Tropische verrassing
Veldwerk
7 reactiesIk heb een hecht groepje vrienden met wie ik meerdere keren per maand afspreek. We gaan uit eten, drinken cocktails en maken het nachtleven onveilig. Vaak gieren we van het lachen de hele tent bij elkaar. Van het groepje – we noemen onszelf ‘TMW’ – is iedereen arts én allochtoon.
Soms bespreken we serieuze dingen, zoals tijdens onze laatste borrel. Het ging over de hoge werkdruk (‘ik draai alleen maar productie’), irritante collega’s (‘ze zit continu in mijn aura’) en discriminatie op de werkvloer. Diversiteit is tegenwoordig hot, ook in de geneeskunde. Onze ervaringen hierover wisselen. Desondanks delen wij allemaal hetzelfde idee, namelijk dat we – als dokters met een migratieachtergrond – onszelf meer moeten bewijzen dan dokters zónder. Is dat een erfenis van onze hardwerkende ouders die zo nodig naar een ander land moesten verhuizen? Zijn we overgevoelig? Houden we onze mond, in de hoop dat het vanzelf minder wordt?
‘Mijn huid mag dan niet wit zijn, hij is wel dik’
We horen regelmatig subtiele opmerkingen die eigenlijk goed bedoeld zijn. ‘Je bent een tropische verrassing!’ is voor de zender een compliment, maar voor de ontvanger de zoveelste onnodige confrontatie met het verschil in huidskleur, met de impact van een traag werkende intoxicatie waarvoor geen antidotum bestaat.
Met een oorbel, zichtbare tattoo en een getinte huidskleur, voldoe ik niet aan het stereotype beeld van ‘de’ dokter. Gelukkig zijn forensisch artsen allemaal wel een beetje bijzonder waardoor ik goed mêleer. Ikzelf ervaar weinig microagressie op mijn werk: vaak ligt het er juist dik bovenop. Vandaag nog kreeg ik een scheldtirade van een arrestant omdat ik hem geen benzodiazepines wilde voorschrijven. De arrestantenverzorger stelde me gerust: ‘Dit doet hij bij iedereen hoor, het is niets persoonlijks.’ Ik kon het hebben. Mijn huid mag dan niet wit zijn, inmiddels is ie wel dik.
Meer van Chun Sing Chiu
Enes
algemeen betweter, Rotterdam
Het zal altijd kunnen voorkomen dat patiënten (mensen uberhaupt eigenlijk) vooroordelen hebben die (per abuis meestal) naar boven komen opborrelen. Denk inderdaad aan de vrouweliijke arts die steevast voor verpleegkundige wordt gezien. Deze voordelen... verwelken snel bij exposure en kunnen snel gecorrigeerd worden door de persoon zelf. Wanneer echter, de patiënt die compos mentis is, bewust racistische of seksistische opmerkingen maakt met de bedoeling het personeel te beledigen of pijn te doen dan moeten we daar zero tolerance voor hebben. Patiënt dient op zijn minst aangesproken te worden. Nou vul ik wel het een en ander in voor collega Chiu maar de indruk is wel dat hij een opmerking aangaande zijn afkomst naar zijn hoofd geslingerd kreeg. De opmerking dat patiënt naar iedereen toe beledigend is mag dan wel waar zijn maar hoe vaak krijgen autochtone collega's beledigingen betreffende hun afkomst? Neemt niet weg dat racistisch bejegenen van autochtonen net zo verwerpelijk is. Ik denk dat discussie hieromtrent heel goed is en dat correctie van vooroordelen soms uit een externe bron moet komen. Het is ook onze verantwoordelijkheid die we moeten nemen.
Arjen Göbel
huisarts, Amstelveen
Beste Nabil
Niemand zegt hier: 'niet zo gevoelig want vroeger was het ook zo'. Waar lees je dat?
Maak onze reacties, of laat ik voor mezelf spreken: mijn reactie, niet groter dan die is.
Je gebruikt woorden die, als ik ze in jouw richting zou g...ebruiken, ongetwijfeld minder goed zouden vallen. En dat is precies de gevoeligheid waar ik het wél over had. Zo reken je mij in je tekst tot 'de agressor', die 'een arena neerzet' waarin 'discussie wordt gevoerd over discriminatie'.
Zo zo. Het zal je maar gezegd worden.
In de strijd tegen discriminatie is het opmerkelijk om anderen in hokjes te stoppen en labels op te plakken.
Het boek 'Hallo witte mensen' van Anousha Nzume, wat één van de reageerders aanhaalt, roept ongetwijfeld andere reacties op dan als Harry Jansen 'Hallo zwarte mensen' zou uitgeven - ik noem maar wat. De gevoeligheden lijken voornamelijk te worden bepaald door hen die zichzelf hebben uitgeroepen 'de goede zaak' te vertegenwoordigen. Dat laatste is een uitstekende zaak en daar doe ik graag aan mee. Maar ingewikkelder wordt het als daarmee een soort alleenrecht lijkt te worden geclaimd op deze materie. Ik snap dat de collectieve geschiedenis van zwarte mensen een volkomen terechte gezamenlijke alertheid en zo je wil gevoeligheid op dit punt met zich meebrengt. Maar als gemiddelde witte man, met het hart op de juiste plaats en een groot voorstander van de strijd tegen racisme, kom ik ook regelmatig onsympathieke mensen tegen die over me oordelen en me zelfs uitschelden om wie, hoe en wat ik ben. Dat gaat dan misschien niet over mijn huidskleur (of misschien ook wel) en dat maakt het ingewikkelder om uit te leggen hoe gekwetst ik me dan toch kan voelen, en ook ingewikkeld om uit te leggen dat sommige dingen inderdaad gewoon niet persoonlijk bedoeld zijn maar uit de mond komen van domme mensen die schelden op alles wat ze tegenkomen. Dat gebeurt soms in het leven. En daar leek deze column over te gaan, en dáár hadden we het over.
Nabil
Huisarts, Rotterdam
Het is mooi dat collega Chun Sing Chiu naar binnen en naar buiten kijkt. Hij trekt het ook breder dan zijn eigen "ik" en vraagt zich af wat de erfenis is van zijn ouders, zijn geschiedenis. Dat collega de Vries en Gobel hun gevoeligheid tonen door da...ar waar een associatie wordt aangegeven door de columnist zij uitgaan van causaliteit, laat mijn inziens zien dat hetgeen waar de column overgaat namelijk de microagressie hen helaas lijkt te ontgaan met de dooddoener: niet zo gevoelig, want vroeger was dat ook zo. Vroeger hadden we ook geen antibiotica en vaccins. Tijden veranderen, inzichten veranderen. Helaas wordt de discussie omtrent discriminatie nog altijd gevoerd in de arena die is neergezet door de "agressor", de wet van de meerderheid. Dat is nog altijd hetzelfde als vroeger.
Arjen Göbel
Huisarts, Amstelveen
Waar het hier om ging is - dacht ik - dat de woorden 'trek het je niet aan dat doet hij bij iedereen, het is niet persoonlijk' de suggestie wekken dat de uitspreker dáarvan zou discrimineren (tenzij ik de teneur van de column niet goed begrepen heb.)... Daar hadden collega De Vries en ik het over.
We oordelen niet snel maar juist weloverwogen, meen ik. Misschien oordeelde de schrijver van de column juist wel snel? Ik weet het niet. Feit is dat racisme iets is wat met wortel en tak moet worden uitgeroeid, maar dat ik de geciteerde opmerking van de medewerker in de column niet als zodanig ervaar. Dat was het punt. De inhoud van de tirade van de arrestant doet in die context dan nog niet eens ter zake.
Uiteraard is het niet aan mij te oordelen over wat iets met een ander doet, dat snap ik ook wel. Maar als je ergens een column van maakt dan is het wel interessant om met zijn allen hardop te denken wat je daar van vindt. Bovendien was het interessant geweest dat de auteur had vermeld dat het in de bewuste tirade wel of niet over huidskleur ging, maar dat terzijde.
Hoe belangrijk (het uitroeien van) racisme ook is, we leven in een tijd waarin de persoonlijke gevoeligheid op dit punt dusdanig hoog lijkt te zijn, en het maatschappelijk bewustzijn ervan zo sterk, dat een niet gekleurde medemens in deze context bijna wegvalt - ook in het 'meepraten over'- en in dat opzicht bijna onkwetsbaar wordt geacht. En dat zorgt dan juist weer onbedoeld voor discriminatie 'de andere kant op' en bovendien ook voor vervlakking en inflatie van de belangrijkheid van het onderwerp, vind ik. En dat is juist wat we niet nodig hebben.
Heleen de Vaan
sociaal geneeskundige
Op mijn beurt proef ik in de woorden van collegae Göbel en De Vries toch een beetje een snelle oordeelvorming zonder alle details te weten. Collega Sing Chiu noemt 'scheldtirade', waarbij hij de woorden van de arrestant niet in de column herhaalt (en... het lijkt me ook niet opportuun te vragen wat dan precies gezegd is). Het zal niet verbazen als de woordkeus van arrestant dingen wel degelijk kleur betrof, en hard en pijnlijk aankwam.
Dat discriminatie ook onbewust en onbedoeld gebeurt - ook door mij en u en eigenlijk door iedereen, mensen van alle achtergronden - is een gegeven (zie ervaringen van ook andere collegae, vorig jaar in Medisch Contact). Enige introspectie daarbij kan nooit kwaad. Wat betreft de boodschap van collega Sing Chiu, sommigen zien het pas als ze het doorhebben. Zelf begon ik het pas te begrijpen toen ik een aantal jaar geleden het boek 'Hallo witte mensen' van Anousha Nzume las. Met begrip, respect en humor kaart zij de pijnpunten aan. Een aanrader.
Arjen Göbel
Huisarts, Amstelveen
Ik had bij het lezen dezelfde gedachte als collega De Vries.
Omdat ik niet discrimineer snapte ik de bewuste zin niet.
Jammer dat begrippen als discriminatie en racisme aan inflatie onderhevig zijn omdat de drempelwaarde zo laag ligt dat je bij...na elke situatie zo kunt uitleggen.
n. de vries
specialist ouderengeneeskunde, zwolle
In deze tijd gaat het inderdaad nogal veel over discriminatie.
Als ik me goed herinner was er onlangs nog iets over een Marokkaanse of Turkse vrouwelijke arts die aangezien werd voor een schoonmaakster. Zo was het 40-50 jaar geleden ook. Toen hadde...n we hier geen Marokkaanse vrouwelijke artsen. Tja. Nog weer langer geleden hadden we sowieso nauwelijks vrouwelijke artsen. Toen ik destijds coschappen liep, vrouw zijnde, met mannelijke verpleegkundigen, was ik de verpleegster en zij waren de artsen. Zo was toen het beeld dat mensen hadden. Ik kon er niet wakker van liggen.
Nu dan deze column.
De laatste zinnen : "Vandaag nog kreeg ik een scheldtirade van een arrestant omdat ik hem geen benzodiazepines wilde voorschrijven. De arrestantenverzorger stelde me gerust: ‘Dit doet hij bij iedereen hoor, het is niets persoonlijks.’ Ik kon het hebben. Mijn huid mag dan niet wit zijn, inmiddels is ie wel dik." vat ik totaal anders op, niet als discriminatie.
Dat de arrestantenverzorger zegt dat een patiënt dat bij iedereen doet, zegt m.i. niets over huidskleur, afkomst of wat dan ook maar, van de ontvanger. Als hij het tegen mij gezegd zou hebben, zou ik niet denken, 'o, dat zegt hij zeker omdat ik vrouw ben'. Nee, ik zou het gewoon opvatten als bescherming tegen gedachten als "het ligt zeker aan mij dat die arrestant zo boos is geworden, ik had het op een andere manier moeten doen o.i.d." Misschien zegt hij het wel tegen alle jonge artsen om hen te beschermen in hun (veronderstelde) onzekerheid.
Ik geloof oprecht dat dit niets met 'rassendiscriminatie' te maken heeft en ik vind het naar dat dit soort gebeurtenissen als voorbeeld genoemd worden. Hierdoor wordt de discriminatiediscussie voor mij regelmatig ongeloofwaardig omdat het m.i. dan inderdaad met overgevoeligheid te maken heeft.
Dit moest ik toch even kwijt.