What’s in a colour?

Er zijn tientallen artikelen die rapporteren hoe dokters zich dienen te kleden om maximaal vertrouwen bij hun patiënten te bewerkstelligen. Patiënten in de wachtkamer recenseren voorbijlopende dokters kennelijk streng op uiterlijk en vormen al een mening over professionaliteit, betrouwbaarheid en vriendelijkheid van voorbijflitsende artsen, die ze verder nog nooit hebben ontmoet, op basis van kleding, schoeisel of haardracht. Aberrante piercings, tatoeages, felgroen haar of hawaïshirts doen het daarbij niet zo goed.

Dus nog een andere reden om een witte jas te dragen om zo vooroordelen op basis van klederdracht of uiterlijk wat te mitigeren. Die witte jas dragen dokters trouwens al sinds de 19de eeuw, toentertijd om zichzelf een beetje te onderscheiden van kwakzalvers en nep­­genezers. Daarvoor schreef de medische mode nog voor om een pikzwart pak te dragen, net zoals geestelijken en juristen. Ook nu nog boezemt de witte jas terecht of onterecht vertrouwen in bij patiënten, maar leiden volgens diverse onderzoeken tegelijkertijd tot gevoelens van intimidatie en afstand tussen arts en patiënt. Mensen die geloven dat de doktersjas bijdraagt aan hygiëne realiseren zich wellicht niet dat met de huidige elektronische linnenkamersystemen duidelijk is geworden dat de meeste dokters hooguit één keer per tien dagen een schone witte jas aantrekken en dat veel witte jassen plaats bieden aan een hoeveelheid kolonies van stafylokokken en andere micro-organismen waar een gemiddeld kweekplaatje in het microbiologielab niet van zou opkijken.

Je bent natuurlijk pas echt stoer als je in je operatiepakje door het ziekenhuis loopt

Je bent natuurlijk pas echt stoer als je in je operatiepakje door het ziekenhuis loopt. Een recente studie in JAMA Surgery toont dat je je ook dan bewust moet zijn van de indruk die de kleur van die ‘scrubs’ op
pa­tiënten maakt. Zwarte operatiekleding werd het vaakst geassocieerd met negatieve eigenschappen, terwijl blauwe scrubs meer dan groene een positieve indruk maakte wat betreft kennis, skills, vertrouwen en zorgzaamheid. Donkerblauw deed het op de meeste punten een tikje beter dan lichtblauw, behalve bij de perceptie van zorgzaamheid, waar babyblauw net weer iets hoger scoorde. Of deze resultaten nu aanleiding zouden moeten zijn om terstond een nieuw setje operatiekleding aan te schaffen lijkt mij vooral afhankelijk van het belang dat wordt gehecht aan een oppervlakkige eerste indruk. Wellicht zijn daadwerkelijke medische kennis en vaardigheid, empathie, vriendelijkheid en communicatieve vaardigheden toch net een tikje belangrijker.

Voor patiënten is het inmiddels allerminst duidelijk om aan de hand van kleding van zorgpersoneel te begrijpen met wie hij of zij van doen heeft. Dus houden veel oudere patiënten het er maar op dat de vrouw in het wit een ‘zuster’ is en een man in het wit, al is het de jongste verpleeghulpstagiair, per definitie een ‘dokter’. De geoefende patiënt zal een coassistent nog wel herkennen aan de massale hoeveelheid pennen, geheugensteuntjes, reflexhamers, stemvorken en andere parafernalia die uit de witte jaszakken puilen, net zoals je brugklassers aan een overladen rugzak kunt herkennen. Toch kun je je afvragen waarom we in het ziekenhuis nog steeds niet net zoals bij de KLM met een bescheiden streepje op de mouw of kleurtje aan de kraag duidelijk maken wat de functie is van de persoon in witte jas of kleurige werkkleding met wie de patiënt te maken heeft.