Praten tegen polarisatie
3 reactiesIk voelde de woede en frustratie weer opborrelen, zittend in mijn spreekkamer, tegenover mijn patiënte: de vrouw die net had gezegd niet gevaccineerd te zijn. Enkele minuten daarvoor had ik nog tevreden rondgekeken in deze kamer die voelde als een kleine bubbel buiten alle polarisatie en onvrede. Een oase van rust na een week nachtdiensten die gedomineerd werden door discussies en boze mensen. Artsen die gelaten en met vermoeide gezichten het aantal patiënten in de SEH-wachtkamer zagen groeien; familieleden van patiënten, vloekend en tierend omdat ze naar de uitgang gewerkt werden door de beveiliging nadat ze onvrede over de bezoektijden hadden geuit: iedereen was boos, woedend, woest.
Al deze woede had me langzaam afgebrokkeld, moe gemaakt. En nu was er ook al boosheid in mijn rustige polikamer, in de vorm van deze vrouw. Ik zette me schrap voor wat komen ging en nestelde me in een cocon van woede: het beschermingsmechanisme dat tegenwoordig zo graag gekozen lijkt te worden door iedereen in onze maatschappij.
De vrouw vertelde me dat ze van haar baas gevaccineerd moest worden, maar dat ze dit niet wilde. Ze voelde zich gedwongen en onveilig, en had het gevoel geen vrijheid meer te hebben. Hoewel ik haar er graag op wilde wijzen dat mijn vrijheid ook beperkt werd doordat anderen zich niet laten vaccineren, besloot ik haar te vragen waarom ze geen vaccinatie wilde. Tot mijn stomme verbazing begon ze hierop stilletjes te huilen. Ze vertelde dat ze had gehoord dat mensen een herseninfarct hadden gekregen na de vaccinatie. Ze had al eens een herseninfarct gehad, waar ze goed van hersteld was, maar waar nog één groot litteken van was achtergebleven: de angst het weer te krijgen. Als ze dacht aan de vaccinatie dacht ze niet aan complottheorieën of het 2G-beleid. Zij dacht aan die dag waarop ze op een brancard het ziekenhuis binnen was gereden: de dag waarop ze ineens niet meer had kunnen praten. Ik was in de war: deze mevrouw was helemaal niet boos en wantrouwend, ze was bang en in de war.
Deze patiënt had me in één ogenblik ontmaskerd. De boosheid die ik zelf zo had verafschuwd in anderen, was ook in mij geslopen. Ze had me geïnfecteerd zoals het virus dat al deze boosheid had veroorzaakt. Boosheid en polarisatie luchten op en maken de wereld ogenschijnlijk overzichtelijk: ‘zij’ zijn slecht en jij weet wel hoe het zit. De waarheid is natuurlijk dat aan beide kanten van deze discussie zoveel verschillende mensen staan. We weten niet van elkaar wie die andere mensen zijn zolang we alleen maar boos blijven, en niet met elkaar praten. Door het verhaal van deze patiënt deed ik iets wat ik de afgelopen weken had afgeleerd: ik vertelde iets over mezelf.
Ik vertelde haar dat ikzelf gevaccineerd ben, maar dat ook ik bang was toen ik de eerste berichten over bijwerkingen hoorde. Ik vertelde haar dat ook ik dit niet tegen mijn collega’s had durven zeggen, uit angst een ‘wappie’ gevonden te worden. Dat de bijwerkingen best tegenvielen, en dat ik op had gezien tegen mijn tweede prik. Maar ik vertelde haar ook dat ik nu blij was gevaccineerd te zijn, omdat ik minder bang ben op de corona-afdelingen, en omdat de bijwerkingen minder vervelend waren geweest dan de corona-infectie die ik enkele maanden daarvoor had doorgemaakt. Ik adviseerde haar om zichzelf toch te laten vaccineren, maar zei ook ‘ik begrijp heel goed waarom u bang bent’.
De patiënt keek me aan en bedankte me. Ze stond op en liep zonder een woord te zeggen de kamer uit. Ik wenste haar een fijne dag en trok beduusd de deur achter me dicht. Toen ik een paar minuten later met mijn ziel onder mijn arm over de gang liep om koffie te halen, zag ik mijn patiënt bellend door de gang ijsberen. ‘Ik wil graag een afspraak maken voor mijn vaccinatie’, hoorde ik haar zeggen terwijl ze breed glimlachend haar duim naar me opstak. Nog voor ik kon reageren ging mijn telefoon. Of ik nog een patiënt extra wilde zien, want ‘de wachttijden zijn zo lang’. ‘Ja hoor, heel graag zelfs.’
Anne van Graafeiland, neuroloog in opleiding in het ETZ, Tilburg
Lees ook
H. van der Pol
psychiater, Heerenveen
Beetje klef dit verhaal. Ik hoor vioolmuziek aan het eind als deze getormenteerde vrouw alsnog een afspraak voor een vaccinatie maakt.
Natuurlijk schieten we niks op met polarisatie, vertel mij wat.
Maar toch proef ik ook in deze ogenschijnlijk zo ...kwetsbare column wel weer het dédain voor mensen die zich zich niet willen laten vaccineren. Ook deze mevrouw had het natuurlijk gewoon bij het verkeerde eind ondanks haar begrijpelijke angsten. En dat is uiteindelijk de polarisatie: zij snapt het niet en ik (wij) wel. Gelukkig werd zij uiteindelijk naar de goede pool getrokken. Echte depolarisatie is echter respect voor de keuze die ze maakt, ook al heb je zelf een andere keus gemaakt. Als dokter heb je hier toch ook niet de wijsheid in pacht?
Tot slot nog een paar vraagjes. Waarom denk je dat jouw vrijheid wordt beperkt als een ander zich niet laat vaccineren? Jij wordt door je eigen vaccinatie enigermate beschermd, vaccineren doet niet veel op virusoverdracht, bij omikron werkt het wat betreft dit laatste mogelijk zelfs averechts. Vaccineren doe je dus echt alleen voor jezelf.
En waarom je toch nog laten vaccineren als je al een corona-infectie heb doorgemaakt?
A.T. Veenema
Verslavingsarts , Sneek
Je krijgt de mooiste gesprekken als je vraagt naar het waarom, zonder daarbij te oordelen. En juist als je oordeelloos jou kant van het verhaal doet, heb je meer kans dat men zich toch laat vaccineren. En zo niet, dan is er mogelijk toch sprake van w...ederzijds begrip, en dat is ook heel veel waard.
G.J. Bos
revalidatiearts
Dankjewel voor je verhaal Anne.
Zo zie je maar weer de kracht van het vragen 'waarom' en het nut van NIVEA (Niet Invullen Voor Een Ander) .
Als we dat allemaal wat vaker blijven of gaan doen, wordt het een stuk vriendelijker om ons heen.