Hoe ondraaglijk is psychiatrisch lijden?
1 reactieHuisarts Paul Giesen bespreekt een bijzondere casus van levensbeëindiging conform de Wet Toetsing Levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (WTL) bij psychiatrisch patiënte Monique (MC 19/2012: 1154). Het is een indringend verhaal dat een zeer complete indruk maakt. Toch wil ik er enkele kanttekeningen bij plaatsen. In deze casus reageerde de arts door te doden op verzoek. Waarom geen hulp bij zelfdoding? Dat wordt niet echt duidelijk, zoals overigens in het overgrote deel van de gehonoreerde verzoeken conform de WTL.
Verder gaan alle betrokkenen ervan uit dat een zelfbewerkt overlijden altijd pijnlijk, eenzaam en oneervol is. De praktijk leert dat dit onjuist is, maar gevolg is van onvoldoende geïnformeerd zijn (zie Uitweg. Een waardig levenseinde in eigen hand, Chabot & Braam, 2012). De levensbeëindiging zoals die nu heeft plaatsgevonden, is een vorm van artseneuthanasie, een goede dood door de arts. De mogelijkheid van zelfeuthanasie, een goede dood door de persoon zelf, wordt hier ten onrechte op voorhand terzijde geschoven.
Ten slotte: in het integere verslag worstelt Giesen weliswaar, maar een wezenlijke vraag stelt hij niet. Dat is opvallend genoeg gebruikelijk, maar daarom niet minder vreemd. De arts, de psychiater, vraagt zich af: is er voldaan aan de noodzakelijke voorwaarden (de zorgvuldigheidseisen) voor artseneuthanasie? Maar er wordt niet gevraagd: is er voldaan aan de voldoende voorwaarden om een ander mens te doden? Die vraag is des te klemmender als die ander zichzelf kan doden, zelf zijn leven kan beëindigen, zorgvuldig, waardig, in aanwezigheid van zijn of haar naasten: zelfeuthanasie.
En dus een vraag als korte conclusie: is het niet zo dat als zelfeuthanasie mogelijk is, er eo ipso niet voldaan is aan de voldoende voorwaarden voor artseneuthanasie?
Dr. Ton Vink, filosoof, consulent Stichting de Einder, Velp
Dossier Levenseinde
Ook in het Tijdschrift voor Gezondheidszorg & Ethiek (TGE) publiceerden Vink en Van Dijk over dit onderwerp: Dementie en (zelf)euthanasie, lessen uit de praktijk (TGE 2012, (22) 2: 34-41 ).
Met dank aan uitgever Van Gorcum om de pdf bij deze brief te plaatsen.
R. Jonquière
arts n.p., Amsterdam
Los nog van de vraag naar de achtergronden van Ton Vink's (pricipiële?) afkeer van hulp door artsen bij levensbeeindiging op verzoek, vind ik het jammer dat hij het in ons land toch al zo genuanceerde debat daarover en over de wettelijke normen verv...uilt met nieuwe begrippen. Juist de definiering van de euthanasie sinds de Staatscommissie heeft die discussie transparant gemaakt. Een begrip als "artseneuthanasie" suggereert dat ook anderen euthanasie kunnen toepassen, en dat mag in Nederland wettelijk niet. En "zelfeuthanasie" is per (onze Nederlandse) definitie een contradictio in terminis. Natuurlijk, euthanasie is Grieks voor "goede dood", maar in het debat over levensbeëindiging staat het toch echt voor "levensbeeindiging op verzoek", wettelijk geoorloofd, mits uitgevoerd door artsen in situaties waarin voldaan is aan een aantal goed omschreven zorgvuldigheidscritreria. Zijn begripstoevoegingen maken een antwoord op de door hem in zijn brief gestelde vraag daarom een hachelijke onderneming.