Haio?s tijdens diensten

Het draaien van ANW-diensten via een centrale dokterspost vereist vaardigheden die overdag een minder grote rol spelen. Universitaire opleidingsinstituten zouden haio’s extra scholing moeten aanbieden, gericht op dit specifieke deel van de huisartsgeneeskunde.

Sinds de oprichting van de nieuwe huisartsenposten is er onduidelijkheid over de positie van de huisartsen in opleiding (haio’s) aldaar. Ook de universitaire opleidingsinstituten hebben hiervoor (nog) geen duidelijke richtlijnen.

Bij veel huisartsenposten is men, zogenaamd op juridische gronden, zeer terughoudend met het inzetten van haio’s. Alleen onder strikte supervisie van een aanwezige huisartsenopleider (hao) is het toegestaan dat de haio meedoet.

Het is van groot belang dat huisartsenposten zich realiseren dat ze - of ze nu willen of niet - een onmisbare taak hebben bij de huisartsenopleiding. Dat ze dit maar beter ook kunnen willen, is een kwestie van eigenbelang. Als de haio namelijk geen kans krijgt om te leren adequaat en zelfstandig avond-, nacht- en weekenddiensten (ANW-diensten) te doen, is de pas afgestudeerde huisarts van straks niet in staat zelfstandig dienst te draaien bij diezelfde doktersdienst.

Blok

Hoe moet aan het opleiden vorm worden gegeven? Wie heeft hierbij welke taak en verantwoordelijkheid? Iedere huisarts zal het er wel mee eens zijn dat werken tijdens ANW-diensten via een centrale dokterspost een heel aparte tak is van de huisartsgeneeskunde. Er wordt vaker een beroep gedaan op bepaalde vaardigheden die overdag een veel minder grote rol spelen.

Het is de taak van universitaire opleidingsinstituten om haio’s in de opleiding extra scholing aan te bieden die is gericht op dit specifieke deel van de huisartsgeneeskunde. Te denken valt aan een blok, bijvoorbeeld in het tweede jaar, waarin niet alleen wordt ingegaan op de bijzondere aspecten van de aangeboden pathologie, maar ook aandacht wordt besteed aan de andere spelers in het veld: samenwerking met assistentes op de post en chauffeurs, de Centrale Posten Ambulancevervoer (CPA’s) en de EHBO’s in het verzorgingsgebied van de huisartsenpost. In datzelfde blok zouden haio’s een aantal avonden of nachten kunnen meelopen op de centrale dokterspost.

Heeft de haio na afloop van dit blok blijk gegeven van voldoende bekwaamheid, dan kan hij of zij verder zonder bezwaar diensten meedraaien in het derde jaar. Zelfs kan worden gedacht aan een zelfstandige plek op het rooster, want de haio is nu voldoende bekwaam. Eén van de aanwezige huisartsen kan dan fungeren als achterwacht.

Winst

Deze werkwijze betekent winst voor iedereen: de haio’s krijgen een veel gerichtere scholing dan tot nu toe, de deelnemende (vaak overbelaste) huisartsen hoeven minder dienst te doen (mits ze bereid zijn als achterwacht te functioneren) en de speciaal hiervoor opgeleide huisartsen dragen bij aan kwaliteitsverhoging van het werk van de huisartsenpost.

Het is zaak hiermee op korte termijn aan de slag te gaan, omdat door het ontbreken van duidelijkheid de huidige praktijk leidt tot een zeer wisselend (opleidings)beleid. Het kan enerzijds gebeuren dat een pas begonnen eerstejaars haio veel te snel verantwoordelijkheden krijgt toebedeeld waar hij nog niet aan toe is, terwijl anderzijds pas afgestudeerde huisartsen zich niet in staat achten zelfstandig dienst te doen, omdat ze dit tijdens hun opleiding nooit alleen hebben gedaan.

Vanzelfsprekend moeten alle vier partijen - opleidingsinstituten, huisartsenposten, haio’s en hao’s - erbij worden betrokken. Een voortrekkersrol van de opleidingsinstituten ligt voor de hand, maar in afwachting van een specifieke (voor)opleiding moeten alle partijen ook in de huidige situatie het belang inzien van de opleiding van de haio’s tijdens de ANW-diensten en daaraan op alle mogelijke manieren meewerken.

Wij moeten ons overigens realiseren dat veel EHBO’s uitsluitend worden bemand door basisartsen, al dan niet in opleiding. Het ‘juridische argument’ dat een nog niet gediplomeerd huisarts niet zelfstandige dienst kan doen zonder dat de opleider al zijn handelingen rechtstreeks superviseert, gaat hier dus niet op.

J.D. Wuister,
huisarts en huisartsenopleider in Den Haag

Correspondentieadres: jd.wuister@12move.nl