Autonomie

Als artsen herkennen we dat wel van gesprekken in de spreekkamer. Patiënten willen in toenemende mate meesturen bij de behandeling van hun klachten. Daar is meestal niets mis mee. Aan de andere kant willen ze ook de ‘geborgenheid’, het vertrouwen dat de arts het goed doet, deskundig is, besluiten neemt. Als die combinatie van meesturen en overlaten goed werkt, leidt dat tot een goede arts-patiëntrelatie, dé basis van ons vak. In essentie betekent het dat zowel arts als patiënt een beetje autonomie loslaat: de arts accepteert dat de patiënt niet zomaar alles ‘gelooft’ wat hij zegt, de patiënt laat door het vertrouwen in de arts een stuk autonomie varen. De realiteit is dat deze, in theorie ideale, situatie in de praktijk niet altijd zo uitpakt. Dat heeft allerlei redenen, maar een vermeend recht op jeugd en gezondheid, het idee dat alles maakbaar is, speelt daar zeker een rol bij. Dat kan tot ingewikkelde gesprekken leiden. Het meesturen wordt dan dwingen, waar de dokter weinig van moet hebben. De oorzaak daarvan ligt zeker niet eenzijdig bij de patiënt. De medische wereld draagt maar al te vaak bij aan dat beeld van maakbaarheid. We zijn immers liever in het nieuws met onze successen dan met onze beperkingen. Bovendien is voor het verwerven van middelen voor onderzoek marketing een belangrijk instrument geworden. Dat kanker tegenwoordig toch genezen kan, dat pijn hebben niet meer nodig is, dat ouderdom een te genezen ziekte is, dat verzinnen de patiënten niet zelf. Wat mij betreft mag het allemaal een onsje minder.