Wat levert het de patiënt op?

Dagelijks worstelen we met technologie. Helemaal nu we door de covid-19-pandemie meer dan ooit zijn aangewezen op digitale technologie om met elkaar en patiënten te communiceren. De opmerking ‘je geluid staat niet aan’ of ‘hoe kan ik mijn scherm met jullie delen?’ horen we tegenwoordig elke dag.

Technologie zou ons dagelijks leven gemakkelijker moeten maken. Ze moet betrouwbaar, veilig en intuïtief zijn. Datzelfde zou moeten gelden voor technologie in de zorg; zowel voor de inzet van ondersteunende technieken als voor het gebruik van hoogcomplexe apparatuur. In de praktijk is dit helaas lang niet altijd het geval. De manier waarop we nu omgaan met medische technologie is – terecht – gericht op veiligheid, maar kan in toenemende mate ook een schijnveiligheid creëren. Met steeds meer regels en randvoorwaarden is het vaak onduidelijk wie verantwoordelijk is voor de technologie en voor welk deel in het proces. Naast dat dit zorginnovatie in de weg staat, is het grootste gevaar dat de eindgebruiker zich vaak niet volledig bewust
is van de (on)mogelijkheden in de toepassing van technologie. 

Innovaties worden lang niet altijd getoetst op (potentiële) meerwaarde

Technologie heeft zeker de potentie om de zorg te verbeteren. Met meerwaarde voor de patiënt, werkdrukverlichting voor de zorgverlener en uiteindelijk beheersing van de kosten. Denk aan telemonitoring, digitale consulten, zorgrobots, 3D-planningen, kunstmatige intelligentie en de hybride ok, allemaal kritisch toegelicht in deze themabijlage. Toch heeft zorgtechnologie nog vaak het imago dat ze leidt tot duurdere zorg in plaats van verduurzaming van zorg. Een belangrijke reden hiervoor is dat innovaties lang niet altijd worden getoetst op (potentiële) meerwaarde. Wat levert het de patiënt of de zorgverlener op? Is het beter dan wat we al hebben? Worden alle mogelijkheden voldoende benut en zijn er andere patiënten die baat kunnen hebben bij de toepassing? Vaak wordt gedacht dat hoe geavanceerder en verfijnder de technologische behandeling, des te meer voordelen voor de patiënt. Al vóór implementatie dient de belofte van technologie kritisch tegen het licht te worden gehouden, of op z’n minst concreet te worden gemaakt. Net zo belangrijk is de evaluatie van deze belofte nadat technologie is geïmplementeerd. Het kritisch toetsen van meerwaarde betekent ook dat we tijdig kunnen identificeren welke technologie achterhaald is, of mogelijk breder inzetbaar kan zijn.

Maar wiens verantwoordelijkheid is dit? Verschillende rapporten en richtlijnen bieden al handvatten – zoals de leidraad Nieuwe interventies in de klinische praktijk en het convenant Medische technologie – met verantwoordelijkheden voor de raad van bestuur ten aanzien van kwaliteitsborging. Een écht waardevolle implementatie van technologie vraagt echter om een nieuwe cultuur, een waarin in alle fasen meer aandacht wordt besteed aan duurzame inzet van technologie. Vanaf het plan, tot aan de implementatie en de inzet bij de individuele patiënt, maar ook zeker bij de buitengebruikstelling in het zorgproces. Dit vraagt om een nieuwe mindset en intensievere samenwerking tussen verschillende technologische en medische disciplines, met erkenning van elkaars expertise. Technologie op de juiste plek in het zorgproces, bij de juiste patiënt, en ingezet door de juiste zorgverlener. Dat is een gezamenlijke missie, een waar ik mij als technisch geneeskundige dagelijks voor inzet. 

auteur

Kilian Kappert, technisch geneeskundige Ziekenhuisgroep Twente en bestuurslid NVvTG

contact

k.kappert@nvvtg.nl

cc: redactie@medischcontact.nl