Medisch Contact Thema
Sandra Gijtenbeek
5 minuten leestijd
anesthesiologie

‘Je krijgt geen kant-en-klaarpakketje aangeboden’

De anesthesioloog in de spoedzorg

Plaats een reactie
Frank Muller / Zorg in beeld
Frank Muller / Zorg in beeld

Anesthesiologen met aandachtsgebied urgentiegeneeskunde zijn vaak actief binnen een mobiel medisch team, maar spoedzorg is overal nodig. Snel handelen en teamwerk zijn essentieel om de kans op een succesvolle uitkomst zo groot mogelijk te maken.

Een bekend beeld uit de spoedzorg is dat van de mannen en vrouwen van de traumaheli, ofwel het mobiel medisch team (MMT). Springend uit de helikopter, rennend over een weiland naar de plek des onheils. Het team bestaat uit een arts, een piloot en een gespecialiseerd verpleegkundige. De meeste artsen die werken binnen een MMT zijn anesthesioloog.

Isabelle Huig, voorzitter van de sectie ­urgentiegeneeskunde van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) en anesthesioloog met aandachtsgebied ­urgentiegeneeskunde in het Erasmus MC in
Rotterdam, begrijpt dat de werkzaamheden van het MMT bij veel mensen tot de verbeelding spreken. ‘Maar’, zegt Huig
om gelijk een paar misverstanden uit de weg te ruimen, ‘spoedeisende hulp kan eigenlijk overal voorkomen en de traumaheli vliegt niet alleen uit bij trauma’s. We worden ook opgeroepen bij reanimaties, kinderen die ernstig ziek zijn en hersenbloedingen. Dat is juist het interessante aan ons werk, het is heel breed. Of het nu een ernstige infectie is of een reanimatie, het gaat uiteindelijk om de vitale functies en daar zitten onze anesthesiologische skills.’

‘Vooruitdenken is een tweede natuur voor ons’

Anticiperen

Het MMT heeft ervaring in het werken onder moeilijke omstandigheden en in heel verschillende omstandigheden. De anesthesioloog van het MMT geeft ter plaatse medisch-specialistische behandeling, bijvoorbeeld een endotracheale intubatie met gebruik van anesthetica. Het team werkt in samenwerking met en aanvullend op de ambulancezorg.

Huig: ‘Anesthesiologen anticiperen sterk op wat mogelijk gaat komen. Dus als je een opiaat geeft, dan bedenk je al: stel dat de patiënt een ademdepressie krijgt, hoe ga ik dat dan opvangen en heb ik daar spullen voor? Dat vooruitdenken is een tweede natuur voor ons, omdat we dat op de operatiekamer ook doen. Als iemand in een onmogelijke positie ligt, bijvoorbeeld half onder een vrachtwagen, of voor een wc-pot in het ziekenhuis, dan ga ik geen opiaat spuiten. Ik kan dan namelijk niet bij zijn gezicht om te beademen, mocht er iets gebeuren.’

Het werk stopt voor Huig niet per se bij het afleveren van de patiënt in het ziekenhuis: ‘Ik probeer er altijd achter te komen hoe het met mijn patiënten afloopt. Het lukt niet om iedereen te volgen, omdat herstel soms maanden duurt. Maar ik wil wel graag weten of het letsel dat ik vermoedde ook klopt en of ik de juiste behandeling heb ingezet.’

Uitdaging

Spoedzorg is overal nodig. Er zijn daarom ook buiten het MMT urgentie-anesthesiologen actief. Op elke ziekenhuisafdeling kan het voorkomen dat een patiënt ineens wegvalt en spoedeisende hulp nodig heeft. Dan is het roeien met de riemen die er zijn om iemand stabiel te krijgen voor vervoer naar de operatiekamer of de intensive care. Het is eigenlijk logisch dat anesthesiologen betrokken zijn bij de organisatie van acute zorg. Door al vroeg de anesthesioloog te betrekken bij acute patiënten met een operatie-indicatie komen deze patiënten beter voorbereid op de operatiekamer, wat zal leiden tot minder per- en postoperatieve complicaties.

‘Je moet het als een uitdaging zien dat je geen kant-en-klaarpakketje krijgt
aangeboden’, zegt Huig stellig. ‘Ook als op de Spoedeisende Hulp iemand binnen wordt gebracht, moet je gelijk handelen terwijl je de voorgeschiedenis van de patiënt niet kent.’

Reanimatie

De reanimatie is een van de belangrijke gebieden in de spoedzorg waarin de anesthesiologie actief is. Hans van ­Schuppen, anesthesioloog met aandachtsgebied urgentiegeneeskunde in het Amsterdam UMC: ‘Tijdens een reanimatie heeft een patiënt natuurlijk geen narcose nodig, maar wel een medisch specialist die helemaal thuis is in het overnemen van vitale functies. Met het team loodsen we de patiënt door een kritisch proces.’

Er zijn veel mogelijke oorzaken van een acute circulatiestilstand, buiten het ziekenhuis vaak cardiale problemen en binnen het ziekenhuis vaker hypoxie of andere circulatoire problemen. Welke oorzaak er ook is, snel handelen is ­essentieel om de kans op een succesvolle uitkomst zo groot mogelijk te maken. Enerzijds zijn reanimatiehandelingen zoals borstcompressies, luchtweg-
management en beademingen nodig om de weefsels van zuurstofrijk bloed te voorzien. Anderzijds is het nodig dat er snelle diagnostiek en behandeling van de oorzaak plaatsvinden.

Denken en doen

Van Schuppen: ‘Urgentiegeneeskunde is de ultieme vorm van denken en doen. We bieden elke dag op de operatiekamer ondersteuning aan bewusteloze patiënten die niet meer ademen en een (spoed)procedure moeten ondergaan. Daarom voelen anesthesiologen zich snel comfortabel om te handelen tijdens een reanimatie. Al in de opleiding wordt door middel van simulatieonderwijs aandacht besteed aan acute situaties, waarbij ook veel aandacht gaat naar de interactie binnen het team.’

Teamwork is essentieel bij een reanimatie. In teamverband werken de anesthesioloog en anesthesiemedewerker samen met andere hulpverleners in de acute ­keten, zoals (trauma)chirurgen, intensivisten, SEH-artsen, radiologen, internisten,
kinderartsen, neurologen, neurochirur­gen en (SEH-)verpleegkundigen. In de grotere ziekenhuizen zijn anesthesio­logen vaak betrokken bij de reanimatie-
commissie en het reanimatieteam, meestal als teamleider of supervisor.

‘In het Amsterdam UMC, locatie AMC, is de dienstdoende anesthesioloog teamleider van het reanimatieteam’, aldus Van Schuppen. ‘Anesthesiologen zijn “ketendenkers”. Zelf was ik eerder ook medisch manager ambulancezorg (MMA). Als MMA ben je verantwoordelijk voor de medisch-inhoudelijke kwaliteit en het beleid van de ambulancezorg. Hierdoor heb ik goed inzicht gekregen in de prehospitale zorg. Veel van de MMA’s in Nederland zijn anesthesioloog.’

Dichtbij

Anesthesiologen met het aandachtsgebied urgentiegeneeskunde worden dagelijks blootgesteld aan heftige gebeurtenissen en ernstige letsels. ‘De ene keer draag je een gebeurtenis langer met je mee dan een andere keer’, vertelt Huig. ‘Dat hangt ervan af hoe dichtbij het komt. Een schietincident in het criminele circuit staat verder van mij af dan bijvoorbeeld die ene keer dat ik in een studentenhuis was omdat iemand van de trap was gevallen. Ik was toen net bezig met het uitzoeken van een school voor mijn dochter. In de manier waarop je handelt, maakt het niet uit, maar sommige dingen overdenk je nog als je thuis bent.’

Ron Eskens / SOOW PICTURES
Ron Eskens / SOOW PICTURES

NK Simulatie

Handelen in kritieke situaties wordt bij uitstek getraind door simulatieonderwijs. Voor aiossen anesthesiologie is simulatieonderwijs een verplicht onderdeel van de opleiding. Zo kunnen aiossen in een veilige omgeving competenties verbeteren en teaminteractie trainen.

Ter promotie van deze onderwijsvorm is tijdens de Anesthesiologendagen het Nederlandse Kampioenschap Simulatie (NKS) ontstaan. Het NKS brengt verschillende aios-teams uit heel Nederland bij elkaar voor een wedstrijd met een focus op feedback, leren en gezelligheid. Alle scenario’s zijn gebaseerd op klinische situaties in de anesthesie of urgentiegeneeskunde.

Na elk scenario krijgen de teams feedback van een onafhankelijke jury op medisch-inhoudelijke acties en teamwork, waarbij de jury let op leiderschap, situatiebewustzijn, besluitvorming en communicatie.

Tijdens alle sessies wordt erop gelet dat de sfeer voor de deelnemende teams veilig, leerzaam en last but not least ook leuk is.

anesthesiologie
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.