Euthanasie is normaal medisch handelen
7 reactiesDe euthanasiewet is een groot goed, maar verbetering is mogelijk. Er zijn minstens twee grote problemen. Voor artsen: de inbedding van de wet in het strafrecht. Voor de samenleving: het feit dat euthanasie geen recht maar een gunst is. Beide kunnen worden opgelost door euthanasie tot normaal medisch handelen te maken.
Artsen kunnen strafrechtelijk worden vervolgd. Dat gaf onlangs aanleiding tot het volkomen absurde toneel dat een arts in het strafbankje zat voor een daad van barmhartigheid. Dat voelt als een anomalie, maakt artsen kopschuw en minder ontvankelijkheid voor het lijden van hun patiënt. Terwijl de diepste opgave van de arts is het lijden weg te nemen of te verzachten.
Patiënten ervaren als regel in hun lijden het verkrijgen van euthanasie als een recht. Boosheid en onbegrip zijn vaste onderdelen in de communicatie rond het verzoek.
Euthanasie moet daarom uit het strafrecht. Door het onderdeel te maken van het normaal medisch handelen, komt het binnen de gewone kaders van klacht- en tuchtrecht. Ter voorkoming van een dwangpositie voor de arts die om principiële redenen geen euthanasie wil verlenen, is een vorm van registratie (‘euthanaserend arts’) noodzakelijk. Een dergelijk openbaar register schept duidelijkheid wat de patiënt van deze dokter kan verwachten en biedt mogelijkheden voor scholing.
Voor de patiënt ontstaat een recht als er een medische indicatie voor euthanasie is. De criteria daarvoor kunnen samenvallen met de vigerende criteria. Als een arts meent dat niet aan de criteria is voldaan, moet hij dat kunnen uitleggen aan zijn patiënt. Die heeft recht op een second opinion.
De onderstroom van morele verwijtbaarheid door de relatie met het strafrecht kan verdwijnen en de toegankelijkheid vergroten. Aan het rechtsgevoel in de samenleving wordt voldaan.
Simon Groen, klinisch geriater, niet praktiserend, werkzaam voor de Levenseindekliniek (tegenwoordig expertisecentrum euthanasie), SCEN-arts
Mieke Pluijmert
Specialist Ouderengeneeskunde, Arnhem
Wat een ontzettend zakelijke, kille manier van kijken naar een onderwerp dat meer dan wat ook vraagt om nuance, empathie en ruimte voor de arts om een eigen afweging te maken.
Mij bekruipt een naar gevoel bij het lezen van dit voorstel van collega G...roen. Ik vind het gevaarlijk, en moreel verwerpelijk om op deze manier om te gaan met het beëindigen van een leven. Hoewel ik principieel voorstander ben van de mogelijkheid tot euthanasie, zal ik me nooit laten registreren als "euthanaserend arts" wanneer daar rechten aan zouden kunnen worden ontleend.
Peter van Rijn
voormalig huisarts, Rheden
Euthanasie ken nooit `gewoon medisch handelen ` worden, omdat de ethiek de arts gebiedt alleen maar het goede te doen en niet te schaden. Want zonder de dreiging van controle en zonodige correctie zal immers geen arts ooit aan dit ideaalbeeld kunnen ...voldoen. De mogelijkheid van strafvervolging in het geval van misbruik zal collega`s die hier graag een routineklus van zouden willen maken vast wel weerhouden...
Peter van Rijn
voormalig huisarts, Rheden
Euthanasie ken nooit `gewoon medisch handelen ` worden, omdat de ethiek de arts gebiedt alleen maar het goede te doen en niet te schaden. Want zonder de dreiging van controle en zonodige correctie zal immers geen arts ooit aan dit ideaalbeeld kunnen ...voldoen. De mogelijkheid van strafvervolging in het geval van misbruik zal collega`s die hier graag een routineklus van zouden willen maken vast wel weerhouden...
Tim Linssen
Huisarts, Meerssen
De vraag die toch vooral bij me opkomt na dit stuk is "welk probleem lossen we hiermee op?" Collega Groen schetst "boosheid en onbegrip" als vaste onderdelen (!) in de communicatie rond een euthanasieverzoek. Voor mij volstrekt onherkenbaar. Op tijd ...en uitgebreid praten helpt bij het scheppen van duidelijkheid en reële verwachtingen.
Ook vindt Groen het 'absurd' dat er rechterlijke toetsing plaatsvond van een dokter in een casus rond euthanasie bij dementie. Alsof die zaak evident gesneden koek was (stiekem midazolam in de koffie...pff). Ik hoop ook niet dat hij vindt dat dokters in soortgelijke gevallen soortgelijk moeten doorpakken. (Bert Keizer schreef er ook het nodige over in Trouw: https://www.trouw.nl/opinie/mevrouw-zei-niet-dat-ze-dood-wilde-toch-kreeg-ze-euthanasie~b8716b3b/).
Kortom: de euthanasiepraktijk kent zijn rafelranden; juist daarom zijn duidelijke kaders en regelgeving belangrijk voor houvast van dokters én patiënten. En in die zorgvuldige, toetsbare euthanasiepraktijk gaat het inmiddels vele duizenden keren per jaar gewoon goed. If it ain't broke, don't fix it.
Jedidja Fortuijn
Aios psychiatrie , Haarlem
Dhr. Groen doet net alsof er geen enkele discussie bestaat over 'een medische indicatie voor euthanasie' volgens de 'vigerende criteria'. Ik ben blij dat euthanasie niet binnen het normaal medisch handelen valt. Ik begrijp het verzet van veel artsen ...tegen de vervolging door het OM ook niet, vanuit juridische zin. (Voor de betreffende arts lijkt het me verschrikkelijk geweest, emotioneel heel zwaar). Elders reageert Schretlen op Ottes bericht dat artsen vertrouwen in het recht moeten hebben, met de opmerking dat artsen naar eer en geweten werken binnen de geest van de wet. Toch niet altijd en overal? Het doet het vertrouwen in onze beroepsgroep vast goed dat wij ons toetsbaar opstellen, zelfs al weten/menen wij van onszelf dat we de beste intenties hebben.
Juist vanwege de onherroepelijkheid van euthanasie (de betreffende geeuthanaseerde kan achteraf nooit meer een klacht indienen, wat bij ander onherroepelijk medisch handelen nog wel kan), ben ik blij dat het uitzonderlijk handelen is met eigen wetgeving.
M. Bezuijen
Huisarts, Maassluis
Herman van Veen zei eens ‘ Wat. Een. Verschrikkelijk. Slecht. Idee.’ ( A.J. Kwak, 1979)
Ik hoop dat u de stijlkeuze der overdrijving met een goede reden heeft gekozen.
Ik schaar mij volledig achter collega Maring. Een registratie als ‘ euthanaser...end arts’ zou voor mij gelijk staan aan een JA/JA sticker met betrekking tot euthanasie, elke zorgvuldige afweging zou hiermee overbodig worden.
J.A. Maring
Huisarts, Tolbert
Boosheid en onbegrip van de patiënt of diens omgeving zijn geen goede basis voor regelgeving of besluitproces rond het levenseinde en ik zie niet goed hoe het doen overlijden van een patiënt ooit tot normaal medisch handelen kan worden verklaard. Het... klinkt me bijzonder eng in de oren, en velen met mij, naar ik oprecht geloof. Meevoelen met ondragelijk lijden zal altijd ook een subjectief proces zijn en niet te vangen in indicatie of contra-indicatie. Het weigeren door een arts van uitvoering van een euthanasie heeft haast altijd te maken met de ethische beoordeling dat er nog andere wegen voor palliatief handelen zijn dan de ultieme stap. Rücksichtslos meegaan met de boosheid van patiënten of hun omgeving en van ultiem palliatief handelen een recht maken lijkt me niet de oplossing. Ik vraag me overigens af of het in het strafrecht vallen van levensbeëindigend handelen wel zo'n groot probleem is voor artsen: persoonlijk ben ik er erg blij mee. Het dwingt tot zorgvuldige ethische reflexie over wat goed is om te doen voor deze unieke patient in deze unieke positie en op dit moment.