Een duivels dilemma

Voorzitterscolumn

Kan de medisch specialist ook verantwoordelijk worden gemaakt voor de uitgaven in de zorg? Het antwoord is afhankelijk van wie de vraag beantwoordt.

De minister vindt van wel. Immers de overheid past nu alweer drie jaar het prijsbeheersingsinstrument op de honorariumtarieven toe om te voorkomen dat de macrobudgettaire kosten opnieuw worden overschreden. Overigens wordt hierbij voorbijgegaan aan het feit dat deze ramingen, vooraf, al vele jaren niet toereikend zijn om tegemoet te komen aan de alsmaar stijgende zorgvraag. Daarnaast worden de criteria om de overschrijdingen vast te stellen achteraf aangepast of vastgesteld waardoor er altijd gesteggel blijft over de juistheid van de cijfers. Bovendien zijn deze gegevens pas beschikbaar in het jaar 2012. Van bijsturing kan dan ook geen sprake meer zijn.

Als medisch specialist heb je geen enkel idee of jouw werkzaamheden een bijdrage leveren aan deze overschrijdingen. Ook de instelling heeft daar geen enkele notie van. Wie dan wel? Het verbijsterende antwoord is eigenlijk: niemand. De zorgverzekeraars die de zorg op lokaal niveau inkopen weten het van elkaar niet. Het totaal aan ingekochte zorg en tegen welke prijs is onbekend. Door allerlei compensatiesystemen merken zorgverzekeraars ook nauwelijks iets van deze overschrijdingen.

De laagste premie
en de beste zorg

Nu de Orde van Medisch Specialisten met de minister van VWS en de ziekenhuizen tot een akkoord is gekomen, wordt het tijd dat ook de zorgverzekeraars samen met de medisch specialisten en de ziekenhuizen afspraken maken over de inrichting van de zorg, concentratie en deconcentratie van zorg, kwaliteitsafspraken maar vooral ook over wie nu waar verantwoordelijk voor is. Het kan niet meer zo zijn dat ziekenhuizen en medisch specialisten achteraf gekort worden voor de zorg die is afgesproken en geleverd. De medisch specialist is verantwoordelijk voor de individuele kwaliteit van zorg voor de patiënt, maar ook voor de integrale kwaliteit van zorg binnen de instelling waarbij de RvB, conform de Kwaliteitswet, eindverantwoordelijk blijft.

Maar de afspraken in het onderhandelingsakkoord gaan verder. De medisch specialist zal samen met de RvB de kosten in de instelling moeten verlagen om aan de gemaakte afspraken te kunnen voldoen. Hiervoor is het noodzakelijk dat de medisch specialisten inzicht krijgen in de uitgaven van de ziekenhuizen, maar ook zeggenschap krijgen over deze uitgaven. Een dilemma, want nu is de RvB hier verantwoordelijk voor en de Raad van Toezicht controleert de RvB. Formele zeggenschap heeft de medisch specialist dus niet.

Dan de zorgverzekeraars. Zij hebben zorgplicht zoals vastgelegd in de zorgverzekeringswet en moeten dus voor de patiënt passende zorg inkopen. Afwentelen van de overschrijding van de macrokosten op de zorgverzekeraars zal leiden tot premiestijging, verhoging van het eigen risico of verschraling van het basispakket. Politiek weinig populaire consequenties. Toch is dit een politieke afweging. Een dilemma?

Maar eigenlijk gaat het toch over u en mij, de (potentiële) patiënt. Wat willen wij? De laagste premie, maar ook de beste zorg, wat het ook moet kosten. Wie is nu verantwoordelijk voor de overschrijding van de uitgaven in de zorg? Een duivels dilemma.

Janko de Jonge, voorzitter Kamer Vrij Beroep van de Orde van Medisch Specialisten