Twee keer te laat
2 reactiesGlimlachend zit ze tegenover mij. Hoewel onze communicatie door een taalbarrière stroef verloopt, spreken haar ogen boekdelen. Ze is blij dat ze hier nu bij mij is. Ik ga bij haar een koperspiraal zetten, iets waar ze met haar drukke leven met vier kleine kinderen erg naar uitkijkt.
Ik heb alleen geen goed nieuws voor haar, want hoewel nog minimaal zichtbaar laat de zwangerschapstest toch echt twee streepjes zien. Geschrokken en met wilde afwerende gebaren laat ze me weten dat ze deze zwangerschap niet wil.
Gelukkig hebben we opties in Nederland en ik bespreek de mogelijkheden met haar. Maar de afstand tot de abortuskliniek is te groot, en zonder rijbewijs of ervaring met het openbaar vervoer komt ze er niet. Haar man heeft een auto, maar die kan ze dit nieuws niet vertellen. Ze probeert me uit te leggen dat vanwege geloofsovertuigingen hij nooit akkoord zou gaan met een abortus. Wanhopig kijkt ze me aan en ik voel haar radeloosheid. Het wakkert de reddersrol in mij aan. Dit moeten we toch gewoon kunnen regelen? In ons mooie en progressieve Nederland zijn de mogelijkheden eindeloos. Ik stroop mijn figuurlijke mouwen op en lees me in over de opties. Ik overleg met een gynaecoloog die me de procedure stap voor stap beschrijft, inclusief doseringen en risico’s. Ik regel een termijnecho bij een naburige verloskundigenpraktijk en ik lees de nieuwsstukken over de regelgeving. Hier kun je iets betekenen voor iemand, hier kun je echt het verschil maken!
Maar dan slaat de twijfel toe. Ga ik mezelf niet enorm in de vingers snijden hiermee? Ik overleg met de KNMG Artseninfolijn, waar ze me nadrukkelijk adviseren dit niet te doen. ‘Het mag echt niet juridisch, dus begin er niet aan!’ En dan blijft er van de stoere reddersrol niets over. Want wat als het misgaat? Of de partner erachter komt en mij aanklaagt? Dan ben ik degene die aan de hoogste boom wordt opgeknoopt. Hoever wil ik gaan voor deze patiënte? Ten koste van mezelf?
Wat als de partner erachter komt en mij aanklaagt?
Ik spreek haar opnieuw en leg schoorvoetend mijn aarzeling uit. Wat schaam ik me voor mezelf. Er is niets meer over van mijn bravoure. ‘Het kan niet, het mag niet. Ga maar naar de kliniek 60 kilometer verderop. Rot dat je het aan je man moet vertellen.’ Met buikpijn laat ik haar gaan.
Niet eens heel veel later is de kogel door de kerk: de abortuspil mag door de huisarts voorgeschreven worden. Te laat voor mijn patiënte, maar wellicht op tijd voor vele anderen.
En mijn patiënte? Die loopt hier inmiddels mét een bolle buik door het dorp. De abortus is er jammer genoeg niet van gekomen, dat vond haar man niet goed. Ze ziet er moe uit, met vier kinderen onder de 5 jaar en een bijna geriatrische zwangerschap. En ik herken – als jonge moeder – haar worsteling. Straks is daar nog een klein hummeltje bij. En hoewel ik ervan overtuigd ben dat ze alles zal doen om ook voor dit vijfde kindje naar haar beste kunnen te zorgen, vraag ik me af ten koste van wie dit zal gaan. Ik ben blij dat de nieuwe wet er is. Maar hij had van mij eerder mogen komen.
psychiater, Heerenveen
Een mooi en kwetsbaar verhaal, dapper om dit te delen.
Maar het roept ook vragen op merk ik. Deze patiënte wordt wel erg als zwak en afhankelijk geschetst, niet voor niks dat de huisarts in een reddersrol terecht komt. Maar deze mevrouw had en heeft... natuurlijk zelf ook haar verantwoordelijkheden die ze niet bij man, dokter en maatschappij neer kan leggen. Hoe kan het dat zij de taal nog zo slecht beheerst (ervan uitgaande dat ze al lang in Nederland woont), hoe kan het dat ze niet voor adequate anticonceptie zorg heeft gedragen, hoe kan het dat ze zich nog zo slecht geëmancipeerd heeft?
Ja, ik weet het, cultuurverschillen en zo..., maar betekent dat, dat het wij deze vrouw bij de hand moeten nemen en dit probleem voor haar zo pijnloos mogelijk op moeten lossen? Natuurlijk wil je het beste voor haar en ik snap de impuls om het direct op te lossen heel goed, maar door haar alles uit handen te nemen bevestig en bestendig je ook de situatie. Het was wellicht ook een kans geweest voor haar om wakker geschud te worden en zich af te vragen: wat wil ik nou zelf en hoe doe ik dat. En daarbij kan ze vast wel wat ondersteuning gebruiken. Zwaar en pijnlijk? Ongetwijfeld. Maar ook weer niet ondenkbaar.
H. van der Pol
huisarts , Nijeveen M.Ooms
Lang geleden bracht de dokter uit het dorp mijn opa naar Friesland om de elfstedentocht te schaatsen. Mijn opa had tenslotte geen auto. Hij was daarvoor bij de huisarts geweest en er bleken afwijkingen te zitten in zijn bloed, waar de huisarts zich z...orgen over maakte. Mijn opa wist dat nog niet en had weinig klachten op dat moment. Hij reed de elfstedentocht, daarna kwam een lange periode van patient zijn en uiteindelijk overlijden aan de ziekte van Hodgkin. Grenzen in je hulpverlenerschap moet je leggen, maar ik heb ook weleens iemand in mijn auto gezet, of mensen met elkaar in contact gebracht die iets voor elkaar kunnen betekenen. Misschien heb ik soms iets gedaan waarvan collega's met hun wenkbrauwen van gaan fronzen. Drie dubbel nagedacht of ik dat als huisarts kon doen, maar soms voelt dat gewoon beter als vanuit de spreekkamer de oplossing te zoeken.