De Kwestie
de kwestie

Camerabeelden van stelende patiënt vrijgeven?

Hoe het beroepsgeheim kan knellen

15 reacties

De Kwestie

Ondanks protocollen en richtlijnen is de dagelijkse praktijk van het artsenvak vaak verre van eenduidig.  In de rubriek ‘De Kwestie’ legt Medisch Contact praktijkdilemma’s voor aan haar lezers en aan deskundigen.

Hieronder leest u de casus ‘Camerabeelden van stelende patiënt vrijgeven?’ Uw reacties hierop zijn zeer welkom. Een selectie ervan wordt gepubliceerd in Medisch Contact, in combinatie met een commentaar van een jurist van de KNMG.

Heeft u ook een casus die u wilt delen, stuur deze dan naar: redactie@medischcontact.nl onder vermelding van 'De Kwestie'. Publicatie kan ook anoniem, mits uw naam bij de redactie bekend is.

De vraag

Een patiënt steelt bij de huisartsenpraktijk de fiets van een andere patiënt; het incident staat op een bewakingscamera van de praktijk. Na aangifte van diefstal verzoekt de politie om vrijgave van de beelden door de huisarts. Deze besluit dit niet te doen op grond van het beroepsgeheim. Heeft de huisarts juist gehandeld?

De entree van de huisartsenpraktijk bevindt zich buiten het zicht van de balie en de spreekkamers. Om die reden zijn er videocamera’s geplaatst, zodat de situatie ter plaatse alsnog vanaf de balie bekeken kan worden.
Patiënt A heeft een afspraak bij huisarts B en komt met de fiets, die hij in het fietsenrek naast de voordeur zet. Enkele minuten erna komt patiënte C aan bij de praktijk, ongeveer tien minuten te laat voor haar afspraak met huisarts D. De doktersassistente vraagt of het akkoord is dat C nog gezien wordt. D stemt hiermee in en roept C binnen.
Na afloop van zijn consult ontdekt A dat zijn fiets gestolen is. Hij vraagt aan de assistente of zij de camerabeelden wil terugkijken en kan zien wie zijn fiets heeft gestolen. De assistente vraagt aan A om in ieder geval aangifte te doen, zegt dat ze zal overleggen met de huisarts en besluit na het overleg de beelden terug te kijken.

Herkenbaar
Op de camerabeelden is duidelijk zichtbaar en herkenbaar patiënte C. Te zien is dat zij direct na aankomst bij de praktijk richting de betreffende fiets loopt, deze uit het rek haalt en er vervolgens mee wegfietst. Enkele minuten later is te zien dat C zonder fiets terug komt lopen en alsnog naar binnen gaat. Na het zien van deze beelden neemt huisarts B direct contact op met de KNMG Artseninfolijn, met de vraag hoe te handelen in deze situatie. Ook probeert hij diezelfde dag tot tweemaal toe telefonisch contact op te nemen met C, zonder succes.
A doet aangifte en de politie bezoekt diezelfde dag nog de praktijk met het verzoek de beelden te mogen zien, wat door de assistente en B wordt geweigerd. Zij zeggen ook niks over wat er op de beelden te zien is. Drie weken later volgt nog een telefonisch verzoek van de politie om inzage in de camerabeelden. Ook dit verzoek wordt niet gehonoreerd. Op geen enkel moment spreken de medewerkers zich tegen A uit over de inhoud van de beelden.

Onrechtvaardig
Het probleem waarmee de huisartsen zich geconfronteerd zagen en dat zij ook aan de KNMG hebben voorgelegd, is: vallen ook videobeelden van een beveiligingscamera onder het beroepsgeheim en zo ja, is er sprake van een situatie waarin dit geschonden mag worden? Als de beelden in deze situatie onder het beroepsgeheim vallen, is de volgende vraag: wat mag je met de beelden doen als de dader een toevallige passant is of de (niet hier ingeschreven) partner van een patiënt? 
Het gebonden zijn aan het beroepsgeheim gaf de leden van het team een sterk gevoel van onrechtvaardigheid, omdat het er in dit geval toe leidt dat een dader beschermd wordt en een slachtoffer benadeeld. De wetenschap dat het team desondanks correct heeft gehandeld, zou dit gevoel wat kunnen verzachten. Daarom luidt de laatste vraag: is er juist gereageerd door de beelden niet af te staan aan de politie?


Yoav Senft
aios huisartsgeneeskunde

Tessa van Mierop
huisarts

contact: yoavsenft@gmail.com; cc: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld

De deskundige

U heeft volkomen juist gereageerd door de beelden niet af te staan aan de politie. Dat dit onrechtvaardig aanvoelt, is alleszins invoelbaar. Daarom een korte toelichting.

Als arts heeft u een beroepsgeheim. De wetenschap dat u moet zwijgen over alles wat u in het kader van uw beroepsuitoefening ter kennis is gekomen, vormt een belangrijke waarborg voor de onbelemmerde toegang tot de gezondheidszorg en de privacy van patiënten. Het beroepsgeheim is daarom iets om zuinig op te zijn; het is essentieel voor het vertrouwen van patiënten in u als professional.

Geldt het beroepsgeheim dan ook voor strafbare feiten? Jazeker. Ook wetsovertreders hebben recht op medische zorg. Dat vindt ook de wetgever. Om dit te benadrukken hebben artsen – anders dan gewone burgers – geen aangifteplicht. Van hen wordt voorts verwacht dat zij zich tegenover de politie en rechter beroepen op hun verschoningsrecht.

Doorbreking van het beroepsgeheim is alleen toegestaan indien de patiënt daarmee instemt, indien de wet dat voorschrijft of indien er anders ernstig gevaar dreigt voor anderen of de patiënt zelf. In dat laatste geval, waarbij de zwijgplicht conflicteert met de beschermingsplicht van artsen, moet worden gedacht aan situaties als een patiënt die met te veel alcohol op als buschauffeur een groep vakantiegangers wenst te vervoeren of een patiënt die dreigt een familielid iets aan te doen. In die situaties van dreigend gevaar kunt u eventueel, en vaak als ultimum remedium, de politie inschakelen, waarbij u zo min mogelijk medische informatie mag overleggen.

Maar mag een arts dan niet eens beveiligingsbeelden vrijgeven? Nee. Hetgeen u via camera’s in uw praktijk opneemt, valt ook onder uw beroepsgeheim. U mag immers geen mededeling doen over wie bij u zijn geweest en waarvoor. Door filmbeelden vrij te geven zou dan toch te zien zijn wie zich tot u hebben gewend. Dat mag alleen – zoals gezegd – indien er ernstig gevaar dreigt. Doorbreken met een beroep op een conflict van plichten is niet bedoeld om een misdaad op te lossen, hoe moeilijk dit soms ook valt in te voelen.

Mag u dan niets doen? Wel degelijk! Er is alle reden om met de verdachte een stevig gesprek te voeren en aan te dringen op teruggave van de fiets.

Aart Hendriks
coördinator gezondheidsrecht KNMG


Zie ook

De KNMG-handreiking Beroepsgeheim en politie/justitie


Download dit artikel (PDF)
de kwestie beroepsgeheim
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Meijnen

    jeugdarts, MIDDELBURG Nederland

    Waar ik nog vragen over heb is het volgende: de deskundige zegt:
    "De wetenschap dat u moet zwijgen over alles wat u in het kader van uw beroepsuitoefening ter kennis is gekomen, vormt een belangrijke waarborg voor de onbelemmerde toegang tot de gezo...ndheidszorg en de privacy van patiënten." mijn vraag is, wat verstaan we onder "in het kader van de beroepsuitoefening"? Als een patient buiten de proktijk, dus nog niet in hoedanigheid als patient, iets steelt wat ook wordt opgenomen. Is dat dan tijdens het uitoefenen van het beroep van de huisarts tegenover de steler? de steler was nog niet eens bij de huisarts binnen geweest maar was op en neer gefietst om primair de fiets te stelen. Mij lijkt dat als de steler de praktijk binnentreed en in de wachtkamer gaat zitten, zij als "patient" van betreffende huisarts gezien kan worden. Hier is vast jurisprudentie over, waardoor het is zoals de deskundige boven toelicht. deze jurisprudentie zou ik graag bij de toelichting zien.

  • G.H. Rach

    KNO-Arts, WILLEMSTAD CURAÇAO

    Komen er “geloofs” extremisten of ander ordinair gespuis mijn praktijk binnen en executeren mijn medewerkers, patiënten en mij : valt dit nog onder beroepsgeheim? Ik heb inmiddels ook camara’s rondom hangen. Als ik nog mijn laatse adem uitblaas,in aa...nwezigheid van een overlevende, geef ik de autoriteiten toestemming de beelden te bekijken. Daarvoor zijn de camara’s. Beroepsgeheim is hetgeen mij in vertrouwen onder ogen en ter ore komt van en over een patiënt.
    Mocht ik dan toch ongelijk hebben gehad, mag de Inspectie mij posthuum een maatregel opleggen....!

  • P. Hamers

    gynaecoloog, Sneek

    Dit heeft helemaal niets met het medisch beroepsgeheim te maken. Onmiddellijk overhandigen aan de politie, deze video-opname.

  • R.R. Smit Duijzentkunst

    bedrijfsarts, Emmen Nederland

    Bij de geheimhoudingsplicht hoort ook dat je als arts zelfs niet mag doorgeven, wie het spreekuur heeft bezocht (indien dit uit vrije wil gebeurt). Daarom kan ik me goed voorstellen dat de mensen van deze praktijk niet zomaar beelden van bezoekende p...atiënten vrijgeven. Aan de andere kant kan er geen sprake zijn van een vrijbrief omdat je een fiets steelt bij een huisartsenpraktijk. Ik vind dat de opname van het stelen van de fiets aan de politie moet kunnen worden getoond, maar niet meer dan dat. Hetzelfde kan gelden als een toevallige passant de fiets meeneemt, of een partner van een patiënt. Dit betekent ook dat er geen naam bij kan worden gegeven.

  • R.S. van Coevorden

    huisarts, AMSTERDAM Nederland

    Waarvoor zou je een camera ophangen, om vervolgens jezelf vleugellam te maken door alles wat daarmee opgenomen is onder het MEDISCH beroepsgeheim te laten vallen?! Zoals andere commentatoren reeds zeiden... het betreft een vergrijp in de openbare rui...mte en heeft niets met de arts-patient relatie te maken. Of het toegestaan is de identiteit van de dader vrij te geven (omdat deze bekend is in de praktijk), daar valt over te twisten en kan ik mij voorstellen dat de KNMG regels daar restrictief in zijn. Wij hebben geen opsporingstaak. Die ligt bij de politie en deze hebben zelf de mogelijkheid om, middels de beelden, de identiteit te achterhalen.

  • Steven J.A. Verbeek

    Bedrijfsarts, COULLONS Frankrijk

    Het beroepsgeheim is er om te waarborgen dat een patiënt ten allen tijde een arts kan bezoeken. Het feit dàt men een arts bezoekt en de inhoud van het consult vallen daar m.i. ook onder. Als patiënte C een fiets pikt, nota bene van een mede-patiênt, ...schaadt zij zij willens en wetens de vertrouwensband met de huisarts. Hetgeen aan de huisarts het recht geeft de beelden aan de politie te laten zien.
    Is patiênte C dan verloren voor de praktijk? Zeer waarschijnlijk maar dat heeft ze dan op haar eigen geweten. Het belang van patiênt A gaat boven dat van patiënte C.

  • R.J. Verkes

    forensisch psychiater, Nijmegen

    Als men dit doortrekt, zou men vanwege het beroepsgeheim ook geen aangifte kunnen doen als men een patient betrapt op stelen uit de praktijk. Het beroepsgeheim heeft niet te maken met deze situatie.

  • C. Kuijpers

    Medisch adviseur, NIJMEGEN Nederland

    Het beroepsgeheim heeft tot strekking dat je niet gehinderd mag worden een dokter te raadplegen en dat je vrijuit met een arts kunt spreken. Dit speelde zich geheel buiten de spreekkamer af. Dus de arts had de beelden moeten vrijgeven. Dit valt buite...n het beroepsgeheim.

  • E. van Herk

    huisarts, KAMPEN Nederland

    Dit is buiten de spreekkamer gebeurd en heeft geen directe relatie met waar de stelende patient voor kwam. Ik zou geen scrupules hebben de beelden vrij te geven.

  • D.H. Croon

    huisarts, GRONINGEN Nederland

    Helaas is deze zelfde situatie bij ons meermaals voorgekomen. Drie keer ging het om een patiënt van ons centrum, één keer diefstal van een portemonnee en twee keer diefstal van een fiets. De daders die werden herkend als afkomstig uit de eigen prakti...jk zijn rechtstreeks benaderd en hebben de keus gekregen.. Als beheerder van het gebouw hoefde ik maar één keer mijn eigen patiënt te benaderen. Personalia van de daders zijn niet doorgegeven omdat die uit het medisch dossier afkomstig waren. Ook zijn beelden overhandigd van vernielingen aan auto's door een niet patiënt en van 2 straatrovers, waarbij nooit duidelijk is geworden of het patiënten waren.
    Vanzelfsprekend zal ik mij conformeren aan wat hier rechtens mag.. Maar de cultuur van daderbescherming die we in Nederland hebben mag best onderwerp van discussie zijn. Dit zijn grenzen die iedereen kent en waar dus ook iedereen op mag worden aangesproken. De relatie met het beroepsgeheim is in dit geval indirect. Er is niets doorgebriefd wat één van ons uit hoofde van zijn of haar professie heeft vernomen. Schiet er maar op..

  • M.A.J.M. Hamers

    bedrijfsarts, NIJMEGEN Nederland

    Ik ben het helemaal eens met de reacties van col;egae Croon, Van Herk en Verbeek. Het beroepsgeheim schiet in deze situatie zijn doel voorbij. Wat mij betreft verlies je heel wat patientenrechten als je strafbare feiten pleegt. De camerabeelden zijn ...vertrouwelijk in het kader van patientenzorg, maar van patientenzorg is geen sprake als daarop te zien is dat iemand zich niet als patient gedraagt.

  • Marc van Wijk

    Huisarts, Delft Nederland

    Wat is het nut van een beveiligingscamera als er na een incident niets gedaan wordt met de beelden waarop de veroorzaker van een incident herkenbaar in beeld is? Ik zie ook de relatie met het beroepsgeheim niet: de patent is pas na het stelen van de ...fiets lopend naar de praktijk gekomen. Vanaf dat moment (het lopend naar de praktijk komen) is sprake van het feit dat deze patiënt een arts bezoekt. Dat valt onder het beroepsgeheim. Daaraan voorafgaand is sprake van een stelende burger wiens daad op de camera is vastgelegd. En daarvoor hangt die camera daar o.a. (neem ik aan).

  • K. den Besten

    huisarts, PAPENDRECHT Nederland

    het is triest dat hier nog over gediscusieerd dient te worden : stelen = stelen .
    het beroepsgeheim gaat over MEDISCHE zaken.
    zelfs diefstal uit mijn spreekkamer valt bij mij niet onder het beroepsgeheim , zou een mooie boel worden .

  • L.H. Sie

    internist niet praktiserend, PURMEREND Nederland

    Onjuist!
    Diefstal, zelfs in of rondom de praktijk locatie, heeft niets met het medisch beroepsgeheim te maken. De medische gegevens van de betreffende blijven buiten deze discussie tenzij bijvoorbeeld de dief kleptomaan is.
    Dit is niet te vergelijke...n met de geheimshouding plicht die een priester heeft over wat hij heeft vernomen tijdens een biecht, waar gevoelsmatig de desbetreffende collega aan zou hebben gedacht.

  • A. Boersma

    Huisarts, WAGENBORGEN Nederland

    Wie op deze manier het vertrouwen schendt verdient geen recht op privacy. Daarbij vindt het vergrijp plaats in de publieke ruimte (op straat) en is de dader op dat moment niet in de hoedanigheid van patiënt actief geweest. Ik zie niet in wat dit met ...het beroepsgeheim te maken heeft. Tenzij het gaat om een patiënt met kleptomanie, dan kan ik me er nog iets bij voorstellen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.