Het lijden beoordeeld

Collega Kimsma gaat uit van de in Nederland geldende wetgeving dat een arts een autonome medemens die zijn lijden als ondraaglijk en uitzichtloos beleeft en die ëweloverwogení vraagt om euthanasie, uit compassie mag doden (MC nr. 49/2000, blz. 1757). Dat mag de arts uiteraard alleen als hij geen hoop meer heeft dat iemand anders de patiÎnt nog kan helpen.

Maar is de wet een betrouwbaar uitgangspunt? Natuurlijk niet. De wet is aangenomen door Kamerleden die nauwelijks studie hebben gemaakt van en ervaringen hebben opgedaan met levens- en stervensbegeleiding en met pijnbestrijding, en die daarom dus niet deskundig zijn. Zij vinden dat een medicus - ook als hij inzake medische palliatieve zorg onvoldoende deskundig is - kan en mag oordelen dat het lijden ondraaglijk en uitzichtloos is. Ernstiger is dat de wet daardoor ook aan een ter zake ondeskundige toestaat om te beoordelen of een deel van iemands levensdraad lebensunw¸rdig of unwichtig is en dat een arts een daarop gebaseerd verzoek om euthanasie mag effectueren omdat een arts clean en pijnloos kan doden.

Natuurlijk begrijp ik dat een arts een mens niet ondraaglijk en uitzichtloos in zijn ellende kan laten verkommeren. Maar daaruit volgt beslist nog niet dat een arts de deskundigheid heeft om met recht en opdracht te doden. Als je het eenmaal inziet, is het glashelder. In een noodtoestand moet de doorsneedokter mensen zoeken die kunnen helpen, mensen die kunnen wat hij niet kan.

Dit overwegende kan ik Kimsmaís artikel slechts zien als een poging om een wet uitvoerbaar te maken ondanks de onaanvaardbare innerlijke tegenstrijdigheden en leemten. Mijn conclusie sluit aan bij Kimsmaís slotzin: ëDe opsomming is verre van uitputtend, maar mogelijk helder door zijn eenvoud.í Ja, verre van uitputtend. Daardoor is het betoog onverantwoord. Dit is falende filosofie en falende geneeskunde met zeer betreurenswaardige gevolgen. Artsen zullen hun patiÎnten - goed bedoeld overigens - onvoldoende medische palliatie bieden en ten onrechte doden. En erger, ze zullen hen ten onrechte verstoken laten van sociale en spirituele hulp en troost.

Venlo, maart 2001

A.J. Postmes, oud-jeugdarts, oud-gemeentelijk lijkschouwer