Israëlische artsen in een catch 22

Een wespennest is een understatement als het gaat over het Israëlisch-Palestijns conflict. Toch komt die term bij me op als ik denk over de klaarblijkelijk onoplosbare situatie.

Wie er een mening over heeft, hoort al snel bij een van beide kampen. Gezondheidsjurist André den Exter loopt dat risico. In het artikel ‘Israëlische artsen schenden beroepsnorm’ (Israëlische artsen schenden beroepsnorm) vraagt hij aandacht voor het vorig najaar verschenen rapport van het Public Committee Against Torture in Israel (PCATI), waarin honderd getuigenverklaringen zijn opgenomen die laten zien dat Israëlische artsen betrokken zijn bij de onmenselijke behandeling en marteling van Palestijnse gedetineerden.

Verbazen doet het me helaas niet. De geschiedenis heeft keer op keer duidelijk gemaakt dat er altijd en overal ter wereld artsen bereid zijn de hippocratische eed te schenden voor wat zij beschouwen als de ‘goede zaak’. Den Exter laat zien dat het in het Midden-Oosten subtieler in elkaar steekt. Israël heeft zich weliswaar gecommitteerd aan het Antifolterverdrag van 1984 maar heeft ook een wettelijke vrijwaringsclausule die folteren legitimeert als de nationale veiligheid in het geding is.

De nationale beroepscode kent een soortgelijke ontsnappingsclausule die samenwerking met de autoriteiten en veiligheidsdiensten onder omstandigheden goedkeurt. Dergelijke legitimering zorgt dat ook artsen die enkel de internationale codes willen volgen – en ik ben ervan overtuigd dat dat de overgrote meerderheid van de artsen in Israël betreft – in een catch-22-situatie belanden. Meewerken mag niet, maar niet meewerken mag ook niet.

De KNMG gaat bij haar Israëlische zusterorganisatie IMA om een toelichting vragen. Of ik daar iets van verwacht? Eigenlijk niet. De grote internationale druk op de IMA die ontstond na een eerder rapport van PCATI over betrokkenheid van artsen bij foltering, heeft weinig impact gehad, gezien het nieuwe rapport. Toch is het goed dat de KNMG verhaal gaat halen. Niets doen is geen optie.

Evert Pronk, hoofdredacteur ad interim

www.twitter.com/medischcontact