‘Het lerend vermogen van een tuchtklacht zit niet in de uitspraak, maar in het proces ervoor’

Verzekeringsarts Linda ten Hove kreeg al zeven keer in haar loopbaan een tuchtklacht, maar schrikken doet ze er niet van. Sterker nog: ze beschouwt een klacht als een cadeautje. Het systeem kan wel anders, vindt ze.

‘Als verzekeringsarts zit ik nu eenmaal in de hoek waar de klappen vallen,’ constateert Linda ten Hove van Argonaut Advies nuchter. ‘Het gaat om geld of voorzieningen en dan zie je dat sommige mensen tot het uiterste gaan om te krijgen waar ze denken recht op te hebben.’ Om die reden legt Ten Hove ook steeds meer vast in de dossiers, zodat ze kan laten zien welke stappen ze heeft gezet, voor het geval ze een tuchtklacht krijgt. ‘Dat kost veel tijd. Soms denk ik: waar zijn we mee bezig? Aan de andere kant geeft een tuchtklacht je de mogelijkheid om te kijken waar er verbeterpunten in je handelen zitten.’

Wat doet een tuchtklacht met u?

‘Gelukkig niet zo veel. Ik heb me maar één keer persoonlijk aangevallen gevoeld. Dat was bij mijn eerste tuchtklacht; die kwam van iemand die een parkeerkaart had aangevraagd maar niet had gekregen. Die meneer noemde mij op een gegeven moment een “akelig mens”. Dat deed wel wat met me, ik heb toen zelfs bij een collega gecheckt of hij die mening deelde. Over het algemeen ben ik niet zo bang voor tuchtzaken. Dat straal ik uit, ook naar mijn collega’s. Als er bij een van ons een tuchtklacht binnenkomt, denk ik: daar gaan we weer. Maar ook: we gaan er met open vizier en vol goede moed in. Ik help collega’s met het voorbereiden van hun zaken en ik ga met ze mee naar de zitting.’

Hoe bereidt u uw collega’s voor op de zitting?

‘Ik zeg altijd: “Je gaat er niet dood aan, ik heb er zeven overleefd en vind het vak nog steeds leuk”. Het belangrijkste is een goede voorbereiding. We nemen de klacht minutieus door, we bespreken alles wat er is gebeurd en we kijken waar verbeterpunten zijn. Elke tuchtklacht geeft je de gelegenheid om naar je eigen handelen te kijken. Als je op de zitting al aangeeft dat je zelf ziet wat er anders had gekund, dan laat je zien dat je introspectief vermogen hebt. Uiteindelijk gaat om het leerproces.’

Wat leert u van die klachten?

‘In de spreekkamer ben je alleen. Op het moment dat er een klacht komt, dan heb je niet alleen je eigen blik maar ook de blik van de patiënt. Dat geeft inzicht in waar je mee bezig bent en hoe dat kan overkomen op de ander. Dat vind ik de kracht van een klacht: op dat moment maak je een pas op de plaats, bekijk je alles wat je doet en bedenk je of je het wel goed doet. Wat ik jammer vind, is dat het tuchtrecht maakt dat er op een strafrechtelijke manier naar je handelen gekeken wordt. Terwijl als een arts zegt dat hij het nu anders doet, je dat doel eigenlijk al bereikt hebt. Dan is die straf niet meer op zijn plaats. Vanuit juridisch oogpunt gezien begrijp ik het. Maar vanuit menselijk perspectief denk ik: wat wil je nou bereiken? Het lerend vermogen van een tuchtklacht zit niet in de uitspraak, maar in het proces ervoor.’

Hoe zou het anders kunnen?

‘Mijn stip op de horizon is dat het uit de rechtbank gaat. Maak een pooltje van een aantal beroepsgenoten die in staat zijn om zowel goed naar een klacht als naar het handelen van een arts te kijken en daar een goed gesprek over te voeren met de betreffende arts en de patiënt. Bepaal met elkaar waar het beter kan en deel dat. En maak het pas juridisch als iemand stront­eigenwijs is of zulke grove fouten maakt dat er echt moet worden ingegrepen.’

Wat zou u artsen die een tuchtklacht krijgen willen meegeven?

‘Schrik nou niet te hard. Het is niet de vraag óf je een klacht krijgt in je loopbaan, maar wanneer. Zelf zie ik het als een cadeautje. Je krijgt de gelegenheid om introspectief te zijn en naar je eigen handelen te kijken. Zou je nu anders handelen? Misschien geef je jezelf wel een schouderklopje, denk je: dat heb ik toch goed opgelost. Het feit dat de patiënt klaagt betekent niet per definitie dat je het niet goed hebt gedaan.’ 

Linda ten Hove, (staf-)verzekeringsarts/ opleider

Een tuchtklacht kan elke arts over­komen. Jaarlijks zijn er zo’n duizend tuchtklachten tegen artsen, waarvan circa 12 procent gegrond wordt verklaard. Artsen ervaren een tuchtklacht vaak als zeer belastend. De KNMG zet zich continu in om de werking van het tuchtrecht te verbeteren. Meer informatie vindt u op knmg.nl/tuchtrecht.