Slaap lekker, omi

Afgelopen week is mijn oma overleden. 87 jaar, terminaal hartfalen en sinds een paar maanden opgenomen in een verpleeghuis. Na maanden van sukkelen was het 'op'.

De dag voor haar overlijden ga ik langs om afscheid te nemen, samen met mijn ouders, partner en zoontje van 2,5 jaar. Ze ligt in bed, is niet meer aanspreekbaar en lijkt comfortabel.

Ik kijk toe hoe twee verzorgenden haar liefdevol wat opfrissen, het raakt me hoe warm ze over haar spreken. Tijdens de mondzorg gaat het echter mis, ze lijkt zich te verslikken, probeert te hoesten maar heeft de kracht niet meer. Ze komt omhoog, loopt blauw aan en kijkt ons met angstige ogen aan. Snel draaien we haar op haar zij. Dat helpt iets, maar de minuten daarna blijft ze oncomfortabel en angstig. 'Ik wil graag midazolam en morf...', begin ik. Ik realiseer me dat ik hier niet de dokter ben. Heb steeds geprobeerd bewust als kleindochter op bezoek te komen en niet als arts, maar nu lukt het me niet. Het voelt machteloos, dit is mijn werk, dit is wat ik doe, en nu hier, bij mijn eigen oma, zijn mijn handen gebonden. De zorg zegt, haast verontschuldigend: 'We moeten eerst het SPEC-team bellen en dat zal met de dienstdoende arts overleggen.' 'Tuurlijk' zeg ik, 'zo werkt het bij ons ook.' De verzorgenden handelen snel en zijn binnen tien minuten terug met midazolam en morfine. Na de gift wordt ze snel rustig en comfortabel. Ik voel me opgelucht, ik hoef hier geen dokter te zijn, ik mag hier kleindochter zijn.

Later komt de dienstdoende arts even langs en maken we een plan voor de komende uren. We lachen nog even om ons generatieverschil (ik aan het begin en hij, schat ik in, aan het eind van zijn carrière), maar zijn het volkomen eens over het te voeren beleid: standaard morfine en midazolam.

Ik neem afscheid van mijn oma. Mijn zoontje zwaait liefdevol en zegt: 'Slaap lekker, omi.' De volgende dag overlijdt ze rustig in het bijzijn van mijn ouders, begeleid door de klanken van Bachs Matthäus Passion.

Anna van der Linden

specialist ouderengeneeskunde, Berkel-Enschot