De Kwestie
4 minuten leestijd
de kwestie

Het beroepsgeheim van de 'dokter aan boord'

8 reacties
Getty Images
Getty Images

De rubriek

Ondanks protocollen en richtlijnen is de dagelijkse praktijk van het artsenvak vaak verre van eenduidig. In de rubriek ‘De Kwestie’ legt Medisch Contact praktijkdilemma’s voor aan haar lezers en aan deskundigen. Uw reacties zijn zeer welkom! Reageren kan onderaan dit artikel. Uw reactie kan geselecteerd worden voor plaatsing in het blad.

De vraag

Hoe ga je om met het beroepsgeheim als je, bijvoorbeeld in een vliegtuig, als arts te hulp bent geschoten en je na afloop om een verslag van je handelingen wordt gevraagd? Kun je informatie verschaffen zonder de privacy van de patiënt aan te tasten?

Toelichting

Al meermalen maakte ik een verre vliegreis mee waar mijn hulp als arts werd ingeroepen en waarbij me na afloop een schriftelijk verslag werd gevraagd. Bij de eerste, zo’n tweeënhalf jaar geleden, bevond ik mij op weg naar Johannesburg. Een Zweedse vrouw had enorme buikpijn; of er een medicus aan boord was. Ik meldde mij en heb me uitgebreid over haar ontfermd. Het liep gelukkig goed af.

Na de landing vroeg de purser mij om gegevens in te voeren op een iPad, inclusief een verslag van de gebeurtenissen. Waarop ik uitgebreid mijn bevindingen en overwegingen beschreef. Want stel dat het later alsnog fout zou gaan! Bovendien voelde ik mijzelf er beter door gedekt. Ik dacht daar dus goed aan te doen.

Totdat ik in Medisch Contact een tuchtzaak las die met mijn belevenissen overeenkomsten vertoonde en waaruit bleek dat een dergelijk verslag de privacy van de patiënt aantast. (Lees: Huisarts slaat plank mis bij hotelgast)

Eind vorig jaar was het opnieuw raak, dit keer onderweg naar Namibië. Een vrouw van halverwege de 60 was flauwgevallen. Stress van het vliegen. Had ze al eerder gehad. Ze had tintelingen in de handen, was klam en zweterig, met een koude neus. Ook werd ze misselijk, moest braken. Langzaam knapte zij wat op en ben ik naar mijn plaats teruggegaan, om na een paar uur nog even te controleren.

Ook nu werd me na afloop om mijn gegevens, en om een verslag van het gebeurde gevraagd. Me inmiddels bewust van de problemen die hieruit konden voortvloeien, vulde ik voorzichtigheidshalve op het formulier maar beperkte informatie in over het probleem, én vroeg ik vooraf aan de patiënte of zij daar bezwaar tegen had. Dat vermeldde ik ook op het formulier. Maar ja… wat is de juridische status daarvan?

Ik hoop niet vaak meer in zo’n situatie te belanden, want ik vind het een moeilijk dilemma. We zijn gewend om decursus bij te houden, dus een verslag schrijven voelt normaal en nuttig. En de vraag vanuit de vliegtuigmaatschappij lijkt mij ook volkomen logisch. Maar blijkbaar mag het niet.

Dus hoe komen we uit deze spagaat?

auteur

Ronald Nooter, uroloog, Franciscus Gasthuis, Rotterdam

de deskundige

Het is goed om te beseffen dat als een arts (nood)hulp verleent de KNMG adviseert om ervan uit te gaan dat er een behandelingsovereenkomst tot stand komt. Hierdoor zijn de patiëntenrechten en -plichten die uit de WGBO voortvloeien van toepassing. Dit houdt onder andere in dat de arts verslag doet van de behandeling in zijn eigen administratie. Maar dat wil niet zeggen dat je dat verslag zomaar overdraagt aan de vliegtuigmaatschappij, zoals de heer Nooter zich terecht afvraagt. Dit verslag is ten eerste bedoeld voor de patiënt zelf 
en ten tweede voor jou als arts. 

Een arts is namelijk altijd en overal gehouden aan zijn beroepsgeheim, ook op vakantie en ook in een vliegtuig. Dit beroepsgeheim omvat alle informatie die een arts in de uitoefening van zijn beroep over de patiënt weet, ook niet-medische zaken en zaken die de arts buiten de patiënt om te weten komt. Dit beroepsgeheim kan worden doorbroken 1) met toestemming van de patiënt, 2) op grond van een wettelijk voorschrift of 3) wanneer er sprake is van een conflict van plichten. Door aan de vliegtuigmaatschappij te vragen welke informatie voor welk doel nodig is, kan een arts mogelijk achterhalen of er sprake is van een wettelijke verplichting. Indien dit niet het geval is, vraagt hij de patiënt om toestemming. Geeft de patiënt die toestemming niet of is het niet mogelijk om deze te vragen, dan kan de arts het beroepsgeheim mogelijk doorbreken op basis van een conflict van plichten. Dit doet zich echter slechts in zeer uitzonderlijke gevallen voor. De uiteindelijke afweging moet de arts wel zelf maken.

Anneloes Rube, adviseur gezondheidsrecht, namens het programmateam Beroepsgeheim KNMG

Uw reacties

@gdkoolhaas Ik heb twee keer moeten helpen, waarbij ik de laatste keer een ambulance naar de gate heb laten komen. Maar ben niet gevraagd om hierover schriftelijk verslag te doen. Verschil in luchtvaartmaatschappij? En waarom? Je behandelrelatie is toch met de patiënt?

@roelant Niet alleen beroepsgeheim, maar ook de AVG komt hier om de hoek kijken. Heeft de vliegtuigmaatschappij een rechtmatig doel om de medische gegevens te verwerken? Kan ik me niet voorstellen. Verslag zal dan beperkt moeten blijven tot algemeenheden. Wat is überhaupt het doel?

@FvRhijn Heb één keer moeten helpen (paniekaanval) en werd niet om verslag gevraagd. Heb zelf wel een verslag gemaakt op een blaadje, voor het geval dat. Nooit meer wat van gehoord.

@cdelouwere Samen met de patiënt invullen dan maar... summier... lastig!

de kwestie privacy beroepsgeheim

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.