Ajax: goede leerschool voor arts-bestuurders?

Column

De afgelopen maanden heeft een ware veldslag plaatsgevonden binnen het Ajax-bestuur. De bestuursleden gingen nog net niet rollend over straat, maar het scheelde niet veel. Uiteindelijk is voor de rechter deze strijd uitgevochten.

Cruijff heeft vele legendarische uitspraken gedaan. Hij vindt bijvoorbeeld oud-voetballers het meest geschikt als bestuursleden van Ajax. Bij deze uitspraak van Cruijff heb ik mijn vraagtekens. Oud-voetballers hebben dan wel jaren ervaring in het voetbal en kennen het spelletje als geen ander, maar hebben ook last van hun enorme ego. En hebben zij wel verstand van besturen?

Ook artsen vinden zichzelf het meest geschikt om ziekenhuizen te besturen. Zij menen het beste te weten wat er in ziekenhuizen speelt en hoe ziekenhuizen moeten worden aangestuurd. Maar het verleden heeft aangetoond dat kennis van de geneeskunde alleen onvoldoende is om een ziekenhuisorganisatie draaiende te houden. Hiervoor hebben medische leiders ook bestuursvaardigheden nodig. Vaardigheden waarmee faciliteiten kunnen worden gecreëerd voor professionals zodat deze optimaal kunnen presteren. En een goed financieel beleid is in deze tijden ook niet geheel onbelangrijk. Als we doorgaan op de ingeslagen weg, dan wordt het managen en besturen van ziekenhuizen overgenomen door professionele bestuurders zonder medische achtergrond en heeft de beroepsgroep het nakijken. Ik weet zeker dat heel veel artsen dit een onaantrekkelijke gedachte vinden.

Medische leiders
hebben bestuursvaardigheden nodig

Het is daarom van belang om jonge dokters aan te moedigen om actief te worden als bestuurder of in (deels) bestuurlijke functies. Vroeger hadden veel artsen naast hun 60-urige werkweek een bestuursfunctie of deden commissiewerk. Tegenwoordig willen steeds meer artsen parttime werken, zodat zij meer tijd aan hun privésituatie en eventueel gezin kunnen besteden, met als gevolg dat er weinig belangstelling is voor bestuursfuncties. Jonge artsen doen daardoor minder bestuurlijke ervaring op en de kweekvijver van bestuurlijk talent dreigt op te drogen. Het onlangs opgerichte platform Medisch Leiderschap wil zich inzetten om betere randvoorwaarden te creëren voor bestuurlijk talent.¹

Ook binnen de medische vervolgopleidingen moet meer aandacht komen voor algemene competenties zoals organisatie en management. Onderzoek van Berkenbosch laat zien dat meer dan de helft van de aiossen zegt onvoldoende te weten over de organisatie en financiering van de gezondheidszorg.² Jonge specialisten voelen zich niet goed voorbereid op het ziekenhuis als organisatie en hebben daardoor bijvoorbeeld moeite om nuttige innovaties over het voetlicht te brengen bij hun bestuur.³ Als alle specialisten beter worden opgeleid in deze competenties, dan zijn meer artsen in staat mee te praten over strategische besluiten binnen hun organisatie. En dat lijkt mij de kwaliteit van de gezondheidszorg ten goede te komen.

Hoe zorgen we ervoor dat artsen ook in de toekomst strategische posities in de gezondheidszorg blijven innemen? Net als in de voetbalwereld is het van belang om artsen met medisch leiderschap te scouten en op te leiden tot medische leiders. Wat dát betreft kunnen we nog iets leren van Ajax.

Marlies de Rond, beleidsadviseur KNMG

Voetnoten

1. Voor meer informatie over dit platform kan contact worden opgenomen met de auteur.

2. Berkenbosch L et al. How Dutch medical residents perceive their competency as manager in the revised postgraduate medical curriculum. Postgraduate Medical Journal 2011. doi:10.1136/pgmj.2010.110254

3. Westerman M et al. Understanding the transition from resident to attending physician: a transdisciplinary, qualitative study. Academic Medicine 2010; 85 (12): 1914-9.

Reageren kan op: www.knmg.nl/columns.