De echte marktwerking in de zorg speelt zich af in de arbeidsmarkt

17 jaar geleden werd in de Nederlandse zorg met harde hand marktwerking ingevoerd. Dat mislukte echter en dat leidde – samen met stalinistische macrobudgettaire normen – tot de huidige malaise in de zorg. Intussen wordt deze mislukte marktwerking ingehaald door de échte marktwerking die plaatsvindt op de zorgarbeidsmarkt.

Ondanks het massaal opleiden van nieuwe zorgverleners kampt de zorg met een dramatisch tekort aan personeel. Hierdoor is de werkdruk enorm. Omdat ook de salariëring bepaald niet marktconform is, geven zorgverleners er massaal de brui aan. In veel jobs houdt de gemiddelde zorgverlener het nog geen twee jaar vol. Anderen nemen ontslag en laten zich tegen hoger tarief als zzp’er inhuren. Steeds meer verzorgenden en verpleegkundigen – en zelfs artsen – vluchten de zorgsector uit waardoor waardevolle expertise verloren gaat.

Velen die in de sector blijven, promoveren naar een managementfunctie waarmee ze voor de directe patiëntenzorg verloren zijn.

De directe patiëntenzorg gebeurt dus steeds meer door personeel dat veel moet overwerken en slecht wordt betaald. Velen zijn bovendien nog in opleiding en onervaren. Het logische resultaat is dat de kwaliteit van zorg achteruit gaat. Om dat op te lossen zijn steeds meer managers en beleidsmedewerkers druk bezig met het schrijven van visiestukken en verbeterplannen.

Zolang deze beleidsmedewerkers het dubbele verdienen van de verzorgenden zal de zorgkwaliteit in de praktijk niet veranderen. Door de marktwerking in de arbeidsmarkt krijgen we namelijk steeds meer van het soort jobs dat het meest aantrekkelijk is, meestal met een gunstige winst-moeite-index en meestal op veilige afstand van de patiënt.

We krijgen dus een steeds groter zorgsysteem met steeds minder zorgverleners. Hoe ernstig moeten de zorginfarcten worden vooraleer eindelijk echt in zorgverleners wordt geïnvesteerd?

Geert Slock, huisarts, Sluis