Geen voordeel AED’s in ziekenhuis

Gebruik van automatische externe defibrillatoren (AED’s) in het ziekenhuis draagt niet bij aan hogere overleving van patiënten met een hartstilstand. Sterker nog: de mensen die met het apparaat waren behandeld, overleefden minder vaak dan degenen waar geen AED aan te pas was gekomen. Dit blijkt uit een cohortstudie in 204 Amerikaanse ziekenhuizen waar AED’s waren geïntroduceerd. Paul Chan c.s. rapporteren hierover in JAMA.

Chan en de zijnen bekeken de uitkomst van bijna twaalfduizend reanimaties, die in ruim tweehonderd ziekenhuizen plaatsvonden bij volwassen patiënten die ter plekke een hartstilstand kregen. De patiënten moesten afkomstig zijn van algemene afdelingen (dus niet van een intensive care, SEH, wachtkamer of ok) en in het ziekenhuis moest de AED al in gebruik zijn.

Van al deze gevallen had 18 procent een schokbaar ritme, de rest een niet-schokbaar. In 39 procent van alle reanimaties werd een AED gebruikt. Van de patiënten bij wie een AED werd ingezet overleefde 16 procent, zonder AED 19 procent. Dit verschil was vooral te danken aan slechtere overleving bij niet-schokbare problemen (bijvoorbeeld asystolie en elektromechanische dissociatie): 10 versus 15 procent. Bij schokbare ritmes was het verschil in overleving niet significant. Het maakte voor de overleving niet uit of een patiënt op een afdeling lag waar telemetrisch gemonitord werd.

Kortom: het lijkt logisch om AED’s in te zetten in het ziekenhuis, om zo weinig mogelijk tijd te verliezen tot een eventuele defibrillatie. Maar uit deze studie blijkt het anders uit te pakken. Mogelijk heeft dat te maken met het hoge percentage niet-schokbare ritmes dat gevonden is. Dat is veel hoger dan bij reanimaties buiten het ziekenhuis. En juist in die gevallen treedt vertraging op door het aanbrengen van de defibrillatorpads en de analyse die het apparaat uitvoert. Tijd waarin geen borstcompressies worden toegediend. Ook bij schokbare ritmes is verrassend genoeg geen voordeel gevonden. Gebruik van de AED leidde niet tot een kortere tijd tot defibrillatie. Het apparaat is wel sneller ter plekke, maar voordat de schok is toegediend, of voordat een tweede schok is toegediend, verstrijkt er veel tijd.

Overigens houden de onderzoekers terecht een slag om de arm: zo is niet duidelijk waarom in sommige gevallen wel en in andere gevallen geen gebruik is gemaakt van de AED, en ook is niet duidelijk hoe het implementatietraject was: waren alle medewerkers goed getraind, hoe was de aansluiting met reanimatieteams? Oftewel: gerandomiseerde trials zijn nodig om tot een stelliger conclusie te komen. Maar voorlopig kan wel gesteld worden dat er geen reden is om op alle ziekenhuisafdelingen AED’s te installeren.

Sophie Broersen

JAMA, 2010; 304(19): 2129-36

Begeleidend commentaar:
JAMA, 2010; 304(19): 2178-9

• Meer nieuws