Als de dood…

 ‘Het voordeel van een kankerbehandeling van acht maanden? Het is heel leerzaam… Ik leer te lijden!’ Met kracht gooit de 50-jarige hoogleraar letterkunde Vivian Bearing (Renée Soutendijk) de woorden eruit. Dit soort cynische, harde en soms aandoenlijke uitspraken doet ze vaker in het toneelstuk Als de dood… Het stuk gaat over de worsteling van Bearing, die ovariumkanker in stadium vier heeft, en over haar transformatie in een steeds maar krachtelozer wordende kankerpatiënte.

Jammer genoeg worden artsen stereotiep neergezet als kille wetenschappers die met een knikje of een hele lichte schouderaanraking enige vorm van mededogen tonen. Maar dit allemaal in een eenvoudige maar prachtig lichte enscenering.

Als de dood… is de vertaling van het toneelstuk Wit dat is geschreven door de Amerikaanse Margaret Edson (1961). Ze won er in 1999 de Pullitzerprijs voor drama mee. Wit – dat zich moeilijk in het Nederlands laat vertalen – betekent zoiets als geestelijk vernuft.

Als de dood… , dat barst van de emotie, draait om woorden interpreteren; zowel woorden van de zeventiende-eeuwse dichter John Donne – haar specialiteit – als van de artsen die Vivian Bearing behandelen.

Een treffend voorbeeld is de scène waarin de arts Kelekian (Sjoerd Pleijsier) aan Bearing vertelt dat ze een sluipende vorm van kanker heeft. ‘Sluipend?’, vraagt Bearing zich af. De dokter legt uit dat sluipend ‘niet-waarneembaar’ betekent. Zij geeft er de interpretatie ‘verraderlijk’ aan. En net zo sluipend komt de dood, al weten de toeschouwers dit al vanaf het begin. Desondanks is Als de dood… een prachtig meeslepend verhaal, mede dankzij de indrukwekkende acteerprestatie van Soutendijk. ILS

Als de dood… (regie: Peter Baan) is nog te zien tot en met 24 mei. Voor de speellijst zie www.theaterhits.nl.

Naar de Rubriek Scoop