De taak van de dokter
5 reactiesMet enige regelmaat ontvangen wij berichten van dokters die het niet meer zien zitten in hun werk, die niet verder kunnen. Dat vind ik pijnlijke berichten.
Pijnlijk omdat het bijna altijd gaat om collega’s die met hart en ziel voor hun patiënten willen gaan, maar die het over de schoenen loopt. Pijnlijk omdat dat naar eigen zeggen meestal het gevolg is van het niet-patiëntgebonden ‘gedoe’. En pijnlijk omdat het hun blijkbaar niet gelukt is daar verandering in te brengen. Het zijn vaak eenzame verhalen; er wordt wat af geworsteld, zonder steun te zoeken. Of zonder steun te krijgen.
Ongetwijfeld zijn er meerdere oorzaken voor dit geworstel en is er niet één oplossing. Want natuurlijk is er energieverslindend niet-patiëntgebonden gedoe, is de werkdruk toegenomen en vragen de patiënten meer van ons dan we kunnen of willen bieden. Het gevoel dat anderen voor ons van alles bepalen overheerst en geeft een soort machteloosheid waardoor collega’s er gelaten en cynisch van worden en als uiterste ‘redmiddel’ het bijltje erbij neer gooien. En dat begrijp ik best. De hamvraag is: waar kunnen we wél zelf wat aan doen?
Er wordt wat af geworsteld
Een stukje van die puzzel vond ik in het interview met hoogleraar palliatieve zorg en hospicezorg Saskia Teunissen, die zal spreken op ons symposium ‘De dokter en de dood 2018’. Zij beschrijft hoe je volgens vier dimensies – lichamelijk, psychisch, sociaal, spiritueel – naar klachten zou moeten kijken om dát boven water te krijgen wat de patiënt niet benoemt. Op de vraag of dit allemaal de taak van de dokter is, antwoordt Teunissen: ‘Dat willen de artsen vaak zelf… ik ken dokters die all the way willen gaan en zicht willen hebben en houden op het totale welbevinden en op mogelijkheden om de situatie te verbeteren.’ In die paar zinnen zit besloten wat één van onze makkes is, namelijk dat we het, zwart-wit gezegd, allemaal zelf willen kunnen én willen doen. En eigenlijk is dat allang niet realistisch meer. Inhoud en organisatie van de zorg van vandaag vragen veel meer samenwerken, meer delegeren en het inzicht dat anderen iets beter kunnen. Dat gaat niet vanzelf.
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
@Deguelle: Hear, hear! Ik had het niet beter kunnen verwoorden!
Natascha Deguelle
Gynaecoloog, Drempt
Dit artikel roept enorme weerstand in mij op.
Toevallig nam ik gisteren deel aan een symposium ‘ hoe blijft de dokter zelf gezond’.
Ik hoorde daar geen enkele collega die problemen had met hard werken. Evenmin bespeurde ik dat collega’s er problem...en mee zouden hebben ondersteund te worden in taken waarin ze niet zo goed zijn. Zo zou menigeen ondersteuning omarmen bij overvloedige administratie, het invullen van laboratoriumaanvragen of zelfs het uitprinten van de etiketten voor de pathologiepotjes.
Het wordt echter problematisch wanneer delegeren van taken leidt tot een soort medisch-lopende-band-werken. Een patiënt komt immers bij ons met een zorgvraag in al haar facetten en deze laat zich niet gemakkelijk fractioneren zonder de zorgkwaliteit te vernielen in het proces.
Ook ik ben bezorgd over de signalen van collega’s die aangeven dat het hen teveel wordt en die graag zorg in alle facetten zouden willen bieden. Ik ben het alleen niet eens met de voorgestelde oplossingsrichting. Ik ben namelijk bang dat er niet alleen gevraagd wordt taken te delegeren, maar bovenal kwaliteit van zorg, zingeving en werkplezier.
Het argument dat de zorg nu eenmaal al deze richting opgaat die opknippen nodig maakt, vind ik onvoldoende. De consequenties van deze richting zal m.i. zijn, meer desillusie, meer ziekte en het verlies van betrokken collega’s. Misschien moeten we terug naar de tekentafel: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.
dolf algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, rotterdam
Zeer fraaie typering van collega Cense: het is buitengewoon ongezond balletje in andermans flipperkast te zijn ! Dank daarvoor.
Aad Cense
psychiater, Stoutenburg
Hard werken op zich is niet een bron van stress; werk wordt stress als je onvoldoende controle hebt en je eigen normen niet meer kunt handhaven.
Daaruit volgt allereerst dat het buitengewoon ongezond is balletje in andermans flipperkast te zijn. M...ogelijk zijn eisen vanuit patiëntenhoek deel van die flipperkast, maar die plegen beter te regisseren te zijn dan systeemkenmerken die worden opgelegd; zie de contracteerkermis en de bureaucratie. En dat wordt bovendien een vicieuze cirkel als die op hun beurt de kwaliteit van je werk negatief gaan beïnvloeden.
De optie meer te delegeren zou ik vanuit hetzelfde besef met wantrouwen bekijken:
Wat aan tijdsinvestering wordt gewonnen kan wellicht door afgenomen controle en marginalisering van de behandelrelatie, - waarin de immateriële beloning voor het werk en een belangrijk deel van de kwaliteit schuil gaan -, teniet gedaan worden of erger.
dolf algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, rotterdam
Zeer terecht punt van aandacht van MC hoofdredacteur Hans van Santen: wat is (nog) wel én wat is niet meer de taak van de dokter. In de kern gaat het dus over grenzen stellen en maatvoering houden.
Dokters die 'all the way gaan' - fraaie typering... daarvoor overigens - doen mij teveel Icarus denken. Teveel hooi op de vork of teveel noten op de zang. Gedoemd tot mislukking ?
Dit 'all the way denken en handelen' heeft- naar mijn idee - de laatste tijd een sterke impuls gekregen door de nieuwe "positieve" definitie van gezondheid (van Hüber cs) die ook door de KNMG breed is omarmd.
Alles blijkt gezondheid te zijn. In de kern is deze opvatting cq wijze van kijken grenzeloos én kent geen maat meer.Check het bij alles is gezondheid. http://www.allesisgezondheid.nl/content/positieve-gezondheid
Blijf ik achter met de oude gezegde: in der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.
Alles is gezondheid ? Dank je de koekoek !