Blogs & columns
Column

Terugblik

2 reacties

Precies de helft van ons werk doen we uitstekend. Als het erom gaat uit te zoeken wat er fout zit in een ziek lichaam dan zijn we bereid en in staat om diagnostisch door te graven tot desnoods moleculair niveau. De andere helft: goed gezelschap zijn voor een lijdend mens, wordt vaak met rust gelaten, of vluchtig afgeraffeld. Ik neem u mee naar een doorsneehuisartsdossier. Het gaat om mevrouw X, nu 85 jaar oud. Ik heb geturfd wat haar aan geneeskunde is overhandigd in de afgelopen drie jaar van haar leven.

Eerst haar diagnoses: hypertensie, nierinsufficiëntie (creatinine rond de 150), anemie (Hb rond de 7), incontinent van urine en daarom een catheter à demeure, atriumfibrilleren en dementie. Ze werd in die laatste jaren gezien door zestien huisartsen, één cardioloog, één specialist ouderengeneeskunde, één geriater, één uroloog en één nefroloog. Er werd dertien keer gezocht naar een urineweginfectie – acht keer met een stick, waarvan zes keer ‘raak’, en vijf keer met een kweek, waarvan één keer ‘raak’. Ze werd drie keer kort opgenomen in het ziekenhuis gevolgd door een korte uitloop in een verpleeghuis. Ze vroeg, te beginnen op dag één van die drie jaar, vijftien keer zó duidelijk om euthanasie dat er een aantekening van werd gemaakt in het journaal. Ze kreeg foliumzuur, ferrofumaraat, rivaroxaban, amlodipine, hydrochloorthiazide, ciprofloxacine, amoxicilline/clavulaanzuur, omeprazol, colecalciferol, methylcellulose, amoxicilline, nitrofurantoïne, midazolam, furosemide, morfine, haldol, paracetamol, diclofenac en mesitran. Nee, niet allemaal tegelijk, het was in wisselende coalities. Er werd negen keer bloed geprikt. Intercurrente diagnoses: pneumonie (?), CVA (?), UWI (?).

Wat wilde men bereiken met al dat graven naar pathologie?

Je zou kunnen zeggen dat de achteraffer altijd gelijk heeft. Er is immers geen valser spect dan het retrospect. Zeker, maar als je kijkt naar al dat graven naar pathologie in een lichaam dat onhoudbaar doorgaat met instorten, dan vraag je je af wat men wilde bereiken. Temeer daar zijzelf drie jaar lang aangaf haar sterfelijkheid een flinke duw te willen geven, een fatale duw zelfs. Natuurlijk zou ik, en zou mevrouw X, niks te zeuren hebben als haar Hb mooi steeg, haar creatinine geruststellend daalde, haar incontinentie werd opgelost en haar dementie bijtrok. Maar daar was zelfs niet een heel klein beetje sprake van.

Wat meevalt in het verhaal is dat ze niet als depressief werd uitgeboekt. Wat tegenvalt is dat geneeskunde somatiserend om zo’n vrouw heen loopt, in dit geval jarenlang, zonder te luisteren naar wat ze zo graag wil. Er werd steevast afwijzend gereageerd op haar verzoek om een einde aan haar leven. Het was ‘voltooid leven’, werd gezegd, en dan mag het niet.

Men ging wel obsessief door met de welhaast komische jacht op een UWI in een blaas waar een katheter in steekt. Minder amusant is dat ze uiteindelijk diep dement in het verpleeghuis belandde. Krijgen we het ooit voor elkaar, dat we die andere helft net zo ernstig nemen als het zoeken naar bacteriën in urine? 

Download deze column (PDF)

Meer van Bert Keizer

  • Bert Keizer

    Bert Keizer is specialist ouderengeneeskunde en filosoof. Sinds 2016 is hij werkzaam voor het Expertisecentrum Euthanasie. Hij schreef maar liefst zeventien jaar voor Medisch Contact.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Auke Tinselboer

    Doorsneehuisarts, Slagharen

    Geachte collega Van der Meulen,
    Dat preventieve medicatie het leven verlengt is een een vorm van magisch denken, waar menig arts in trapt en de patiënt maar wat graag in trapt. Het is niet waar en het doel ook niet. Voorkomen van ernstige morbiditei...t en als het meezit vroegtijdige sterfte is het hoogst haalbare. Bij garantie op een fataal CVA zou, gezien de hier kennelijk geuite euthanasiewens, uw relaas nog een soort van hout snijden. Maar die garantie is er niet. Een te groot deel zal ernstig gehandicapt verder moeten.
    Het onthouden van preventieve medicatie, ten einde in een zo lijdzame toestand terecht te komen dat je euthanasierijp bent, lijkt me een te ruimhartige interpretatie van abstinering. Nog los van het feit dat het maar de vraag is of patiënt, gezien de voortschrijdende dementie, überhaupt nog euthanaseerbaar is op het moment U..

  • Jan van der Meulen

    basis-arts, daarvoor SCEN-arts, daarvoor internist-opleider, DORDRECHT

    Deze ziektegeschiedenis is weer een voorbeeld van “Abstineren: het vergeten alternatief voor euthanasie.”(1) Maar ook: ”Wanneer hebben de collegae artsexamen gedaan?”

    De vra...ag is dat ik in 2018 examen deed om geregistreerd te mogen blijven. Voor het laatste onderdeel, anamnese en lichamelijk onderzoek, zakte ik. Waren mijn onderzoekstechnieken onvoldoende? Nee, die waren goed, het was de anamnese. Mijn samenvattingen waren onvoldoende en bij 2 patiënten had ik niet gevraagd of zij nog iets wilde inbrengen.

    Van een co-assistent leerde ik dat de examinatoren het volgende heel mooi vinden: “Dus als ik het goed begrijp, heeft u sinds x aantal dagen last van y en u geeft ook aan last te hebben van z?” Daarna moet je nagaan of de patiënt nog iets anders wil inbrengen.

    Met deze kennis terug naar de ziektegeschiedenis, de arts die mevrouw op 82 jarige leeftijd zag, hoe was zijn of haar samenvatting van de anamnese? Was het “U heeft u last van urine incontinentie en u wordt vergeetachtig" en daarna “Oh, u wilt ook euthanasie.”

    Waarom dan de antihypertensiva en haar daarmee 47% i.p.v. van 60% kans te geven om dit aardse tranendal binnen 2 jaar te mogen verlaten? (2) Waarom bloedverdunners en haar risico op een CVA met 80% te verlagen? Als mevrouw haar CVA krijgt, dan voldoet ze toch aan de voor euthanasie zo belangrijke voorwaarde van “een uitzichtloos en ondraaglijk leiden”?

    Wist de arts die euthanasie opschreef, dat zij antihypertensiva en bloedverdunners gebruikte? Zo ja, dan heeft de collega niet voldaan aan de WGBO, waarin staat dat een levensverlengende behandeling moet worden besproken.

    1. van der Meulen J; Abstineren: het vergeten alternatief voor euthanasie. Medisch Contact 46; 2017: 30-32.
    2. Beckett NS et al; Treatment of hypertension in patients 80 year of age or older. N Engl J Med 2008;358:1887-1898.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.