Verloskundige zorg veiliger dan gedacht

Van der Leeuw-Harmsen en Schaaf concluderen dat er in ziekenhuizen geen significante dag-nachtverschillen meer bestaan in perinatale sterfte (MC 5/2013: 252). Hun studie laat deze conclusie echter niet toe.

Het wekt verbazing dat het jaar 2004 is geïncludeerd in beide met elkaar vergeleken tijdsperioden. Er is ook geen onderscheid gemaakt tussen avond en nacht. Om met deze data tot verantwoorde conclusies te komen is complexe regressieanalyse noodzakelijk. Dat is gedaan in twee artikelen over dag-nachtverschillen in intrapartumsterfte in Nederlandse ziekenhuizen.¹ Zowel De Graaf e.a. als Gijsen e.a. hebben met ‘state-of-the-art’ methodologie de dag-nachteffecten in perinatale sterfte bevestigd waarbij de analyses zijn uitgebreid tot en met 2006 en 2007.^{2 3} Dat er acuut een verandering is opgetreden in 2008 is erg onwaarschijnlijk. Een nog grootschaliger onderzoek uit Schotland toont eveneens dag-nachtverschillen in neonatale sterfte.⁴

Anders dan deze publicaties beperken Van der Leeuw-Harmsen en Schaaf zich tot een laagrisicogroep: a terme en spontaan in partu gekomen vrouwen met een eenlingzwangerschap. De gynaecoloog helpt echter juist hoogrisicovrouwen. De studie van Gijsen e.a. laat zien dat juist bevallingen waarbij obstetrische interventies nodig zijn tijdens de avond en nacht een verhoogd risico hebben op perinatale sterfte. De suggestie van Van der Leeuw-Harmsen en Schaaf dat het niet vinden van een dag-nachteffect in hun laagrisicogroep bewijst dat dit effect niet bestaat voor de populatie waar de ziekenhuiszorg juist voor bedoeld is, is dus misleidend.

Er moet opnieuw een methodologisch adequate analyse worden uitgevoerd voor de periode 2000-2010 met hulp van de Stichting Perinatale Registratie Nederland, waarin dag-avond-nachtverschillen in intrapartum en neonatale sterfte worden onderzocht, met aandacht voor alle bevallingen en met name de hoogrisicogroepen, eventuele trends in de tijd en onderscheid tussen week en weekend. Continue aandacht voor de verbetering van de verloskundige zorg blijft absoluut noodzakelijk.

prof. dr. Gerard H.A. Visser, gynaecoloog, emeritus hoogleraar verloskunde, UMC Utrecht, prof. dr. Arie Franx, gynaecoloog, hoogleraar verloskunde, UMC Utrecht (mede namens de hoofden obstetrie van de perinatologische centra in Nederland), prof. dr. Eric A.P. Steegers, gynaecoloog, hoogleraar verloskunde en prenatale geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam.

Lees de reactie op de ze brief van de auteurs van het oorspronkelijke artikel

Referenties

1.    van der Leeuw-Harmsen L, Schaaf H. Verloskundige zorg veiliger dan gedacht. Medisch Contact 2013, 68:252-254.

2.    Visser GHA, Steegers EAP. Beter Baren. Nieuwe keuzen nodig in de zorg voor zwangeren. Medisch Contact 2008, 3:96-99.

3.    de Graaf JP, Ravelli AC, Visser GH, Hukkelhoven C, Tong WH, Bonsel GJ, Steegers EA. Increased adverse perinatal outcome of hospital delivery at night. BJOG 2010, 117:1098-1107.

4.    Gijsen R, Hukkelhoven CW, Schipper CM, Ogbu UC, de Bruin-Kooistra M, Westert GP. Effects of hospital delivery during off-hours on perinatal outcome in several subgroups: a retrospective cohort study. BMC Pregnancy Childbirth 2012, 12:92.

5.    Pasupathy D, Wood AM, Pell JP, Fleming M, Smith GC. Time of birth and risk of neonatal death at term: retrospective cohort study. BMJ 2010, 341:c3498.