Mag een verpleegkundige zelfstandig afzien van reanimatie?
De Kwestie
20 reacties
De rubriek
Ondanks protocollen en richtlijnen is de dagelijkse praktijk van het artsenvak vaak verre van eenduidig. In de rubriek ‘De Kwestie’ legt Medisch Contact praktijkdilemma’s voor aan haar lezers en aan deskundigen. Uw reacties zijn zeer welkom! Reageren kan onderaan dit artikel.
Heeft u ook een casus die u wilt delen, stuur deze dan naar: redactie@medischcontact.nl onder vermelding van 'De Kwestie'. Publicatie kan ook anoniem, mits uw naam bij de redactie bekend is.
De vraag
Een verpleegkundige van het Ommelander Ziekenhuis is na veertig jaar trouwe dienst op staande voet ontslagen. Daarnaast is ze door de Inspectie voor de Gezondheidszorg voor het tuchtcollege gedaagd, die gisteren uitspraak deed en haar een beroepsverbod oplegde. De reden? Ze besloot geen reanimatie te starten toen haar patiënt, een verzwakte man van 72 jaar met naar de lever uitgezaaide darmkanker, onwel werd. Ze was bang de man te schaden en zag geen reële kans op succes. Er waren geen beleidsbeperkingen afgesproken.
Is er niet expliciet een afspraak om van reanimatie af te zien, dan moet je als verpleegkundige altijd starten. Deze afspraak-is-afspraakcultuur maakt verpleegkundigen kwetsbaar. Ten eerste omdat het reanimatiebeleid een zaak van de behandelend arts is, en als het meezit ook van de patiënt. Verpleegkundigen hebben geen formele inspraak, maar staan wel als eerste aan het bed als het misgaat met de patiënt.
In de media werd gesuggereerd dat in deze casus reanimatie niet met de man was besproken. Maar stel dat hij wel toestemde, op basis van wat deed hij dat dan? De ervaring leert dat artsen hun patiënt zelden gedetailleerd informeren over kansen en risico’s.
Juist dat maakt het werk voor verpleegkundigen ingewikkeld. Een reanimatie starten waarbij de kans op succes klein is, en de kans op een zwaar beschadigd sterven groot, terwijl je niet weet waar de patiënt voor gekozen heeft? Ga er maar aan staan.
Het is voor artsen overigens onmogelijk een patiënt gedetailleerd te informeren. Het meest van invloed op de uitkomst van een reanimatie is de context van de hartstilstand, en juist dat laat zich niet voorspellen. Dit is het tweede aspect dat verpleegkundigen kwetsbaar maakt. Ook al is de context hopeloos, van verpleegkundigen wordt hoe dan ook verwacht te starten met reanimatie. Het gebeurt da ook regelmatig dat zij, zowel binnen als buiten het ziekenhuis, een schier kansloze reanimatie toch starten omdat ze bang zijn voor de juridische consequenties wanneer ze het niet doen. De schade aan patiënten en zichzelf nemen ze voor lief.
Heeft een verpleegkundige, in het kader van goed hulpverlenerschap, ruimte om af te zien van reanimatie als de situatie daarom vraagt? Dat is de centrale vraag in deze kwestie.
Of de verpleegkundige uit het Ommelander Ziekenhuis een redelijke afweging heeft gemaakt is iets anders. Daarvoor kennen we nog te weinig details van de omstandigheden.
Maar haar ontslag op staande voet en de tuchtzaak lijken vooral een waarschuwing aan alle verpleegkundigen: waag het niet zelf na te denken in een acute situatie.
Wat vindt u? Had het tuchtcollege met haar uitspraak verpleegkundigen enige ruimte moeten verschaffen om af te zien van reanimatie als de situatie daarom vraagt? Of moet dit een strikt medische aangelegenheid te blijven?
Hugo van der Wedden, verpleegkundige en medisch socioloog
De uitspraak van het Regionaal Tuchtcollege Groningen
de deskundige
Onwetend en vooringenomen
De verpleegkundige heeft tijdens de tuchtzaak aangegeven dat zij ervan overtuigd was dat de patiënt ‘er zodanig slecht aan toe was’ dat reanimatie ‘geen zin had’ en dat zij door het volledig reanimatiebeleid bij deze patiënt ‘in gewetensnood verkeerde’.
Dit was echter een aanname. De patiënt was weliswaar oud, had een gemetastaseerde maligniteit en was lichamelijk verzwakt, maar verkeerde hierdoor (nog) niet in een terminale fase van zijn leven.
De houding van de verpleegkundige lijkt vooringenomen en gaat ervan uit dat het behandelen van complicaties bij een oudere patiënt met gemetastaseerde kanker altijd disproportioneel is. Maar dat gaat voor vele soorten kanker niet meer op. De vijfjaarsoverleving van een patiënt met uitgezaaide colonkanker (stadium IVa) is ongeveer 12 procent. Is het dus gebaseerd op onwetendheid dan valt haar te verwijten dat zij niet op de hoogte is van de huidige stand van zaken en op verouderde kennis een zelfstandige beslissing heeft genomen die niet door de behandelend artsen wordt onderschreven. Dit is ook een moreel verwijt, omdat afhankelijke patiënten mogen verwachten dat zij door deskundige professionals worden verzorgd. Daarnaast heeft zij klaarblijkelijk verzuimd om te bedenken dat de circulatiestilstand ook veroorzaakt kon zijn door bijvoorbeeld verstoring van de elektrolyten door de diarree. Een niet primair cardiale oorzaak van een circulatiestilstand is gemakkelijker te verhelpen. Zijn onwetendheid en vooringenomenheid de basis van haar beslissing dan is zij zowel professioneel, juridisch als moreel verwijtbaar. De patiënt heeft zij hierdoor een kans op leven ontnomen. Haar stellingname dat de patiënt na reanimatie door aspiratie van sondevoeding ‘op verschrikkelijke wijze zou overlijden’ is ook een ongefundeerde aanname. Met dodelijk gevolg.
Belangrijk in deze casus is dat de behandelaars nagedacht hadden over de behandeling van de patiënt en besloten hadden tot een volledig beleid. Dat maakt de beslissing van de verpleegkundige op basis van vooringenomenheid, onvoldoende professionele kennis en ongefundeerde veronderstellingen des te meer moreel verwijtbaar. Een ziekenhuis behoort immers een veilige haven te zijn waar patiënten mogen verwachten door ter zake kundige professionals te worden behandeld. Deze verpleegkundige behoorde hier, in relatie tot deze patiënt, klaarblijkelijk niet toe. Ik onderschrijf de zware beslissing van het tuchtcollege tot doorhaling in het BIG-register daarom volledig.
Ik ben van mening dat een verpleegkundige in een dergelijke situatie niet het recht heeft om zelfstandig beslissingen te nemen. Zij zal haar bedenkingen kenbaar moeten maken aan de behandelend arts en/of leidinggevende en tijdens een multidisciplinair overleg kunnen inbrengen en ter discussie stellen. Maar in een behandelrelatie zal de eindverantwoordelijke arts moeten beslissen over wel of niet reanimeren of andere behandelbeperkingen. De verpleegkundige is hiertoe niet bevoegd noch bekwaam.
dr. Anton van der Grient
internist n.p., Meppel
Bijna 50 jaar geleden was ik de internist van het Delfzicht ziekenhuis, nu onderdeel van de Ommelander Ziekenhuis Groep. Alhoewel ik al ruim dertig jaar geen relatie meer heb met het ziekenhuis voel ik me toch nog betrokken bij wat daar gebeurt, zo o...ok bij het ontslag van een verpleegkundige vanwege het niet reanimeren van een terminale patiënt.
Tegenwoordig is veel wettelijk geregeld rond euthanasie, destijds was dat anders. Als een terminale patiënt geen tekenen van leven meer vertoonde, slaakte iedereen een zucht van verlichting, zowel de familie, als de betrokkenen in het ziekenhuis. Bij terminale patiënten werd een soort palliatieve sedatie toegepast, maar in een andere vorm dan nu. Er werd niet over gesproken, hoogstens met een collega, de verpleging en de familie. Nu is er een wettelijk kader en is de discussie open over deze situaties. Dat is een grote vooruitgang.
Bij het oordelen over deze verpleegkundige met een dienstverband van veertig jaar is de historie wel van belang, omdat zij is opgeleid in de toen gebruikelijke begeleiding van terminale patiënten. De vraag is: wie heeft het gebeuren gemeld bij de inspectie: de betrokken arts of de raad van bestuur? Vervolgens is de vraag: bestaat er nu wel of geen reanimeerbeleid? Bij mijn weten is dat nog een hiaat in de huidige regelgeving.
Deze casus zou een aansporing moeten zijn om dat te gaan vastleggen en niet om deze verpleegkundige een levenslange straf op te leggen, terwijl andere betrokkenen zoals de medische staf of de raad van bestuur buiten schot blijven. Kortom, er is behoefte aan een landelijke regeling over al of niet reanimeren waarover in ieder geval met terminale patiënten en hun familie moet worden gesproken. Opdat wordt voorkomen dat terminale patiënten twee keer overlijden!
[Reactie gewijzigd door op 29-11-2017 12:41]
Marit Overmeire
Geneeskundestudent, Utrecht
(Dit is een vervolg op mijn eerdere reactie hieronder)
Het gaat evenmin over (al dan niet terechte/invoelbare) gewetensnood over de reanimatie. Dan had de verpleegkundige nog wel haar collega's correct kunnen informeren. Door haar manier van hande...len heeft zij laten blijken dat zij vond dat deze patiënt überhaupt niet meer geholpen moest worden, en dat overlijden in zijn geval het beste was. Dit was echter niet aan haar om te beslissen. Een in jouw ogen onethisch reanimatiebeleid maak je kenbaar in een overleg met de behandelend arts en dan kan dit eventueel worden heroverwogen. Je moet er als patiënt op kunnen vertrouwen dat je behandeld wordt als dat is afgesproken. Je moet er daarnaast als behandelaar op kunnen vertrouwen dat de door jou opgezette behandeling gesteund wordt door je collega’s. Anders wordt elke mogelijk levensreddende behandeling volstrekt willekeurig.
Deze patiënt was één van de zeldzame gevallen die beter buiten dan binnen het ziekenhuis een circulatiestilstand had kunnen krijgen. Een willekeurige voorbijganger of zijn familie thuis zou op zijn minst 112 hebben gebeld en naar kennen en kunnen EHBO hebben verleend.
Deze verpleegkundige heeft iets heel basaals nagelaten omdat zij vond dat zij beter over iemands (kwaliteit van) leven kon beslissen dan de behandelend arts en de persoon om wiens leven het ging tesamen. Als burger heb je in Nederland de plicht om te doen wat je kan als iemand medische hulp nodig heeft; je mag dat diegene niet onthouden. (Wetboek van Strafrecht, artikel 255 en 450).
Ik vind het oordeel van het tuchtcollege niet alleen volkomen terecht, ik zou zelfs nog een stap verder gaan. Als dit mijn dierbare was geweest, zou ik aangifte doen voor het nalaten van het verlenen van hulp en alles in het werk stellen om dit tot een strafzaak te laten komen.
Marit Overmeire
Geneeskundestudent, Utrecht
In veel van de onderstaande reacties wordt flink gespeculeerd omdat "we niet alle feiten kennen". Dat is niet nodig, want de uitspraak van de tuchtrechter met de besproken feiten is via http://tuchtrecht.overheid.nl/zoeken/resultaat/uitspraak/2017/EC...LI_NL_TGZRGRO_2017_19?zaaknummer=vp2017%2F07&Pagina=1&ItemIndex=1 te lezen. Wellicht goed om even te doen voor het plaatsen van een reactie...
Paar feiten:
- De behandeling van de patiënt was in opzet curatief
- Er was een volledig beleid afgesproken en dit was vastgelegd in zijn dossier
- Hij was opgenomen ivm braken, diarree, uitdroging en een infectie als gevolg van een chemobehandeling die hij onderging voor darmkanker met uitzaaiingen naar de lever en hij kreeg tijdens de opname last van vermoeidheid, verslechterde nierfunctie, hevige diarree en benauwdheid
- De verpleegkundige wist tijdens haar dienst van het volledige beleid dat voor deze patiënt gold en heeft ook nog met de arts overlegd over verlaging van het infuus ivm de benauwdheidsklachten
- De patiënt gaf aan op de postoel te moeten en toen hij daarop zat is verpleegkundige even de kamer uitgelopen. Toen zij kort daarna terug kwam zat patiënt onderuitgezakt op de stoel.
- Zij heeft wel hulp gehaald, maar niet op de noodknop gedrukt, en daarnaast tegen haar collega's gezegd dat deze man niet gereanimeerd hoefde te worden. (Deze collega's hebben dit later bij hun aanspreekpunt in het ziekenhuis gemeld toen zij ontdekten dat er voor deze patiënt wel degelijk een volledig beleid was afgesproken.)
Naar mijn idee gaat het hier niet om de vraag of een verpleegkundige dit wel of niet zelfstandig mag beslissen. Ook een arts zou na het afspreken van dit beleid heel wat uit te leggen hebben als hij/zij niet om hulp belt en op zijn minst start met behandelen van iemand die net onderuit is gegaan.
(Ivm limiet van tekens; zie vervolg in mijn volgende bericht)
Herman Kuitert
Huisarts, huisartsgroepsbegeleider, scenarts, Eenrum
Ik vind de maatregel meedogenloos hard. Er is op geen enkele manier rekening gehouden met eventuele verzachtende omstandigheden. Er is ook niet gekeken of de verpleegkundige beoogde te handelen in het belang van de patiënt. Er is uitsluitend gekeken... of iemand zich wel aan de regels heeft gehouden. Evenals bij de zaak Tuitjehorn kunnen de instanties dan niets anders bedenken dan er keihard tegenaan te gaan. Het is uiteraard zonneklaar, dat er hier een grens is overtreden, maar kan men nu werkelijk niets anders bedenken dat een sanctie op te leggen, die alleen in de meest ernstige gevallen wordt opgelegd. Voor mij onbegrijpelijk.
esther derksen
internist, zutphen
Naar aanleiding van het artikel en de reacties heb ik nog een aantal opmerkingen
1. De verpleegkundige zat fout door bewust het afgesproken reanimatiebeleid te negeren
2. De casus bevat te weinig details om betrouwbaar iets te zeggen over de juisth...eid van het afgesproken reanimatiebeleid. De term “naar de lever gemetastaseerd coloncarcinoom” kan slaan op een diffuus gemetastaseerd carcinoom met leverfalen bij een pre-terminale patient, maar ook op een fitte 70-er met een coloncarcinoom en solitaire levermeta. Deze laatste kan goed in opzet curatief behandeld worden met neo-adjuvante chemotherapie en vervolgens hemicolectomie en partiele leverresectie. Dergelijke chemotherapie kan zeer toxisch zijn en voorheen gezonde patiënten ineens ernstig ziek maken met orgaanfalen. Het is logisch dat in dergelijke gevallen het reanimatiebeleid opnieuw kritisch bekeken moet worden, echter ook dan is in sommige gevallen reanimeren te rechtvaardigen
3. Ik ben geschrokken en boos van het dedain dat spreekt uit het commentaar van collega Lincke, kinderarts te Amsterdam. Hij schrijft “een 77 jaar oude man met een naar de lever gemetastaseerde darmkanker die zogenaamd curatief behandeld wordt in een streekziekenhuisje aan de rand van Nederland, ik kan me vergissen maar dit lijkt me een merkwaardig scenario. Als de behandelopzet inderdaad curatief was, dan hoort zo'n patiënt thuis in een andere setting”. Is dit randstedelijke en/of academische arrogantie of puur onwetendheid omdat dit buiten zijn werkterrein valt? Of doen ze in Amsterdam wellicht niet aan MDO’s waarbij academie en periferie gezamenlijk het optimale behandelplan voor iedere individuele patient bepalen, inclusief de locatie van de behandeling? Ik hoop dat het alleen maar onwetendheid is, anders vrees ik het ergste voor de kinderartsen uit ziekenhuisjes buiten Amsterdam die met hem moeten samenwerken….
Mieke Visser
huisarts, onderzoekster eol care intensive care, AMSTERDAM
Uitgezaaide darmkanker, benauwd en met een ng tube omdat patient niet meer zelf kan eten. Het UMC Groningen wilde nog wel een operatie doen?... Wat als de patient daar nog zieker uitgekomen was en op de intensive care beland voor weken, maanden? Dat ...wordt wel als goed beleid beoordeeld? Een verpleegkundige die na jaren ervaring de inschatting maakt dat patient alleen nog maar meer zal lijden dan hij nu al doet indien zij hem zal re-animeren wordt zo afgestraft en uit haar beroep gezet, en de artsen die én geen tijd maken om te spreken met patient over re-animatie beleid én geen tijd maken om te spreken of doorgaan met behandelen en uitvoeren van futile behandelingen nog wel zin heeft, gaan vrij-uit en kunnen nog jaren zo doorgaan? Dhr Kompanje spreekt over 5 jaars overleving van colonkanker van 12 procent. Wat gebeurt er met 'de behandelingen' van de overige 88 procent patienten, nl patienten die nog weken, maanden op de intensive care mogen liggen en behandelingen ondergaan 'waarover behandelaars hebben nagedacht en besloten tot een volledig beleid' (quote dhr Kompanje). Nee, dan heeft de verpleegkundige heel wat minder nagedacht...
b kooistra
specialist ouderengeneeskunde, almere Nederland
Behandelafspraken moeten natuurlijk worden nagekomen. Eigen afwegingen kunnen dat soms misschien doorkruisen, maar dat moet dan wel verantwoord worden en goed beargumenteerd. Hier lijkt dat niet het geval geweest zo lezen we, het was een eigenmachtig...e inschatting die duidelijk inging tegen die van de arts en de familie die de afspraak hadden gemaakt. Jammer maar de tuchtuitspraak lijkt op dat punt onvermijdelijk.
Of deze behandelafspraak recht deed aan de situatie en de prognose is een interessante vraag maar in feite niet relevant voor de vraag of de verpleegkundige die mocht negeren.
Er zullen altijd reanimatieafspraken blijven voorkomen die de verpleegkundige, of de arts, tegen de borst stuiten of zelfs ethisch onaanvaardbaar worden geacht. Wie daar een oplossing voor ziet mag het zeggen.
We vermoeden dat het voorkomt dat verpleegkundigen en mogelijk ook artsen soms "een blokje omlopen" of iets minder haast maken met de noodknop uit gewetensnood over dergelijke afspraken. Wie daar een oplossing voor ziet mag het ook zeggen.
j.h. ekering
geneeskundig adviseur, Culemborg
In dubio abstine. Doodzonde (!) dat ik deze ervaren verpleegkundige nooit meer aan mijn bed zal kunnen zien. Een voorbeeld van empathisch handelen dat de grond wordt ingeboord. Jammer.
Han van Engelen
specialist ouderengeneeskunde, Zaandam
Je bent als specialist ouderengeneeskunde zeer gewend de 'reanimatievraag' te stellen bij het kennismakingsgesprek op de dag van opname. Mocht dat onverhoopt niet lukken dan zijn het de verzorgenden die je wijzen op de noodzaak dat het snel 'op papie...r komt'. Over het algemeen kiezen ouderen voor niet-reanimeren. Vaak heel duidelijk. Is het onderwerp niet besproken dan is het aan de arts om 1) een uitspraak zeer wenselijk te achten en wel op korte termijn en 2) duidelijk te maken dat in de tussentijd het reanimatie-ja geldt. Ook aan de verzorgenden.
Lastig wordt het als de patient, vaak samen met de familie, kiest voor reanimatie terwijl de arts voldoende medische gronden denkt te hebben het niet aan te bevelen. De arts móet dan laten blijken dat hij/zij reanimatie onwenselijk acht. Vaak levert deze verduidelijking consensus op.
Kees van Houten
, Internist
Zonder alle details van deze casus te kennen is de verpleegkundige blijkbaar tekort geschoten in haar aanpak van de circulatiestilstand - waarom dan ook, we kennen allemaal de details niet. Ik vraag me echter af of je zoiets niet binnen het ziekenhu...is kunt bespreken en iedereen een lering uit deze trieste casus kan trekken ipv én iemand na 40 jaar dienst op staande voet te onslaan én alles nog te melden aan de IGZ met als gevolg een schorsing uit het register met alle gevolgen van dien. (bestaansbasis!) Ik vraag me -kennende andere uitspraken van de tuchtcolleges- af, in welk land wij hier eigenlijk leven... Dit was kennelijk een fout, die moet je bespreken, maar je moet daar zeker niemand een levenslange straf voor opleggen, want precies dit is hier gebeurd.
R. de Vries Lentsch
Huisarts, Lelystad
Er is hier mogelijk sprake van een 'niet pluis' gevoel bij een zeer ervaren verpleegkundige, die een beslissing
heeft genomen in een noodtoestand. Zij was op dat moment alleen, kende de patiënt mogelijk wat beter, en heeft een achteraf nooit goed te... controleren besluit genomen niet te reanimeren. Zoals eerder genoemd was niet bekend of de patiënt gereanimeerd wilde worden, dus handel je dan in de geest van de patiënt. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de verpleegkundige kwade bedoelingen had. Zij heeft door haar beslissing haar nek uitgestoken met bekend gevolg. Het boek van Bert Keyzer 'alles wordt niets' is in dit kader lezenswaardig: hij beschrijft daarin een aantal keren dat in de zorg het behandelen soms bizarre vormen aanneemt en dat tegen beter weten in toch wordt doorbehandeld: voor artsen en verpleegkundigen is niet behandelen vaak moeilijker dan wel behandelen. Hopelijk wordt nog bekend waaraan de patiënt is overleden, wat zijn prognose
was en hoe de familie van de gang van zaken denkt.
Aart Koopmans
anesthesioloog-intensivist, Uden
Geheel eens met Carsten Lincke.
Nogmaals de context van het verhaal weten we niet.
Neemt niet weg dat een verpleegkundige juridisch gezien niet mag besluiten om niet te reanimeren.
Echter het zou wel eens kunnen zijn als je een moreel beraad houdt..., dat zij ethisch wel correct heeft gehandeld.
DUS: eerst alle feiten op tafel voordat we kunnen oordelen in deze.
Carsten Lincke
kinderarts, Amsterdam
Een dieptriest verhaal dat zonder kennis van de gedetailleerde diagnose en conditie van de patiënt moeilijk is te beoordelen. We moeten het doen met de gegevens in de uitspraak van het tuchtcollege. Die roept wel vragen op: een 77 jaar oude man met e...en naar de lever gemetastaseerde darmkanker die zogenaamd curatief behandeld wordt in een streekziekenhuisje aan de rand van Nederland - ik kan me vergissen, maar dit lijkt me een merkwaardig scenario. Als de behandelopzet inderdaad curatief was, dan hoort zo'n patiënt thuis in een andere setting. Was dit een voordien kerngezonde, cardiaal en pulmonaal fitte patiënt die van de eerste chemokuur zodanig ontspoort dat hij aan een hartstilstand en nierfalen bezwijkt? Hoe eerlijk zijn de gesprekken over behandelopties en behandelbeperkingen geweest? We kennen allemaal collegae die moeilijke gesprekken uit de weg gaan en ook in tamelijk uitzichtloze situaties gaan voor "volledig beleid". Zou het oo zo kunnen zijn dat deze ervaren verpleegkundige, kennelijk zonder antecedenten, terecht overtuigd was van het onherroepelijke levenseinde van deze man en in zijn belang terecht heeft afgezien van reanimatiepogingen? De genomen maatregelen zijn m.i. disproportioneel zwaar. De samenvatting van de uitspraak van het tuchtcollege geeft helaas ook de indruk dat de betrokken verpleegkundige juridisch onvoldoende voorbereid, gecoacht en bijgestaan werd voor en tijdens de zitting. Hoewel ik uiteraard onderschrijf dat behandelbeperkingen in principe een medische beslissing zijn (in het geval van medisch zinloos geachte interventies ook zonder toestemming van de patiënt), vind ik dat je een ervaren verpleegkundige ook niet mag dwingen tot zinloze medische handelingen. Hopelijk is deze casus aanleiding voor een discussie over de beslisruimte van ervaren verpleegkundigen in vergelijkbare situaties teneinde mensonterende pro-forma-reanimaties te vermijden.
Dirk J van Leeuwen
mdl arts, Amsterdam
De context is een patient waarvan een behandelteam na overleg mogelijkheden ziet voor genezing. De patient was mogelijk simpel ondervuld geraakt door bijwerkingen van chemotherapie en daarom gecollabeerd, geen ongewoon gebeuren. Geen misverstand hier...: Ook de patient met levermetastasen van een colorectaal carcinoom is niet daarom "uitbehandeld" en "pre-terminaal. De vader van een collega werd nog onlangs genezen door voorbehandeling, resectie van darm tumor en lever metastasen en fietst weer rond. Dus dat ze misschien eigenlijk wel wijs was en gelijk had is met wat we hier te weten zijn gekomen niet het geval. Als een team een serie afspraken heeft gemaakt met patient en familie en kansen ziet moet er wel een heel overtuigende reden zijn voor een individu om zonder overleg dat te doorbreken, laat staan collega te misleiden. Dat was hier niet het geval. Mee eens tuchtcollege.
Eva
, Anios
Het heeft niet zozeer met deze kwestie te maken, maar het moet me van het hart: bij ziekenhuisopname zie ik vaak reflexmatig besloten worden dat mensen met een ongeneeslijke ziekte niet gereanimeerd mogen worden, ongeacht de reden van opname en hun h...uidige conditie.
Bij een witnessed arrest op een plek waar snel advanced life support kan worden toegepast, heeft reanimatie toch niet altijd zo'n slechte prognose.
Ik vind dat een patiënt die nog niet in de terminale fase verkeert, de keuze gegeven mag worden om wel gereanimeerd te worden, zodat hij/zij niet hoeft te vrezen om onvoorbereid uit het leven weggerukt te worden terwijl dat te voorkomen zou zijn.
Wat deze casus betreft, denk ik dat het veel gevraagd is van verpleegkundigen om de medische prognose te overzien. In dit geval ging het om een curatief traject bij een patiënt die, ziek van de chemo, opgenomen was om aan te sterken vóór een operatie. Zo'n patiënt kan er slechter uitzien dan hij is, die circulatiestilstand kwam natuurlijk ook niet uit de lucht vallen. Ik zou wensen dat verpleegkundigen ondanks een verslechterd beeld het afgesproken reanimatiebeleid volgen, en op basis van hun klinische inschatting - voordat het actueel wordt - het beleid aankaarten bij de verantwoordelijke. Zowel om de verpleegkundige als de patiënt te beschermen
K. Balwant-Gir
Huisarts, Rotterdam
Bovenstaande casus lijkt om een terminale patient te gaan. Het is een manco van de behandelaars dat een nrnb niet is afgesproken. Als we toch van zwart/wit houden en vergeten zijn dat de geneeskunde eigenlijk vooral grijs is, dan zou er een regel moe...ten komen dat terminale patiënten per definitie niet gereanimeerd worden. Probleem versimpeld en opgelost.
K.Balwant-Gir
Huisarts, Rotterdam
Jammer dat de details niet bekend zijn, maar nu klinkt het alsof het een terminale patient betreft, die verplicht gereanimeerd moest worden omdat er geen beleid was afgesproken. Een zeer ervaren verpleegkundige die goed kan redeneren waarom hij/zij v...an reanimatie heeft afgezien moet wat mij betreft wel kunnen. De geneeskunde is een behoorlijk grijs gebied, helaas zijn er de laatste jaren teveel zwart/wit kijkers ontstaan.
Karemaker
Psychiater, Rotterdam
Is het de vraag of de persoon die als eerste aankomt afgesproken beleid mag veranderen? Dat lijkt me niet, als familielid zou ik willen weten dat de beslissing om al dan niet mijn vader/partner/kind te reanimeren (of niet) tevoren met mij en de patië...nt zelf zou zijn afgestemd. Of de eerste discipline ter plaatse nu een arts, verpleegkundige of anderszins geschoold is: graag deze afspraak uitvoeren! Anders voelt het overleven van de patiënt afhankelijk van het toeval, en dat is voor familie niet verteerbaar. Hoe kansloos de reanimatie ook is. Durante de reanimatie stoppen i.v.m. gebleken kansloosheid is gevoelsmatig iets heel anders. Dus ook al had deze verpleegkundige medisch inhoudelijk misschien gelijk, dat betekent niet dat ze het hier krijgt. En dat is invoelbaar wat mij betreft.
Piet Wuisman
Neuroloog n.p., Merkelbeek
Gezien de context van de patiënt is haar handelswijze goed te verdedigen. Zij heeft in deze omstandigheden goede zorg verleend aan de patiënt. Goede zorg gaat voor regeltjes.
H. Fennema
Pschiater, acute dienst. Vml neuroloog. Ook lang gewerkt als hulpverpleegkundige in de cardiologie., Nijmegen
Het is ernstig en niet passend, dat deze verpleegkundige zo veroordeeld is. In de gezondheidszorg worden zeeer vele indirecte besluiten genomen met allerlei directe en secundaire consequenties. Dat is de gezondheidszorg eigen! Ik maak het mee, dat me...n oude mensen bij opname vraagt of " ze wel of niet gereanimeerd willen worden, in geval dat". Als dat niet duidelijk is, ( een administratieve kwestie) kan een betrokken en assertieve gezondheids medewerker, veelal door buitenstaanders veroordeeld worden. Die er mooi weer mee gaan spelen. Echt onredelijk traumatisch en pijnlijk. Stel, dat de betrokkene had gemeld ; " liever niet", was het voor juristen geen punt. Het recht kan net zo makkelijk - links of rechts om gaan-.