Hulp bij zelfdoding, maar niet van de apotheek…
14 reacties
Mijn eerste hulp bij zelfdoding. Patiënte, een 72-jarige vrouw, heeft een doodswens en verzoekt mij haar te helpen. Na uitgebreid met haar gesproken te hebben kom ik tot de overtuiging dat er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek.
Het voor haar uitzichtloze en ondraaglijke lijden is voor mij invoelbaar. Er is geen sprake van een terminale aandoening. Ik besluit haar te helpen en in overleg met patiënte kiezen we voor de orale methode. Ik beloof haar dat, indien ze niet binnen twee uur na inname van de drank komt te overlijden, ik alsnog euthanasie zal toepassen via de intraveneuze methode.
De SCEN-arts komt in consult. Hij heeft zelf geen ervaring met de orale methode, maar vindt haar er uitermate geschikt voor. We prikken een datum en ik breng de apotheker op de hoogte van mijn voornemen. Hij geeft aan de pentobarbital te zullen bestellen, maar tot mijn verbazing belt hij later op en geeft aan toch niet mee te willen werken aan de orale methode. Jaren geleden blijkt er in een FTO (farmacotherapeutisch overleg) te zijn afgesproken dat de apothekers geen pentobarbital meer afleveren vanwege slechte ervaringen uit het verleden. Hij refereert daarbij ook aan de KNMP-richtlijn, waarin wordt benoemd dat de orale methode niet de voorkeur heeft.
Ik probeer een paar andere apothekers uit dezelfde stad. Geen enkele apotheker blijkt bereid te zijn om mij te helpen, omdat patiënte ook oxycodon gebruikt tot 40 mg per dag, omdat ik nog geen ervaring met deze methode heb en omdat het niet goed voelt om deze patiënte van een collega-apotheker over te nemen die zelf bezwaar maakt tegen het leveren van de pentobarbital. De contactpersoon van het regionaal apothekersoverleg reageert aanvankelijk verbaasd, maar blijkt uiteindelijk ook niet bereid om het drankje te leveren. Contact met het Expertisecentrum Euthanasie en de KNMP leert mij dat de oxycodon nauwelijks van invloed zal zijn op het effect van de pentobarbital, maar geen van beide kunnen ze mij helpen bij het bemachtigen daarvan. Na verschillende apothekers uit nabijgelegen steden te hebben benaderd, vind ik uiteindelijk, vlak voor de geplande datum, een apotheker die bereid is mij te helpen.
De inname van de drank verloopt voorspoedig. Patiënte geraakt drie minuten na inname van de drank in coma en komt binnen tien minuten te overlijden. Niet aan de naald, maar met aan iedere hand een van haar kinderen, waarbij ik als arts letterlijk wat afstand kon nemen. Haar kinderen kijken heel goed terug op de procedure en zouden het achteraf ook niet op een andere manier hebben gewild.
Het verliep zo mooi dat ik deze methode, indien mogelijk, zeker aan zou raden. Het voortraject heeft echter veel tijd, energie en slapeloze nachten gekost. Een eerste keer helpen bij zelfdoding is al spannend genoeg, maar dit probleem was wel het laatste wat ik had verwacht.
H.J.T.M. Corstens
Psychiater, Alkmaar
Ik heb een keer - met de huisarts op de achtergrond - hulp bij zelfdoding via deze methode toegepast. De apotheker was zeer behulpzaam, drie dagen metoclopramide wordt aanbevolen om eventueel braken te voorkomen. Mijn ervaring was dat het buitengewoo...n soepel verliep. De patiënt wilde letterlijk hulp bij zelfdoding. Op deze manier kon hij heel respectvol en volgens de wet worden geholpen. Inderdaad zonder teveel medicalisering, maar wel met de zorgvuldigheid die past bij dergelijke hulp. Mijn ervaring ermee doet mij afvragen waarom dit niet vaker wordt toegepast - en dan met name bij mensen die een waardige hulp bij zelfdoding vragen.
Kees Lugtmeier
oud-huisarts, n.p., Harlingen
Mixtura non therapeutica.
Met stijgende verbazing las ik de praktijkperikel over pentobarbital.( MC 18 2021 blz.17). Over apothekers, die niet meer afleveren wegens slechte ervaringen. Een KNMP, die aangeeft, dat de orale methode niet de voorkeur ...heeft.
Waar zijn de reacties van artsen?
Ik heb ruim ervaring met gebruikers , verspreid over plm. 35 jaren. Ook bij de dosering van 9 gram heb ik nooit mislukkingen gezien.
Bij de keuze tussen de intraveneuze en orale methode heb ik in beginsel steeds gekozen voor de laatste. Waarom iemand helpen met iets, wat hij zelf kan doen?
Pentobarbital, mits lege artis gebruikt, heeft bijzondere voordelen:
- Het is het meest geschikte orale middel;
- Het is 100% betrouwbaar;
- Er zijn geen onaangename bijwerkingen;
- De gebruiker zelf accentueert de wens tot beëndiging van het leven;
- De arts neemt letterlijk een teruggetrokken positie in ten gunste van de naasten.
- De levensneëindiging wordt veel minder gemedicaliseerd.
Natuurlijk heb ik ook ervaring met de intraveneuze methode. Het voielt niet prettig iemand, veelal nog aan de naald, te doden. Niet zelden is een infuus alleen ingebracht voor de euthanasie. Leren dokters af venapuncties te doen?
De bezwaren van de apothekers tegen pentobarbital zijn naar mijn mening niet gefundeerd en schadelijk.
Ik hoop, dat artsenorganisaties zich willen inspannen het gebruik van dit middel weer meer aandacht te geven. Dat verdient het zeker.
Kees Lugtmeier
Oud-huisarts, n.p.
kajeel@xs4all.nl
Jacqueline
Huisarts , Halsteren
Ook ik benaderde een paar jaar geleden de apotheker voor een door een terminale patiënt aan mij gevraagde hulp bij zelfdoding. Ik had nog maar 1x eerder euthanasie toegepast, net praktijkhouder geworden en voelde me op dit vlak nog onervaren. De apot...heker en de hagro hebben mij toen van dat idee afgepraat; de patiënten krijgen het niet helemaal opgedronken en ze gaan bijna altijd braken, de tijd tot overlijden kan soms uren duren en dan moet je erbij blijven. Afgedropen en wat teleurgesteld ben Ik toen voor de euthanasie procedure gegaan. De dag ervoor was dhr zo ziek dat we hem Palliatief gesedeerd hebben en dhr de dag na de geplande euthanasie rustig is ingeslapen. Misschien (nu er een andere apotheker is en) gesterkt door dit verhaal dat ik een volgende keer toch echt weer deze afweging ga maken....
joris beks
huisarts, Nelson Bay, Australia
@ Algra. Ik weet niet of het vreemd van U is. Dat hangt mede af van uw veelheid aan redenen.
Ik zie in ieder geval niks vreemds in dit praktijkperikel. In tegendeel , nuttige informatie ( ook in de commentaren)
Anna Bartels
Neuroloog, Haren
Een goed verhaal om te delen, en ervaringen van anderen te horen, dat leert meer dan een richtlijn alleen.
@ heer Algra, als u van deze praktijk perikelen verschoond wilt worden (met een d, tenzij u zelf actief schoont) dan kunt u het artikel ook ov...erslaan. Ik begrijp niet helemaal waarom, maar dat hoeft misschien ook niet.
jan keppel hesselink
pijnarts, Bosch en Duin
@Dolf: ja dat is bijzonder vreemd, ik vond het een super mooi stuk en ook fijn dat we meteen de dosering nu weten door de openheid van collega Kooistra.
Karen Konings
Huisarts, Maastricht
Onbekend maakt onbemind en onhandig. ik heb ooit exact dezelfde ervaring. Inmiddels goede afstemming met nabije geïnteresseerde apotheker en inmiddels na 3x hulp bij zelfdoding persoonlijke voorkeur voor deze methode. Zeer waardig en zelfbeschikt
J. de Waard
Huisarts, Kollum
Zie ook het mijns inziens heel informatieve artikel van Stallen en Marlet. Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D3031
https://www.ntvg.nl/artikelen/voorkeur-voor-hulp-bij-zelfdoding/
Mies Jansen-Arends
Huisarts in ruste, Utrecht
In mijn werkzame leven paste ik de orale methode bij voorkeur toe. Goed dat de collega heeft doorgezet ! Het zelf doen/innemen van de patient zelf en het niet “aan de naald” overlijden en zoals de collega beschrijft het feit, dat de naasten het dicht...st bij zijn vind ik allemaal grote voordelen. Ik herinner mij een situatie, waarbij de echtgenote van de patient moeite had met zijn besluit en de gulzigheid waarmee hij het drankje innam maakte het voor haar zijn besluit te accepteren.
Het heeft mij altijd verbaasd dat er zo weinig aandacht de orale methode is.
b kooistra
specialist ouderengeneeskunde, almere
@ algra: u vraagt het in t algemeen of het raar is dat u verschoond wilt blijven..... ik ben ook MC lezer: wat is er mis met dit perikel? Misschien alleen interessant voor klinische artsen die euthanasie toepassen? In elk geval kan ik uit meerdere... ervaringen aanvullen dat de orale methode uitstekend werkt en dat de vrees voor mislukking geheel ongegrond is. 9 gram barbituraat is een gigantische overdosis die maakt dat zelfs bij verslikken, half uitproesten of braken (allemaal nooit meegemaakt) de patient overlijdt. En inderdaad is de regie die de patient neemt geruststellend voor de familie, en ja, ook voor de dokter. Alle reden dus die richtlijn aan te passen en de apothekers te masseren hier gewoon aan mee te werken.
Dolf Algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Is het vreemd als ik - om veelheid van redenen - als MC lezer vraag - verschoont te mogen worden van dergelijke praktijkperikelen ?
Michiel Marlet
ex huisarts, Warnsveld
Mijn ervaringen met hulp bij zelfdoding met de pentobarbital drank sluiten geheel aan bij bovenstaande ervaringen. Ook mijn ervaring met een aantal apothekers is dezelfde als van de schrijver van dit praktijkperikel. Daarom heb ik speciaal voor de ap...othekers in hun Pharmaceutisch Weekblad van 19 april 2019 blz 16-17, een samenvatting gegeven van het onderzoek dat ik samen met Kim van Wijk versloeg in Huisarts en Wetenschap (januari 2020). Ik hoop dat de herziening van de richtlijn euthanasie uit 2012 van de KNMG/KNMP binnenkort klaar is en dat Hulp bij Zelfdoding daarin positiever belicht wordt dan in de huidige richtlijn.
Ad Bruggers
Huisarts, Groningen
De passage in de richtlijn "... heeft deze methode niet de voorkeur" is in mijn ogen het gevolg van een overmatige controledrang en miskent de voordelen van de methode. Want inderdaad, je hebt het moment van overlijden niet tot op de minuut onder con...trole. Met goede uitleg vooraf en gewoon het volgen van de richtlijn is dat echter heel goed te hanteren. Tegenover dit beperkte nadeel staat dat het een ultieme vorm van zelfbeschikking is, waarbij de patiënt zelf zijn keuze maakt en zelf verantwoordelijkheid neemt. Alle drie keren dat ik er mee te maken heb gehad was ik zeer onder de indruk van de moed en vastberadenheid die de patiënt toonde. De tijd tot overlijden kan lang zijn, maar is meestal nog geen 15 minuten. Dat is minder schokkend dan de onmiddellijke dood bij de iv methode.
Bij patiënten die er toe in staat zijn zou deze orale methode eerste keus moeten zijn.
Marten van Wijhe
gepensioneerd anesthesioloog, Delden
Twee maal heb ik euthanasie met de orale methode begeleid. In beide gevallen verliep het als hier beschreven, met na afloop zeer tevreden familieleden. De toenmalige procedure werd zorgvuldig gevolgd. De orale methode legt de handeling bij de patient..., de begeleiding bij de arts. De voor en nadelen en de indicatie voor de methode zouden opnieuw beoordeeld moeten worden door ter zake deskundigen.