Hulptroepen

Het zojuist begonnen nieuwe jaar zal wat de gezondheidszorg betreft het ‘jaar van de creatieve oplossingen’ moeten worden. Noodgedwongen. Als het kabinet in zijn voorjaarsoverleg positief beslist over de vele miljoenen extra voor de curatieve gezondheidszorg (die buit is nog niet binnen) zullen de problemen immers zeker niet als sneeuw voor de zon zijn verdwenen.

De klacht ‘wel geld, geen handen’ zal dit jaar helaas vaak te horen zijn - ook door en over medici. Want het aantal door het Capaciteitsorgaan begrote per direct op te leiden artsen ligt ver onder de behoefte. De verdubbeling in de huisartsenopleiding had al gestart moeten zijn, het aantal op te leiden medisch specialisten loopt inmiddels behoorlijk achter en afgaand op de vacatureadvertenties mogen er ook bij de sociaal-geneeskundigen nog wel wat bij.

Gezien de logistiek bij de vervolgopleidingen is deze gang van zaken niet verwonderlijk. Inhaalslagen kosten tijd, maar helaas houdt de zorgvraag van de patiënt daar geen rekening mee. Er zullen dus creatieve oplossingen moeten worden gevonden.

In het interview met minister Borst in dit nummer - dat gezien de actualiteit vooral de huisartsenzorg betreft - presenteert zij een variant op de blote voetendokter. Eerst als experiment in het Groningse Nieuwolda: de praktijkverpleegkundige plus (zie NieuwsReflex). Een proef met potentie, want reken maar dat deze functionaris in snel tempo in de rest van Nederland zal opduiken en dan niet meer alleen in het enge keurslijf van diabetes, longziekten en reuma. Ook de strikte voorwaarden van koppeling aan drie huisartsen lijkt gezien de woorden van de minister verleden tijd. Of haar wens - en ook die van hoogleraar huisartsgeneeskunde Siep Thomas - om ook de derdejaars haio’s creatiever in te zetten zal worden gehonoreerd, ligt aan vele andere ‘polderende’ instanties.

Dat huisarts Takens uit Siddeburen zijn praktijkverpleegkundige in Nieuwolda goed moet instrueren, mag blijken uit de tuchtzaak van deze week. Hoever reikt de triage van een niet-arts? Ik vraag mij af of deze uitspraak nog wel recht doet aan de veranderde omstandigheden in de zorg, want ook in ziekenhuizen zijn de zelfstandig opererende HBO-verpleegkundigen niet meer weg te denken. Perfect voor hun carrièreperspectief en mede noodzakelijk geworden door de normalisatie van de werktijden van arts-assistenten vanwege de Arbeidstijdenwet. Dat de strikte naleving van deze wet tevens nadelen met zich brengt, was ook Els Borst opgevallen: ‘Je kunt redelijke arbeidstijden hebben, maar je moet in zo’n vak wel voldoende ervaring op kunnen doen. Ik ga daar met mijn collega Vermeent eens over praten. Toch wat soepeler mee omgaan lijkt mij, zeker nu uit de kring van arts-assistenten zelf het bezwaar wordt geformuleerd’, vertelde ze mij en passant het interview.

Aansluitend op het artikel van Blijham en Bleeker in dit nummer ziet zij in de ziekenhuizen méér veranderen: de huidige agnio na een opleiding van een jaar als ziekenhuisarts en case-manager van de patiënten, de algemeen chirurg of algemeen vrouwenarts als representanten van eerste-niveau-generalisten na een opleiding van drie jaar en daarnaast als tweede niveau hun meer gespecialiseerde collega’s. De visie van Blijham en Bleeker wordt dus ook ministerieel gedragen.

Tot slot een welkom aan tweeduizend nieuwe lezers: onze collega’s bedrijfsartsen. Ik hoop dat Medisch Contact ook uw beroepsgroepoverstijgende lijfblad gaat worden en dat door uw deelname aan de federatie KNMG de arbo-curatieve kloof snel zal worden versmald. Aarzel daarbij niet om bijdragen te leveren die juist ook voor de curatief werkende collega’s informatief kunnen zijn. Onbekend maakt onbemind, niet alleen voor de goed opgeleide paramedici, maar ook voor anders opererende collega-medici.

Referentie

Wegdam JA, Feitz R. Schade van een smart bomb. Ongewenste effecten van de Arbeidstijdenwet. Medisch Contact 2000; 55 (50): 1804-5.