culturele achtergrond dan de onze. Vermijdingsgedrag, dat wil zeggen, de Ander uit de weg gaan, wordt steeds lastiger. In het verleden kwam het namelijk wel eens voor dat sommige professionals wijken met veel migranten of cliënten met een andere culturele achtergrond ontweken. In de toekomst zal steeds vaker een beroep worden gedaan op de zogenaamde ‘interculturele effectiviteit’.

Om als professional intercultureel effectiever
te zijn is nieuwsgierigheid naar de belevingswereld van de Ander van groot belang. Een zoetwatervis is nu eenmaal geen zoutwatervis. Even belangrijk is het zowel respectvol als effectief omgaan met mensen met een andere cultuur, ras of religie. Dit betekent in de praktijk dat de interculturele competenties, die samen de interculturele effectiviteit vormen, aangescherpt dienen te worden om professionaliteit op peil te houden of te verbeteren.

Deze competenties zijn complex: een combinatie van motivatie, kennis en vaardigheden, die gebaseerd zijn op de volgende uitgangspunten:

- bewust van eigen culturele achtergrond: ‘wie ben ik?’;

- het wereldbeeld van de Ander leren kennen: meer parate kennis; relevante boeken lezen;

- cultureel specifieke interventies strategisch hanteren: intervisie, oefening baart kunst.’

Bovenstaande tekst kan de lezer terugvinden in een bijzonder boekje dat zojuist is verschenen. Artsen van verschillende disciplines zijn regelmatig betrokken bij interculturele behandeling, begeleiding en advisering aan werknemers die ziek zijn. Bedrijfsartsen, verzekeringsartsen, maar natuurlijk ook huisartsen en medisch specialisten.

De huidige gezondheidszorg sluit niet altijd voldoende aan bij de verwachtingen van migranten en bij hun specifieke problemen, zoals somatisatie door traumatisering en depressie. Iedere professional heeft daarom meer kennis nodig over interculturaliteit. Dit boekje beschrijft veel van die aspecten, op een prachtige, verrijkende wijze. De auteur (‘Ik ben een klein beetje zalm geworden, van binnen ben ik minder wit dan van buiten’) spreekt uit haar hart, maar met een gevoel voor realisme, en vooral: op inspirerende wijze.

Kortom: een boekje dat iedere arts moet lezen, het is onvermijdelijk, want iedere arts komt immers migranten tegen, het helpt u een arts met Ubuntu* te worden.

Han Willems, beleidsadviseur KNMG

Correspondentieadres: h.willems@fed.knmg.nl

* Ubuntu is een ideologie uit Afrika die draait om toewijding en relaties tussen mensen onderling.