Bespreek reanimatie tijdig met patiënt

De Verenso-richtlijn over besluitvorming rond reanimatie berust op gegevens uit buitenlands onderzoek; het is de vraag of deze gegevens bruikbaar zijn voor de Nederlandse situatie (MC 14/2013: 707).

Aanzienlijke verbeteringen in de uitvoering van reanimatie en de nabehandeling in het ziekenhuis hebben grote invloed op de overlevingskans en de toestand van de overlevenden. Zo zijn door betere omstanderreanimatie, de automatische externe defibrillator (AED) en koeling op de ic de uitkomsten indrukwekkend verbeterd. Onderzoek van alle reanimaties in Noord-Holland toonde dat de overleving steeg van 9 procent in 1995 naar 21 procent in 2011.¹

De vraag hoe je leven er uitziet na een reanimatie, is vooral van belang àls je overleeft. Daarover is Verenso onnodig somber. Uit de Nederlandse Propac II-studie blijkt dat van de volwassen patiënten die na een reanimatie in coma op de ic worden behandeld, de helft overlijdt. Niemand belandde in een vegetatieve toestand; de meeste overlevers, 124, hadden een goede uitkomst. Slechts 9 van de 391 comateuze gereanimeerden overleefden met een ernstige handicap en 49 patiënten met een lichte handicap.²

Een goede of slechte uitkomst laat zich moeilijk voorspellen: leeftijd heeft maar een beperkte invloed. Bepalend of iemand een reanimatie overleeft, zijn de omstandigheden van de reanimatie: is er iemand bij, herkent deze de noodsituatie, is er adequate reanimatie door omstanders, wordt snel een AED gebruikt en neemt de ambulance de hulp adequaat over.

Wij onderschrijven het bespreken van de (on)wenselijkheid van reanimatie voor zich een hartstilstand voordoet. Maar de voorlichting in dat gesprek moet wel gebeuren op grond van gegevens die relevant zijn voor Nederlandse ouderen anno nu, niet op uitkomsten van onderzoek uit gebieden die niet met Nederland kunnen en mogen worden vergeleken.

Michaël Kuiper, neuroloog-intensivist, Leeuwarden