Hoofdredactioneel
Hoofdredactioneel

Medicalisering

3 reacties

Afgelopen week publiceerde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) het rapport ‘Recept voor maatschappelijk probleem; Medicalisering van levensfasen’. De raad stelt dat ‘verschijnselen die te maken hebben met een bepaalde levensfase haast automatisch worden geduid als een individueel medisch probleem, en dat de oplossing vervolgens bij een zorgprofessional wordt gezocht. Maar horen deze vraagstukken wel thuis op het bordje van een zorgprofessional?’ De vraag stellen is hem beantwoorden.

Het is de moeite om het rapport door te nemen. Want naast de open deuren beschrijft het rapport ook een aantal van de mogelijke verklaringen. Daarbij kijkt de raad gelukkig breed en legt de oorzaak van de medicalisering niet alleen bij professionals en patiënten, maar betrekt er ook de maatschappelijke ontwikkelingen bij. Zo benoemt de raad terecht de keerzijde van de, breed omhelsde, nieuwe definitie van gezondheid van Machteld Huber, ‘Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven’. De verantwoordelijkheid voor het omgaan met de moeilijkheden in het leven wordt zo wel erg eenzijdig bij de individuele mens gelegd. Terwijl we toch niet allemaal persoonlijk invloed hebben op een maatschappelijk probleem waar we last van hebben. Veel belangrijker bezwaar is mijns inziens dat een dergelijke definitie een grote groep mensen op papier ongezond maakt. Met dat etiket is de stap naar de zorgprofessional een logische. Ongetwijfeld was dat juist niet de bedoeling van Huber.

De RVS geeft aan het eind van haar rapport een aantal suggesties om medicalisering terug te dringen, zoals: voorkom dat de huidige kwaliteitssystemen tot defensief gedrag leiden, en: patiëntenorganisaties moeten burgers vertellen dat de medische oplossing niet per se de beste is. Helaas ontbreekt vervolgens een concreet actieplan. Ik weet wel dat dat niet de taak van de RVS is, maar het maakt de waarde van zo’n rapport meteen ook weer betrekkelijk en dat is jammer.

Voor de zorgprofessional blijft de vraag ‘waarom komt deze patiënt, op dit moment met deze klacht bij mij?’ een essentiële. Misschien een eerste stap naar demedicalisering

  • Hans van Santen

    Hans van Santen (1960) was van 2012 tot 2018 hoofdredacteur van Medisch Contact. Hij praktiseert als huisarts in Velp, waar hij sinds 1988 gevestigd is.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • W.J. Duits

    Bedrijfsarts, HOUTEN Nederland

    Waar ligt er nog een verantwoordelijkheid die gericht is op anderen in de maatschappij? Welke beroepen in deze huidige maatschappij hebben dat nog? Het probleem is dat door onze technocratische benadering van een groot aantal problemen en vooral het ...naar de individuele verantwoordelijkheid afschuiven van problemen hier debet aan is. Is een bankdirecteur nog verantwoordelijk voor het beschermen van de spaarcenten van zwakken? Nee, hij is primair verantwoordelijk voor de tevredenstelling van zijn aandeelhouders en zo zijn er meer voorbeelden te noemen.
    Waar komen mensen dan terecht die in de problemen zijn? Bij hen die nog wel een verantwoordelijkheid hebben naar anderen toe. Dat zijn nog maar bedroevend weinig beroepen, waaronder dat van ons medici. Geen wonder dat mensen bij de dokter in de rij staan.

  • Hanneke Kouwenberg

    nucleair geneeskundige / radioloog i.o., p/a Doetinchem

    ...maar de definitie van Huber past natuurlijk wél naadloos in het tijdgewricht waarin "succes een keuze" is en we leven in een participatiemaatschappij. Wie niet meekomt is daaraan zelf debet, en kan alleen nog ongezondheid claimen om niet in de bak... "losers" terecht te komen. Tel daar de subliminale (en minder subliminale) boodschappen uit vijftig jaar reclame en tijden van Facebook bij op, en bijna iedereen dreigt in het bakje losers terecht te komen. Of zoals een bevriende Jonge Klare, die zich geconfronteerd met de grimmige arbeidsmarkt en een net stukgelopen relatie, zich afvroeg: "Wordt het ooit nog wat?" Even voor de goede orde: als dit zeer hoogopgeleide, uiterlijk én innerlijk mooie mens, economisch meer dan zelfstandig, en gezegend met prachtkinderen, zich dit al afvraagt, hoe moet dat dan zijn voor minder zelfredzamen?
    De winst die elders behaald wordt in dit systeem, wordt elders betaald, meestal door de onmondigen, maar nu ook, zichtbaarder, via de gezondheidszorg. De vraag die zich opdringt, is of de beleidsmakers zich hierover fundamentele vragen zullen stellen, zich erover uit zullen spreken en wellicht ernaar zullen handelen. Maar ik vrees het ergste. En zolang goede mensen hun mond houden, walst de machine gewoond door.

  • dolf algra

    arts, commentator zorg en sociale zekerheid, rotterdam

    Is de RVS aan het wakker worden ? Al jaren is er sprake van een sterke medicalisering van allerlei sociaal maatschappelijke problemen. Het aantal medische etiketten stijgt navenant. En dus het vermeende 'recht' op vergoedingen, compensatie, subsidie,... budgetten ... Dat betreft niet alleen 'levensfasen' waartoe de RVS zich nu toe heeft beperkt.

    De sociale geneeskunde - waaronder public health, verzekeringsgeneeskunde, bedrijfsgezondheidszorg kent dit probleem bij uitstek, want haar werkterrein - sinds sint juttemis.

    Een extra impuls tot verdere medicalisering van allerlei sociaal maatschappelijke problematiek en levensvragen is recentelijk gegeven door nieuwe 'positieve' definitie van gezondheid van Hüber cs die - door gehele zorg elite waaronder Zonmw, Gezondheidsraad en recentelijk ook KNMG breed - is omarmt.

    Alles is gezondheid - is de bekende kreet in deze - en dus... ligt vergaande medicalisering van - you name what - welk sociaal maatschappelijk probleem op de loer. Met de beste bedoelingen ligt de bal dus in het verkeerde goal.

    De zorg als cookie monster. Because it's important. Bekijk inzichtelijke korte video van Cookie Monster. Important.

    https://www.youtube.com/watch?v=I5e6ftNpGsU

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.