Een mooi inkijkje

Nu

Samen met mijn vrouw zat ik op de bank. Onze dochters van 3 en 5 jaar oud op bed. Onze zoon van 10 bij een vriendje in de straat een film aan het kijken. Eindelijk even rust, alhoewel we wel beiden dienst hadden: mijn vrouw als internistoncoloog en ik als internist-infectioloog. De telefoon van mijn vrouw gaat. Ik heb meteen door dat het over ons zoontje gaat. Hij heeft tussen zijn tweede en vijfde levensjaar een ‘apparent lifethreatening event’ gehad en een paar keer heftige koortsconvulsies en dat heeft indruk op ons gemaakt. Het vriendje woont bij ons in de straat, dus ik ren ernaartoe. Ik tref daar een bleke, klamme jongen, helder maar met een wat dromerige blik, een natte spijkerbroek rondom zijn kruis en een emmer naast zich. Zijn pupillen lijken wat wijd en zijn pols voelt traag. Ik hoor geen aanwijzingen voor trekkingen of tongbeet. Ik ben per direct gerustgesteld en we houden zijn benen in de lucht. Zo luchtig mogelijk leg ik mijn zoon uit wat er is voorgevallen.

Bekend

Dit betreft een schoolvoorbeeld van een vasovagale collaps: het klassieke flauwvallen en de meestvoorkomende oorzaak van een wegraking. Het is bekend bij iedere arts en wordt veroorzaakt door activatie van het autonome zenuwstelsel met een reflectoire vasodilatatie en bradycardie, waardoor de systemische bloeddruk daalt en de cerebrale perfusie afneemt.1 Lang staan, angst voor bloed/prikken of pijn zijn veelvoorkomende uitlokkende factoren. De kortstondige wegraking wordt voorafgegaan door een prodromale fase van doorgaans enkele minuten met geleidelijk beroerd worden met onder andere bleekheid, misselijkheid en transpireren. Tijdens de kortdurende wegraking kunnen soms asymmetrische trekkingen en urine-incontinentie optreden. Er treedt spontaan herstel op van het bewustzijn. Bij jongeren is doorgaans geen verder onderzoek noodzakelijk. Een goede uitleg volstaat.

Inkijkje

Wat zo mooi was aan dit voorval, was de treffende beschrijving van mijn zoon hoe hij het heeft ervaren. Hij geeft daarbij een inkijkje in de beleving van de patiënt. Voor artsen is dit wellicht de meest onschuldige onder de wegrakingen, maar mijn zoon zei mij later dat hij dacht dat hij doodging en vond de natte broek vreselijk gênant. En ook op de moeder van het vriendje heeft het grote indruk gemaakt. Voor mijn zoon kan het bovendien grote gevolgen hebben: zo zal hij wel geen carrière als chirurg ambiëren, maar met een beetje geluk kan hij altijd nog internist worden.