Gaarne uitleg

Dokter, ik vind u waardeloos! Woedend slaat de patiënte de deur van haar kleedhokje dicht. Verder uitleggen hoeft niet meer, en ik blijf verbouwereerd achter.

Wat ging er vooraf. Enkele jaren terug onderging patiënte een borstsparende operatie vanwege een mammacarcinoom. Er was een grote incisie nodig die tot in de oksel doorliep. Nadien is zij regelmatig met mammografie gecontroleerd, maar steeds werd ook een echografisch onderzoek uitgevoerd. En dat terwijl er geen afwijkingen te voelen waren: geen verdenking op een lokaal recidief dus.

De oncoloog schreef nu op de aanvraag: X-mammografie + eventueel echografie (indien zinvol): graag aan patiënte uitleggen. Dat probeerde ik dus: uitleggen waarom ik geen echografie zou doen. Maar zonder succes. Want wat ik probeerde over te brengen was iets waarvoor patiënte niet openstond. Zij wilde geen wetenschappelijk onderbouwd betoog over bewezen zinvol controleonderzoek, maar maximale diagnostiek. Om haar ongerustheid met de grootst mogelijke zekerheid weg te nemen. Vanuit haar perspectief heel begrijpelijk.

Deze houding sluipt er echter bij de aanvragers van röntgenonderzoek ook steeds meer in. Patiënten komen met klachten, maar bij lichamelijk onderzoek worden geen afwijkingen gevonden. Ook aanvullend laboratoriumonderzoek levert geen bijzonderheden op. En dan toch nog de vraag naar beeldvormende diagnostiek. Een spoedecho voor de eerste hulp, zodat we de patiënt weer naar huis kunnen sturen.

Artsen zouden beter moeten weten. Want als de a priori waarschijnlijkheid van afwijkingen al laag is, heeft de radioloog daar meestal niets aan toe te voegen. Behalve toevalsbevindingen die weer extra lijden kunnen veroorzaken.

Had ik zonder morren dat echootje maar moeten doen? Lijden verlichten is toch mijn taak? Ik weet het ook niet zeker. Wat ik wel weet is dit: defensieve diagnostiek is een plaag!

Floris Sanders, de specialist