'Oxycodongebruik stijgt wél problematisch'

Staatssecretaris Blokhuis (VWS) reageerde 8 februari - in samenspraak met minister Bruins - op de vraag van mevrouw Barth (PVDA) of er in Nederland zoals in Amerika ook gevolgen te verwachten zijn van de ernstige toename van oxycodongebruik en of hij ingrijpen nodig acht om te voorkomen dat de verslaving eraan in Nederland toeneemt.

In zijn brief schrijft Blokhuis dat het gebruik ervan in 5 jaar van 176.545 gebruikers weliswaar is verdrievoudigd naar 536.228 maar dat deze excessieve stijging niet problematisch is en er geen maatregelen nodig zijn. Er zijn immers goede verklaringen voor de toename: zo is er meer aandacht voor pijn, worden opioïden laagdrempeliger voorgeschreven en hebben nsaids ook bijwerkingen. Alsof er door goede verklaringen geen sprake van een probleem kan zijn.  

Ook vindt hij dat de situatie in Noord- Amerika, waar volgens de Guardian vorig jaar 53000 mensen overleden door het gebruik van opioïden - waarvan ongeveer de helft op  doktersvoorschrift - los staat van de ontwikkelingen in Nederland. 'Want', stelt de bewindsman, 'in Noord- Amerika is dit probleem niet recent. Het speelt al een aantal jaren'. Inderdaad: al ruim 15 jaar. Maar in Nederland speelt het probleem bijna net zo lang. Volgens Nivel is het aantal patiënten dat een sterk werkend opioïde voorgeschreven kreeg in Nederland tussen 2005 en 2015 verzesvoudigd en inmiddels al minstens verachtvoudigd. In Amerika is in diezelfde periode het aantal opioïde-doden procentueel in gelijke mate gestegen als in Nederland het aantal gebruikers. In Nederland overleden volgens de Doodsoorzakenstatistiek in 2015 meer drugsgebruikers aan een overdosis dan in 2013 en 2014. In 64 van de 197 gevallen in 2015 was er sprake van opiaten.  

Volgens Blokhuis 'begeven oxycodongebruikers zich binnen het medisch circuit'. Dat klinkt heel geruststellend. Zolang dokters de verslavende middelen voorschrijven kan er blijkbaar geen sprake van een probleem zijn.   

Gesteund door DIMS ( Drugs Informatie en Monitoring Systeem) dat geen meldingen van oxycodon op de zwarte markt ziet, maakt Blokhuis  zich geen zorgen. Zelf hoor ik andere geluiden vanuit mijn eigen patiëntenpopulatie.  Mochten mijn ervaringen niet overtuigen dan raad ik de staatssecretaris aan eens op drugsforum.info te kijken. Oxycodon en andere opioïden scoren daar erg goed.

Verder is volgens de bewindsman het Agentschap College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (aCBG) op de hoogte van de enorme toename  van o.a. oxycodongebruik en heeft daarvoor in mei 2017 een waarschuwing afgegeven. Gelukkig blijven ze het gebruik ervan 'nauwgezet volgen'. Alsof dit 'nauwgezet volgen' geruststelt en bijdraagt aan het aanpakken van het probleem. Sinds mei 2017 heeft het aCBG het gebruik ongetwijfeld nauwgezet gevolgd en weten ze dat er zeker weer zo'n 50.000-75.000 gebruikers bij zijn gekomen. Met evenzoveel keer potentiële bijwerkingen als sufheid, verwardheid, delieren, ongelukken in huis, overdosering, verslaving, suïcidaliteit en niet in het minst verkeersongevallen. Dat kost de maatschappij handen vol geld. Denk alleen maar aan de 700 patiënten die per jaar op de spoedeisende hulp terechtkomen met soms ernstige bijwerkingen van opioïden.  Volgens de recent aangescherpte wegenverkeerswet is het overigens verboden met dit soort middelen een gemotoriseerd voertuig - dus ook de scootmobiel -  te besturen. Als de toename zo exponentieel blijft stijgen en gebruikers zich aan de wet houden, dan  zal het rustig worden op de weg.

Verder is er volgens Blokhuis 'geen toename van de hulpvraag vanwege verslaving aan medicatie die opiaten bevat'. Ik herken dat niet in de praktijk. Vorige week besprak ik nog met een collega zijn oxycodonverslaving, ooit begonnen vanwege rugpijn. Maar al zou er geen toename van deze hulpvraag zijn dan kan er nog wel  sprake zijn van een serieus probleem. Wat te denken van de tabaksverslaving. Hier is geen sprake van een toename van de hulpvraag terwijl het probleem evident is. Hoeveel duizenden mensen sterven jaarlijks niet aan tabak zonder hulpvraag?  

Ach, het valt allemaal wel mee. Opioïdengebruikers liggen nog niet onder bruggen of bij stations zoals kortgeleden nog gold voor het leger der heroïneverslaafden. Maar pas op: het stapje van oxycodon naar heroïne is klein. Zie ook hier weer drugsforum.info: ‘…en na een tijdje elke week met ontwenningsverschijnselen bij de huisarts staan om een nieuw maandrecept oxycodon te schooien. Daar trapte hij niet meer in. Dus als het te vroeg was dan werd het stapje naar heroïne snel gemaakt…nu naar de detox voor 3 weken…’   

Moeten we eerst - zoals bij de wereldwijde tabaksverslaving - het kalf laten verdrinken? De ontkenning van het probleem door Blokhuis kan grote gevolgen hebben. Naar mijn mening moet hij samen met de minister zijn verantwoordelijkheid nemen en het tij keren nu het misschien nog kan. Voor mij hoeft hij vooralsnog niks ingewikkelds te doen. Hij hoeft alleen maar het probleem te herkennen en te erkennen. Zich alleen maar af te vragen hoe het komt dat Nederland de laatste jaren zo veel meer pijn is gaan ervaren. Alleen die vraag hoeft hij maar te  stellen aan zowel de voorschrijvers als de slikkers. Hoe het zover heeft  kunnen komen dat een 16 jarig meisje 63 pillen morfine voorgeschreven krijgt  omdat ze haar amandelen heeft laten 'knippen'. En na rijp beraad moet hij dan natuurlijk passende maatregelen nemen.