Samen beslissen
1 reactieIs het glas halfvol of halfleeg? Dit cliché kwam in me op toen ik het artikel van Pieterse e.a. over gedeelde besluitvorming las.
‘Uit onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland blijkt bijvoorbeeld dat vijftien op de honderd patiënten zich te weinig betrokken voelen bij de uiteindelijke beslissing over hun zorg’, schrijven zij. Als dat betekent dat vijfentachtig van de honderd patiënten zich voldoende betrokken voelen bij de beslissing over hun zorg, dan is wat mij betreft het glas meer dan halfvol. Strik erom en werken aan een toekomst waarin het nog wat beter kan.
Natuurlijk ligt het allemaal wat genuanceerder, en dat verwoorden Pieterse e.a. goed. Terecht stellen ze dat gedeelde besluitvorming is te omschrijven als de gezamenlijke (communicatieve) vaardigheden van arts en patiënt. Met andere woorden, met het bekende ‘u bent de dokter’ komt de patiënt niet meer weg.
Aan het eind van mijn werkdag probeer ik vaak de consulten die ik gevoerd heb nog eens de revue te laten passeren, en me af te vragen hoe ze verliepen. Het zal niet verbazen dat de graad van mijn tevredenheid daarover vaak samenhangt met de mate waarin de communicatie succesvol was, de patiënt tevreden leek te zijn en een ingezette behandeling resultaat had. Aan het eind van het consult alles nog even samenvatten, checken of we elkaar goed begrepen hebben, of mijn uitleg duidelijk was, het helpt allemaal. Maar is dat voldoende om te spreken van gedeelde besluitvorming? Voor de ene patiënt wel, voor de andere misschien niet. De allang bestaande uitspraak dat de dokter de praktijk krijgt die bij haar of hem past, drukt dat op een andere manier mooi uit. Dat is overigens geen pleidooi voor de houding van ‘zo werk ik nu eenmaal, ze moeten me maar nemen zoals ik ben’.
De auteurs pleiten voor meer tijd voor artsen om dat samen beslissen verder vorm te geven. Ziekenhuisbestuurders, zorgverzekeraars en zelfs politieke partijen onderschrijven in toenemende mate het nut van meer consulttijd, stellen de auteurs. Dat is goed om te horen; ik hoop dat ze daar nu gezamenlijk met ons echt werk van gaan maken.
Dirk Ubbink
Hoofdonderzoeker Shared Decision-Making, Amsterdam
In veel metingen van de mate waarin patiënten en zorgverleners vinden dat er sprake is geweest van gedeelde besluitvorming in het spreekkamergesprek, zullen artsen zichzelf toch vaak overschatten en patiënten niet gauw ontevredenheid uiten. Dit komt ...mede omdat velen nog niet (precies) weten wat gedeelde besluitvorming werkelijk inhoudt.
De genoemde score (85% voelt zich voldoende betrokken) is dus waarschijnlijk een overschatting van de werkelijkheid en geeft meer een algemene tevredenheid weer dan dat het een objectieve maat is voor gedeelde besluitvorming.
Desondanks is het mooi om te merken dat steeds meer zorgverleners hun patiënten een belangrijke rol geven bij de besluitvorming rondom hun aandoening, hun expliciet vragen naar hun voorkeur v.w.b. de behandelopties en hen helpen bij deze keuze.